حفصه سلطان (همسر سلیم یکم)
حفصه سلطان، همچنین شناخته شده با نام عایشه حفصه سلطان، (زادهٔ ۱۴۷۸ – درگذشتهٔ ۱۹ مارس ۱۵۳۴) همسر یاوز سلطان سلیم و والده سلطان سلطان سلیمان قانونی بود. او هچنین اولین زنی بود که در تاریخ عثمانی قدرت زیادی داشت و لقب والده سلطان را کسب کرد.[۴]
| حفصه سلطان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 نگاره‌ای از حفصه سلطان حدود ۱۵۰۰ | |||||
| والده سلطان | |||||
| سلطنت | ۳۰ سپتامبر ۱۵۲۰ - ۱۹ مارس ۱۵۳۴ | ||||
| پیشین | گلبهار خاتون والده خاتون | ||||
| جانشین | نوربانو سلطان | ||||
| زاده | ۱۴۷۸ | ||||
| درگذشته | ۱۹ مارس ۱۵۳۴ (۵۵ سال) استانبول، امپراتوری عثمانی | ||||
| آرامگاه | |||||
| همسر(ان) | سلیم یکم | ||||
| فرزند(ان) | سلیمان قانونی خدیجه سلطان بیخان سلطان فاطمه سلطان شاه سلطان حفصه سلطان | ||||
| |||||
| خاندان | خاندان عثمانی (بواسطه ازدواج) | ||||
| پدر | عبدالمعین[۳] | ||||
 |
ریشهٔ خانوادگی
ویرایشاگر چه سال تولد حفصه سلطان ناشناخته است اما مورخان معتقدند که حفصه دختر منکلی گیرای و شاهزاده‌خانمی تاتار از خانات کریمه بوده است. دلیل اینکه به او حفصه می‌گفتند این بود که او از حوسا (شهری از ادرنه) بوده است.[۵]
همسر سلطان
ویرایشحفصه سلطان در سال ۱۴۹۳ وارد حرم‌سرای شاهزاده سلیم شد و در سال ۱۴۹۴ فرزندش شاهزاده سلیمان را به دنیا آورد. وی بعد از مرگ گلبهار خاتون اداره حرم‌سرای سلیم را در ترابوزان بر عهده گرفت و زمانی که شاهزاده سلیمان فرماندار کفه شد (۱۵۱۰) او طبق سنت‌های عثمانی فرزندش را همراهی کرد اما زمانی که سلطان سلیم در سال ۱۵۱۲ به‌سلطنت رسید حفصه سلطان برای اصلاح حرم‌سرای همسرش به استانبول رفت. او در سال ۱۵۱۳ به نزد شاهزاده سلیمان در مانیسا فرستاده شد. حفصه، پس از اقامت در مانیسا در بین سال‌های ۱۵۱۳ تا ۱۵۲۰ اداره حرم‌سرای ولیعهد را در دست داشت و آغازگر جشنواره مسیر از سنت‌های محلی مانیسا بود. او همچنین یک مجتمع بزرگ شامل یک مسجد، یک مدرسه، یک کالج، خانقاه در مانیسا ساخت.
والده سلطان
ویرایشدر سال ۱۵۲۰ سلیم یکم فوت شد و سلیمان قانونی جانشین سلطنت شد، حفصه سلطان همراه با پسرش به استانبول رفت. سلیمان به او لقب والده سلطان داد، حفصه اولین ملکه مادر در تاریخ عثمانی بود که این لقب را کسب کرد (پیش از آن مادران سلاطین عثمانی والده خاتون می‌خواندند). حفصه سلطان به مشاور فرزندش تبدیل شد و از اعدام فرهاد پاشا در سال ۱۵۲۲ جلوگیری کرد. او به مدت ۱۴ سال اداره حرم‌سرای سلطان را بر عهده داشت. حفصه با میانجیگری میان عروس‌هایش، ماه‌دوران سلطان و خرم سلطان آرامش را در حرم‌سرا برقرار کرده بود. او در این دوره دستور ساخت چندین کاروان‌سرا در مارماریس و خیریه در استانبول را صادر کرد.حفصه سلطان اولین زنی بود که در تاریخ عثمانی قدرت زیادی داشت و حتی اجازه شرکت در جلسات دیوان از پشت پنجره بالای سر شورا را نیز داشت، هر چند بنظر نمی رسد او علاقه و توجه ای به سیاست داشته باشد، با مرگ او عروسش خرم سلطان برعکس مادر شوهرش به سیاست وارد شد و بر شوهرش سلیمان تاثیر زیادی در امور دولت و جانشینی گذاشت و در جلسات دیوان نیز از پشت پنجره شرکت می کرد.
