عبدالله ریاضی
عبدالله ریاضی (زاده ۱۲۸۵ اصفهان - درگذشته ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ تهران) مدرس دانشگاه، ریاضی‌دان و سیاست‌مدار ایرانی بود، که در ادوار ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ مجلس شورای ملی، در فاصله سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ ریاست مجلس را برعهده داشت.[۱]
عبدالله ریاضی | |
|---|---|
 | |
| رئیس مجلس شورای ملی | |
| مشغول به کار ۱۳۴۲ – ۱۳۵۷ | |
| در زمانِ | محمدرضا شاه پهلوی |
| پس از | رضا حکمت |
| پیش از | جواد سعید |
| رئیس دانشکده فنی دانشگاه تهران | |
| مشغول به کار ۱۳۲۵ – ۱۳۴۲ | |
| پس از | غلام‌حسین رهنما |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۸۵ اصفهان |
| درگذشت | ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ زندان قصر، تهران |
| ملیت |  ایران |
| حزب سیاسی | حزب رستاخیز |
| دیگر عضویت‌های سیاسی | حزب ایران نوین |
| شغل | سیاست‌مدار |
| تخصص | استاد دانشگاه تهران |
وی از سال ۱۳۱۴ تدریس در دانشگاه تهران را آغاز کرد و از ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۲ ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران را برعهده داشت. ریاضی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ دستگیر شد و در فروردین ۱۳۵۸ با حکم صادق خلخالی اعدام گردید.[۲]
زندگی‌نامهویرایش
عبدالله ریاضی در سال ۱۲۸۵ در شهر اصفهان زاده شد. پدرش میرزا هاشم خان خیاط نام داشت. وی ۵ ساله بود، که به مکتب فرستاده شد و تا خواندن سیوطی و شرح لمعه پیش رفت، سپس تحصیلات خود را در مدرسه آلیانس یهودیان ادامه داد، که تمامی دروسش به زبان فرانسه تدریس می‌شد و دوره‌ای ۲ ساله را نیز در این مدرسه سپری کرد. وی سپس دیپلم ریاضی گرفت و مدتی در دبستان، ریاضی درس می‌داد و به معلم «ریاضی» شهرت یافت و نام‌خانوادگی ریاضی نیز یادگار آن دوران بود.[۳]
تحصیلاتویرایش
ریاضی در سال ۱۳۰۷ یکی از یکصد نفری بود، که با دریافت بورسیه از دولت شاهنشاهی، برای تحصیل راهی اروپا شدند. وی هم‌دوره مهندس بازرگان بود و در شهر نانت فرانسه، مراحل مقدماتی ورود به دانشگاه را نیز با هم طی کردند.[۴]
دانشگاه تهرانویرایش
عبدالله ریاضی در سال ۱۳۱۴ در زمان ریاست دکتر حسابی در دانشگاه تهران، با عنوان دانشیار، تدریس در دانشکده فنی دانشگاه تهران را آغاز کرد و بعدها خود نیز ریاست دانشکده فنی را برعهده گرفت.[۵]
مجلس شورای ملیویرایش
عبدالله ریاضی در سال ۱۳۴۲ برای شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس شورای ملی کاندید شد، که این تصمیم وی، عصبانیت دانشجویان دانشگاه تهران را برانگیخت، چرا که ریاضی در جایگاه ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران، هیچگاه فعالیت سیاسی دانشجویان را برنمی‌تافت.[نیازمند منبع] وی پس ورود به مجلس، توسط گروهی از دانشجویان، مضروب گردید.[نیازمند منبع]
به اعتقاد محمود فاضلی، تصویب لایحه جدایی بحرین از ایران و لایحه کاپیتولاسیون از اقدامات جنجالی دوران ریاست وی بر مجلس شورای ملی است. ریاضی در دوره‌های ۲۱ تا میانه دوره ۲۴ به مدت ۱۵ سال، رئیس مجلس شورای ملی بود و در سال ۱۳۵۷ با اوج گرفتن اعتراضات انقلابی در کشور، از ریاست مجلس برکنار شد و برای مدتی جهت معالجه، راهی اروپا شد و در هنگام بازگشت از اروپا، با صادق خلخالی در یک پرواز بود.
دستگیری و اعدامویرایش
ریاضی مدتی پس از وقوع انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی ایران، با حکم دادگاه‌های انقلاب اسلامی، دستگیر و به زندان قصر منتقل شد. وی مدتی بعد، توسط صادق خلخالی، محاکمه و به اعدام محکوم شد. حکم اعدام ریاضی در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۵۸ در زندان قصر اجرا گردید.[۶]
منابعویرایش
- ↑ «مهندس عبدالله ریاضی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- ↑ «روایت مسعود بهنود از نماینده ای که با اعطای لقب «آریامهر» به پهلوی دوم مخالفت کرد». خبرآنلاین. ۱۸ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ «معرفی عبدالله ریاضی». پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «مهندس عبدالله ریاضی». وبگاه روزشمار.
- ↑ «بازنگری كارنامه عبدالله رياضی». موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
- ↑ مسعود بهنود. «روایت شنیدنی جلسه دادگاه مهندس ریاضی به ریاست صادق خلخالی». وبگاه خاطره‌نگاری.