میدان نرده‌ای[۱] یا میدان اسکالر در ریاضیات و فیزیک، یک کمیت نرده‌ای را به هر نقطه از فضا تخصیص می‌دهد. این کمیت نرده‌ای، می‌تواند یک عدد ریاضیاتی یا یک کمیت فیزیکی اسکالر باشد. میدان‌های اسکالر، مستقل از مختصات است یعنی مقدار یک میدان اسکالر در یک نقطه از فضا از دید هر دو ناظری که از یکاهای یکسان استفاده می‌کنند، یکسان است. توزیع دما در فضا و توزیع فشار در یک سیال و میدان‌های کوانتومی با اسپین صفر مانند میدان هیگز مثال‌هایی از میدان نرده‌ای در فیزیک هستند. این میدان‌ها، موضوع نظریه میدان اسکالر هستند.

یک میدان اسکالر مانند دما و فشار که شدت میدان با پرده‌های رنگ مختلف نشان داده شده‌است.

میدان‌های نرده‌ای در مقابل میدان‌های برداری و میدان‌های تانسوری قرار می‌گیرند که به ترتیب، یک بردار و یک تانسور به هر نقطه از فضا نسبت می‌دهند.

از دید ریاضیاتی، یک میدان نرده‌ای بر روی ناحیه U، یک تابع با مقادیر حقیقی یا مختلط یا یک توزیع بر روی U است.[۲][۳] ناحیه U می‌تواند یک مجموعه از فضای اقلیدسی یا فضای مینکوفسکی یا به‌صورت عمومی‌تر، یک زیرمجموعه از یک خمینه باشد. یک میدان نرده‌ای، یک میدان‌های تانسوری از مرتبهٔ صفر است.

پانویس

ویرایش
  1. «میدان نرده‌ای» [فیزیک‌] هم‌ارزِ «میدان اسکالر» (scalar field)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۳۴-۷ (ذیل سرواژهٔ میدان نرده‌ای)
  2. Apostol, Tom (1969), Calculus, Volume II (2nd ed.), Wiley
  3. «Scalar». Springer. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۲.