فرزندان
ویرایش- سلیمان قانونی، (تولد ترابزون ۱۴۹۴ – مرگ سیگتوار ۱۵۶۶، در مقبره سلیمان یکم در مسجد سلیمانیه دفن شد) دهمین سلطان امپراتوری عثمانی بود که به مدت ۴۶ سال سلطنت کرد.
- خدیجه سلطان، (تولد ترابزون ۱۴۹۵ - درگذشته استانبول ۱۵۴۴، در مقبره سلیم یکم در مسجد یاووز سلطان سلیم دفن شد) در سال ۱۵۱۶ با داماد اسکندر پاشا و سپس با مصطفی پاشا ازدواج کرد.
- بیخان سلطان، (تولد ترابزون ۱۴۹۷ - درگذشته استانبول ۱۵۵۹، در مقبره سلیم یکم در مسجد یاووز سلطان سلیم دفن شد) در سال ۱۵۱۳ با داماد فرهاد پاشا ازدواج کرد
- فاطمه سلطان، (تولد ترابزون ۱۵۰۰ - درگذشته استانبول ۱۵۷۰ در مقبره همسر خود قره احمد پاشا دفن شد) او در سال ۱۵۱۸ با داماد مصطفی پاشا، در سال ۱۵۲۲ با قره احمد پاشا و در سال ۱۵۵۶ با خادم ابراهیم پاشا ازدواج کرد.
- شاه سلطان، (تولد مانیسا ۱۵۰۶ - درگذشته ۱۵۷۲ استانبول در مسجد یاووز سلطان سلیم دفن شد) در سال ۱۵۲۲ با چلبی لطفی پاشا ازدواج کرد
- حفصه سلطان، (درگذشت ۱۰ ژوئیه ۱۵۳۸ استانبول در مقبره سلیم یکم در مسجد یاوز سلیم دفن شد) در سال ۱۵۱۲ با داماد دوغانیگ احمد پاشا و در سال ۱۵۲۲ با داماد مصطفی پاشا ازدواج کرد.
مرگ
ویرایش |
حفصه سلطان در ۱۹ مارس ۱۵۳۴ درگذشت. او را در نزدیکی شوهرش در آرامگاهی در پشت دیوار قبله مسجد سلیم، در فاتح استانبول به خاک سپرده شد. آرامگاه وی تا حد زیادی در زلزلهٔ سال ۱۸۸۴ ویران شد، و تلاش‌های مجدد برای بازسازی در سال ۱۹۰۰ آغاز شد. امروزه آرامگاهش بسیار ساده‌تر از اصل آن است.
حفصه سلطان در ۱۹ مارس ۱۵۳۴ درگذشت. او را در نزدیکی شوهرش در آرامگاهی در پشت دیوار قبله مسجد سلیم، در فاتح استانبول به خاک سپرده شد. آرامگاه وی تا حد زیادی در زلزلهٔ سال ۱۸۸۴ ویران شد، و تلاش‌های مجدد برای بازسازی در سال ۱۹۰۰ آغاز شد. امروزه آرامگاهش بسیار ساده‌تر از اصل آن است.
منابع
ویرایش- ↑ The Encyclopædia Britannica, Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; Constantinople, the capital of the Turkish Empire...
- ↑ Britannica, Istanbul بایگانی‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine:When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.
- ↑ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. p. 148. ISBN 978-9-753-29623-6. (Her name is given as "Hafsa bint-i Abdü'l-Muin" in Kitâbeler by İ. H. Uzunçarşılı. This shows that she was of non-Turkish origin, and later converted to Islam. The assertions that she was daughter of Meñli I Giray of the Crimean Khanate was never proven even though one of the wives of Selim I, namely Ayşe Hatun (wife of Selim I), was the real daughter of Meñli I Giray.)
- ↑ Pietro Bragadin, Republic of Venice's ambassador in the early years of Suleiman the Magnificent's reign notes "a very beautiful woman of 48, for whom the sultan bears great reverence and love..." Leslie Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire p. 62 ISBN 0-19-508677-5. Oxford University Press.
- ↑ «Ottoman, Russian and Circassian Political Relations». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۱۴.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ayşe Hafsa Sultan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۴.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «عایشه حفصه سلطان». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای عربی، بازبینی‌شده در ۷ مهر ۱۳۹۱.
پیوند به بیرون
ویرایش
| والده پیشین: - (اولین والده سلطان خودش بود) |
عایشه حفصه سلطان دولت عصمتلو و عالیات شأن، حضرت عایشه حفصه والده سلطان والده سلطان امپراتوری عثمانی ۱۵۲۰ – ۱۵۳۴ |
والده پسین: نوربانو سلطان |