مسجد و مناره علی

اثر ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران
(تغییرمسیر از مناره علی)

مناره علی مناره‌ای مدور در شهر اصفهان است که در مقابل آرامگاه هارون ولایت، در اوایل سده ششم هجری و در نزدیکی مسجد جامع اصفهان بنا گردیده و در دوره صفویان جزئی از ساختمان مسجد علی شده‌است. این سازه از نظر هماهنگی در ابعاد و اندازه‌ها و نیز از لحاظ آراستگی نمای سردر یکی از شاهکارهای معماری مناره‌ها به‌شمار می‌آید.[۲]

مناره علی
Map
ناممناره علی
کشورایران
استاناصفهان
شهرستاناصفهان
اطلاعات اثر
نام‌های قدیمیمناره سلطان سنجر
سال‌های مرمت۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴[۱]
کاربریمذهبی
دیرینگی۸ قرن
دورهٔ ساخت اثرسلجوقیان
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۹۶
تاریخ ثبت ملی۱۵ دی ۱۳۱۰
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدآری
مناره علی بر ایران واقع شده‌است
مناره علی
روی نقشه ایران
۳۲°۳۹′۵۶″شمالی ۵۱°۴۰′۵۹″شرقی / ۳۲٫۶۶۵۵۱۴°شمالی ۵۱٫۶۸۲۹۷۲°شرقی / 32.665514; 51.682972

پیشینه ویرایش

با توجه به قراین، تاریخ ساخت این بنا بین سال‌های ۵۱۵ تا ۵۲۵ هجری قمری تخمین زده شده‌است. ابتدا این منار نزدیک مسجد سلطان سنجر بوده که به همین نام خوانده می‌شد و اکنون که مسجد علی را به جای آن مسجد ساخته‌اند، منار مسجد علی خوانده می‌شود.[۳]

مشخصات ویرایش

بلندای مناره بیش از ۵۰ متر و قطر آن در سطح زمین ۶ متر[۴] بوده‌است که امروزه با فروریختن طبقه سوم آن به ۴۷٫۸۵ متر[۲] تنزل پیدا کرده‌است. در ارتفاع ۴۰٫۳۵ متری، قرنیزی به صورت تاج و پس از آن بخش کوچک‌تر مناره قرار گرفته‌است. همچنین در انتهای آن نیز قرنیز دیگری وجود دارد. در داخل مناره نیز، ستون مرکزی قرار دارد که ۱۶۴ پله[۳] حول محور آن شکل گرفته‌است. مدخل این مناره در درون مسجد و خود مناره در کنار گنبد مسجد علی قرار گرفته‌است.[۲]

منار علی دارای ۵ کتیبه می‌باشد که ۳ کتیبه اول از پایین به بالا به خط کوفی با کاشی فیروزه‌ای بر زمینه آجری با کلمات و عبارات مذهبی تزیین شده‌است. کتیبه چهارم به خط بنّایی گچی بر زمینه شطرنجی در مربع‌های بزرگ با شعار مذهبی و زیبایی آراسته شده‌است. بر کتیبه پنجم به خط بنّایی آجری برجسته بر زمینه گچی که هم سطح با بام مسجد علی می‌با شد، آیه‌ای از سوره آل عمران آمده‌است.[۳]

مصالح بکار رفته در این مناره آجر و ملات گچ و تزیینات منار آجرچینی می‌باشد.[۵]

نگارخانه ویرایش

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «مرمت مسجد علی از آثار تاریخی دوره سلجوقی در اصفهان». صدا و سیمای مرکز اصفهان. ۲۷ اسفند ۱۳۹۴.[پیوند مرده]
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «مسجد علی، اصفهان». کویرها و بیابان‌های ایران. دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۱۱/۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «مناره‌های تاریخی اصفهان شاهکاری برای هدایت مسافران». خبرگزاری ایرنا. ۱۷ اسفند ۱۳۹۳.
  4. «مسجد علی (ع)». درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان. بایگانی‌شده از اصلی در 25 ژوئیه 2018. دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۱۱/۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  5. «مسجد علی». صدا و سیمای مرکز اصفهان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۱۱/۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)