میهای چوکونائی ویتز
میهای چوکونائی ویتِز[ب] (مجاری: Csokonai Vitéz Mihály، زادهٔ ۷ نوامبر ۱۷۷۳ در دبرتسن – درگذشتهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۱۸۰۵ در دبرتسن) یکی از شاعران برجستهٔ عصر روشنگری در مجارستان بود.
میهای چوکونائی ویتز | |
|---|---|
![کار چوب از گوستاو مورِلی [الف] منتشر شده در نشریهٔ امپراتوری اتریش-مجارستان در نوشته و تصویر (۱۸۸۷–۱۹۰۱)](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Csokonai_Morelli.jpg) کار چوب از گوستاو مورِلی [الف] منتشر شده در نشریهٔ امپراتوری اتریش-مجارستان در نوشته و تصویر (۱۸۸۷–۱۹۰۱) | |
| زاده | ۷ نوامبر ۱۷۷۳ دبرتسن |
| درگذشته | ۲۸ ژانویهٔ ۱۸۰۵ (۳۱ سال) دبرتسن |
| پیشه | شاعر |
| زمینه کاری | ترانه، سوگواره و قصیده غنایی |
| ملیت | مجار |
| سبک نوشتاری | کلاسیسیسم، روکوکو و سانتیمانتالیسم |
.jpg)
زندگی ویرایش
چوکونائی در شهر تولدش، دبرتسن در کالج کالوینیسم تحصیل کرد. پس از فارغ‌التحصیلی در ۱۷۸۸ به فراگیری هندسه کاربردی، علوم طبیعی، فلسفه، الهیات، تاریخ و ادبیات کلاسیک پرداخت. در بهار ۱۷۹۳ به او منصب استادیاری پیشنهاد شد. در آن زمان در دایرهٔ دوستی فرنتس کازینتسی، از چهره‌های برجستهٔ اصلاح‌طلب زبان و عضو فرهنگستان راه پیدا کرده‌بود. اما اگرچه در میان دانشجویان محبوبیت داشت، حسادت همکاران ارشد باعث شد چندان دوام نیاورد و در ژوئیه ۱۷۹۵ از کار برکنار شد. همدردی او با ایده‌های انقلابی در زمان جنگ ناپلئون، زندگی او را دستخوش ناملایمات کرد. در طول زندگی‌اش به او توجهی نشد و به یک شاعر دوره‌گردِ بدشانس در عشق مبدل گشت. برخلاف آثار اولیهٔ سرشار از آرمان‌گرایی، آثار بعدی او دربارهٔ درد عشق انکار شده و فقر بود. زن مورد علاقه او دختری ثروتمند، با نام «لیلّا»[پ] در اشعارش، پس از رسیدن او به موقعیت مالی ازدواج کرده‌بود. او در نارضایتی شدید از زندگی به دبرتسن بازگشت و در فقر مطلق از بیماری سل درگذشت. آثار ادبی او تنها پس از مرگش به شهرت رسید.[۱]
ویژگی ادبی ویرایش
چوکونائی یکی از اولین نظریه‌پردازان نوای گفتار در مجارستان بود و با موفقیت معیارهای وزن شعر اروپایی را با قالب شعر مجاری تطبیق داد. او همچنین نمایشنامه‌نویس و نویسندهٔ اولین حماسه طنز مجاری، از جمله محبوب‌ترین اثرش به نام دوروتیا (۱۷۹۹)[ت] بود.[۲][۳]
الهام از حافظ ویرایش
کاروی رویتسکی از حافظ اشعاری ترجمه کرده‌بود که چوکونائی به آنها دسترسی پیدا نکرد. ولی ویلیام جونز با استفاده از آثار رویتسکی کتاب شعرهای آسیایی را در مورد عروض فارسی نوشته‌بود. در کتاب جونز، چند غزل نیز از حافظ به عنوان نمونهٔ عروض به لاتین وجود داشت و چوکونائی پس از خواندن آنها، شعری با عنوان «آرامگاه حافظ» در ستایش حافظ و عظمت شعر او در سال ۱۸۰۱ سرود. سرودهٔ او از اولین نمونه‌های اروپایی چنین اشعاری حتی قبل از دیوان غربی–شرقی گوته در ۱۸۱۹ است که به دلیل زبان مجاری شهرت چندانی پیدا نکرده‌است.[۴][۵] آن شعر مناسب برای اجرا با موسیقی است و با تکخوان و همخوان‌ها خوانده می‌شود.[۶]
او در نظر داشت تصویری نیز از آرامگاه حافظ به شیوهٔ آرامگاه‌های اروپایی ترسیم کند که به‌سبب درگذشت زودرس عملی نشد.[۶]
چوکونائی در مقاله‌ای با عنوان «در مورد شعر آسیایی» شعر ایرانی و آسیایی را در ده صفحه شرح داده و آنها را با اشعار اروپایی مقایسه کرده‌است.[۷]
یادبود ویرایش
در شش مرداد ۱۴۰۱ لوح یادبود چوکونائی به همراه شعر «آرامگاه حافظ» به دو زبان فارسی و مجاری در حافظیه قرار گرفت.[۸]
یادداشت ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «Mihály Csokonai Vitéz». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۲۲.
- ↑ «Mihály Csokonai Vitéz | Chapter VI The Birth of Modern Literature». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۷ آوریل ۲۰۲۲.
- ↑ «Mihaly Csokonai Vitez».
- ↑ Mihály Csokonai. "Csokonai Vitéz Mihály: A Hafíz sírhalma" (به مجاری). Archived from the original on 11 August 2022. Retrieved 11 August 2022.
- ↑ West-östlicher Divan by Johann Wolfgang von Goethe.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ آهنگری، فرشته. «تأثیر حافظ درادبیات مجاری». فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهش زبان و ادبیات فارسی». پاییز ۱۳۸۸ (۱۴).
- ↑ Csokonai Vitéz Mihály Csokonai Vitéz Mihály minden munkája (PDF) (به مجاری). p. 374 - 381. Archived from the original (PDF) on 13 August 2022. Retrieved 11 August 2022.
- ↑ «رونمایی از سردیس شاعر مجارستانی در جوار آرامگاه حافظ شیرازی». ۸ مرداد ۱۴۰۱.