طغرایی
حسین بن علی بن عبدالصمد اصفهانی با کنیهٔ ابواسماعیل و لقبهای فخرُ الکُتّاب و مؤیِّدّ الدین، شهرتیافته به طُغرایی (انتساب به طُرّه یا طغرا) (۱۰۶۱ - ۱۱۲۱) ، کیمیاگر، طبیعتشناس، شاعر، زبانشناس و ادیب عربی ایرانی بود که به وزارت سجلوقیان رسید و وزیر مسعود سلجوقی، امیر موصل شد.[۱][۲]
طُغرایی حسین بن علی بن عبدالصمد اصفهانی | |
---|---|
زادهٔ | ۱۰۶۱/ ۴۵۳ق |
درگذشت | ۱۱۲۱/ ۵۱۵ق در جنگی نزدیک همدان |
پیشه(ها) | ادیب، شاعر، زبانشناس و شیمیدان (کیمیاگری) |
آثار برجسته | منصبهای گوناگون در دربار سلجوقی |
آثار
ویرایشلامیّة العجم
ویرایشطغرایی بیشتر بهخاطر قصیدهٔ معروفش، لامیّة العجم، که در ۱۱۱۱–۱۱۱۲ میلادی در بغداد سروده، مشهور است.
کتابها
ویرایشکتابهای مختلفی در باب کیمیا به او منسوب است: کتاب الجوهر النّظیر فی صِناعة الإکسیر، جامع الاسرار و تراکیب الانوار، مفاتیح الرحمة و مصابیح الحکمة، حقایق الإستشهاد (فی الکیمیا) و غیره. وی عقاید تردیدآمیز ابنسینا را دربارهٔ کیمیا مورد مناقشه و طعن قرار دادهاست.
قتل
ویرایشطغرایی در یک نزاع که دارای پیشینهٔ سعایت از وی توسط سیاستمدار سنی دربار سلجوقیان، کمالالملک علی سمیرمی بود، به قتل رسید. با توجه به مذهب شیعی طغرایی[۳] و برخی تنشهای مذهبی آن عصر، علاوه بر اختلاف نظرهای سیاسی، جهات مذهبی نیز در قتل وی بیتأثیر نبوده است. سال کشته شدن وی را از ۵۱۳ تا ۵۱۶ گفته اند.[۴]
منابع
ویرایش- ↑ فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی (PDF). ج. سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۲۳۲.
- ↑ زرکلی، خیرالدین (۲۰۰۲). الأعلام (به عربی). ج. ۲. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۲۶۷.
- ↑ تنقيح المقال في علم الرجال، ج22، ص273.
- ↑ اعلام اصفهان، ج2، ص714.
- گلشن ابرار، ج۱۲، مقالهٔ محمدعلی نجفی.
- سارتن، جرج. مقدمه بر تاریخ علم. ترجمهٔ غلامحسین صدری افشار. انتشارات علمی و فرهنگی.