علی بن محمد جرجانی
علی بن محمد بن علی گرگانی(۷۴۰ گرگان - ۸۱۶ق شیراز) معروف به میر سید شریف از نامداران علم کلام، حکمت و ادب و منطق بوده‌است. وی حنفی مذهب و اشعری مسلک است که بیشترین آوازه اش به دلیل شروح و حواشی ارزشمند وی بر آثار پیشینیان است.[۱] میر سید شریف بر این باور بود که در تصویری که فردگرایان مطلق از شیعه و سنی برای خود ساخته بودند، ویژگی اصلی یکپارچگی اسلامی را تغییر داده‌اند، و از اینرو می‌رسید شریف در مقام تجدید حیات آن برآمد.
میر سید شریف ـ همچون تفتازانی ـ از شاگردان قطب الدین رازی بوده و میان این دو شاگرد مناظراتی نیز صورت گرفته‌است. به گفته برخی مورخان: در اکثر مجالس، امیر سید شریف به سبب حدّت طبع و جودت ذهن بر جناب مولوی (تفتازانی) در بحث غلبه می‌کرد.[۲]
میر سید شریف جرجانی (گرگانی) در سال ۷۴۰ قمری در قریه طاغو در نزدیکی استرآباد متولد شد. سال ۸۱۶ در روز چهارشنبه، ششم ربیع‌الثانی در شیراز بدرود حیات گفته و آرامگاه وی در محله سردزک شیراز می‌باشد. بسیاری از مؤلفین اهل سنت، وی را سنی حنفی مذهب دانسته‌اند ولیکن گروهی از مؤلفین شیعه وی را شیعه مذهب دانسته‌اند.
آثارویرایش
آثار میر سید گرگانی بالغ بر نود و پنج جلد کتاب است. برخی از این آثار بر این پایه‌اند:
- رساله کبری فی المنطق. رساله‌ای مقدماتی در منطق و به زبان فارسی است.
- رساله‌ای در مراتب وجود
- رساله القدر
- مبدأ و معاد
- حاشیه‌ای بر شرح مطالع الانظار فی شرح طوالع الانوار
- حاشیه بر شرح قدیم تجرید الاعتقاد
- شرح المواقف عضدالدین ایجی
- شرح العقاید العضدیه
- مقالید العلوم: شرح کوتاهی در مطالب موسیقی نظری و پایه‌های علمی در موسیقی
- رساله فی صرف (مشهور به صرف میر به فارسی از دروس حوزوی)
افزون بر این، نگارش چندین شرح و حاشیه دیگر را ـ در دانشهایی چون تفسیر، حدیث، اصول فقه، صرف و نحو، منطق، فلسفه و کلام ـ به جرجانی نسبت داده‌اند.[۳] وی آثاری مستقل نیز پدیدآورده است که از آن میان می‌توان به اصطلاح نامه موسوم به التعریفات اشاره کرد. در این کتاب افزون بر واژگان متداول در علوم یاد شده، برخی اصطلاحات عرفانی نیز بررسی شده‌اند. از دیگر آثار او ـ که به زبان فارسی نگارش یافته ـ عبارت اند از: ترجمان القرآن (ترجمه فارسی واژگان قرآنی)، صرف میر و الکبری فی المنطق.[۴]
منابعویرایش
- ستایشگر، مهدی (۱۳۷۶)، نام نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد سوّم، تهران: اطلاعات، شابک ۹۶۴-۴۲۳-۳۷۷-۸
- سیری در احوال وآثار میر سیدشریف گرگانی، محمود یزدی مطلق (فاضل)
- http://rasekhoon.net/Mashahir/Show-903411.aspx
- http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44754
- مطالب تکمیلی در ویکی فقه