نار-دوس

میکائیل زاکاری هوهانیسیان (ارمنی: Միքայել Զաքարի Հովհաննիսյան; انگلیسی: Michael Hovhannisyan) شناخته شده با نام ادبی نار-دوس (ارمنی: Նար-Դոս; انگلیسی: Nar-Dos) نویسنده اهل ارمنستان بود.

نار-دوس
نام اصلی	میکائیل هوهانیسیان
زاده	۱ مارس ۱۸۶۷ تفلیس، امپراتوری روسیه
درگذشته	۱۳ ژوئیهٔ ۱۹۳۳ (۶۶ سال) تفلیس، جمهوری سوسیالیستی ماورای قفقاز شوروی
آرامگاه	پانتئون ارمنیان تفلیس (خوجیوانک)
پیشه	نویسنده
ملیت	ارمنی
سال‌های فعالیت	۱۸۸۰—۱۹۲۰

زندگی‌نامه

نار-دوس در ۱ مارس ۱۸۶۷ در شهر تفلیس به دنیا آمد. وی تحصیلات خویش را در مدرسه بلوکی کلیسای کاراپت مقدس آغاز نمود و سپس در مدرسه شهری نیکلایف ادامه داد و وارد مدرسه علوم دینی خون (Khon seminary) در ایالت کوتائیسی شد که به خاطر زندگی ناتمام گذاشت و به تفلیس بازگشت. او حرفه قفل‌سازی را در مدرسه مهارت میکائیلیان آغاز نمود جایی که وی آلکساندر تساتوریان شاعر ارمنی را ملاقات نمود.

پس از پایان دورهٔ ابتدایی در «مدرسهٔ ارمنی هاولابار» (havlabar)، وی در دبیرستان فنی تفلیس، مشغول به تحصیل می‌شود

پس از یکسال، نار-دوس «مدرسه مهارت میکائیلیان» را ترک نمود و به شروع به تمرین روزنامه‌نگاری نمود. نار-دوس، سالیان زیادی به عنوان نویسنده و ویراستار در دفتر چندین مجله کار کرد به گونه‌ای که کار در این دفاتر، قسمت عمدهٔ وقتش را گرفته و او تنها در دیرهنگام و در شب‌ها می‌توانست به خلق آثار ادبی بپردازد. در بین سال‌های ۱۸۹۰–۱۹۰۶، وی دبیر دوره‌ای «نور-دار» (به ارمنی: Նոր դար) بود. وی در سال ۱۹۰۳ به صورت دوره‌ای دبیر و مصحح «آغبیور-تاراز» (به ارمنی: Աղբյուր-Տարազ) و بین سال‌های ۱۹۱۳–۱۹۱۸ روزنامه «سورهاناداک» (به ارمنی: Սուրհանդակ) شد.

نار-دوس نگارش را در دهه ۱۸۸۰ میلادی باآفرینش تعدادی شعر که در «آراکس» (به ارمنی: Արաքս) سن پترزبورگ و مجموعه «بلبل ارمنستان» ((به ارمنی: Սոխակ Հայաստանի) سوخاک هایاستانی) به چاپ رسید آغاز نمود.

تحت نام ادبی «میخو-اوهان»، وی «دوست واقعی»، «نونه» (۱۸۶۶)، «باررار و ووردگیر» (۱۸۸۸)، «کنکوش لارر» (۱۸۸۷)، «زازنویان» (به ارمنی: Զազունյան)(۱۸۹۰) در روزنامه «نُر دار» به چاپ رسانید. در داستان‌ها و رمان‌های نخستین دوره فعالیش وی زندگی شهری را با تمرکز بر یک قشر خاص اجتماعی را توصیف کرده

پس از سال ۱۸۹۰ میلادی دوره جدیدی در زندگی خلاق نار-دوس شروع شد که تجزیه و تحلیل روانی عمیق آثار مشهور این دوره عبارتنداز: «کبوتر کشته شده» (۱۸۸۸) مبارزه(۱۹۱۱) و «مرگ» (۱۹۱۲)

نار-دوس گرایش روانشناسی رئالیسم انتقادی ارمنی

در ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۳ در سن ۶۶ سالگی در تفلیس درگذشت و در «پانتئون ارمنیان تفلیس (خوجیوانک)» به خاک سپرده شد.

کتابشناسی

به فارسی	(به ارمنی: ارمنی)	تلفظ	تاریخ چاپ
برادر	Եղբայր		۱۸۸۷
نونه	Նունե		۱۸۸۷
	Քնքուշ լարեր		۱۸۸۷
	Բարերար և որդեգիր		۱۸۸۸
	Սաքուլն ուխտ գնաց		۱۸۸۹
	Ինչպես բժշկեցին		۱۸۸۹
	Զազունյան		۱۸۹۰
کبوتر کشته شده		Spanvas Aghavnin	۱۸۹۸
آنا سارویان	Աննա Սարոյան		۱۹۰۲
	Իմ տիրուհու աղջիկը		۱۹۰۲
	Նոր ծնված երեխան		۱۹۰۴
مبارزه	Պայքար		۱۹۱۱
مرگ	Մահը		۱۹۱۲
مفقودالاثر		Anhed Goratse	۱۹۱۹
محلهٔ ما		Mer Taghe	۱۹۲۶
	Վերջին մոհիկանը		۱۹۳۰
دوست واقعی	Ճշմարիտ բարեկամը
من و او		yes yev na
مرد جدید		Nor Marde
چشم انسان		Mardu Achke
خدا و پادشاه		Asdvatsn u Tagavoru
	Քնքուշ լարեր

جستارهای وابسته

• فهرست نویسندگان ارمنی
• ارمنی‌های گرجستان

منابع

• رضوی‌زاده، قوام‌الدین (زمستان ۱۳۹۶). «ناردوس، روان کاو توانمند قهرمانان داستان های خویش تحلیلی بر رمان آمالیا». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال بیست و یکم (۸۲).

• Նար-Դոս at Avproduction.am
• Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modernb Armenian Literature, 1500-1920. Detroit: Wayne State University Press. pp. 436-437.
• Armenian Soviet Encyclopedia. Vol. 8. Yerevan. p. 202-3.
• Hacikyan, A. J.; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times. Detroit: Wayne State University Press. pp. 602–604. ISBN 978-0-8143-3221-4.
• Այվազյան, Հ. Մ. (2007). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. երկրորդ. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ. pp. 211–12.
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան. Vol. 3. Երևան. 1999. p. 859.

بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine Նար Դոս at Encyclopedia.am

• Հայ նոր գրականության պատմություն, հատ. 4, Երևան, 1972, էջ 251-295
• https://bigenc.ru/literature/text/2249078