نامتار (سومری: 𒉆𒋻) شخصیتی در دین بین‌النهرین باستان بود که بسته به زمینه خدایی خُرد و یا دیو بیماری در نظر گرفته می‌شد.

نامتار
ملازم ارشکیگال
اقامتگاهجهان زیرین بین‌النهرین باستان
اطلاعات شخصی
والدین
  • مردولائانکی (مادر)
شریک زندگیهوشبیشاگ
فرزندانهدیمکو

شخصیت و کارکردها

ویرایش

نام نامتار در زبان سومری به معنای «سرنوشت» است.[۱]

هیچ گواهی از پیش از دوره بابلی باستان در مورد نامتار در جایگاه یک خدایی به دست نیامده است.[۲]

نامتار معمولا در فهرست‌های پیشکش حضور ندارد که نشانهٔ عدم وجود آیین در مورد او است.[۳] با این وجود، تقدیم پیشکش به او در چند متن ادبی ذکر شده است (شامل مرگ بیلگمس و مرگ اور-ناما) که در هر دو مورد، قهرمان نام‌بخش دست به این کار می‌زند.[۲]

ارتباط با سایر خدایان

ویرایش

نامتار سوکال ارشکیگال بود،[۲] هر چند در موارد کمتری در مقام سوکال نرگال نیز به او اشاره شده است.[۴] در برخی از متن‌ها تنها به او «سوکال جهان زیرین» (sukkal eresetiki) گفته شده است.[۵]

اساطیر

ویرایش

نامتار در اسطوره نرگال و ارشکیگال در نقش سوکال ارشکیگال ظاهر می‌شود.[۲] از آنجایی که ملکهٔ سرزمین مردگان نمی‌تواند به آسمان سفر کند، نرگال در مقام نمایندهٔ او به جشنی در آسمان می‌رود.[۶] اکثر خدایان در آن جمع به او احترام می‌گذارند، نرگال چنین نمی‌کند و موجب آن می‌شود که ارشکیگال خواستار فرستادن او به جهان زیرین شود.[۶] بعدا، نامتار بار دیگر به آسمان فرستاده می‌شود تا نرگال را که هنگام خواب ارشکیگال به آنجا گریخته، بار دیگر به جهان زیرین برگرداند.[۷]

در اسطوره فرو رفتن ایشتار، نامتار همین نقش را دارد. ارشکیگال از او می‌خواهد تا خواهرش ایشتار را به شصت بیماری مبتلا کند و سپس دوباره او را زنده کند و به جهان زندگان برگرداند تا جایگزینی برایش پیدا کند.[۲] این عنصر داستان، در اسطوره پیشین سومریِ فرو رفتن اینانا وجود ندارد و در آنجا نامی از نامتار به میان نمی‌آید و اینانا به حکم داوران الهی، می‌میرد.[۸]

در آترا-هاسیس، انلیل در ابتدا قصد دارد تا برای مواجهه با سروصدای بشر به نامتار متوسل شود.[۴]

در اسطوره انکی و نینماه، گذرا به نامتار اشاره می‌شود که یکی از خدایانی است که به جشن خلقت انسان دعوت شده است.[۴]

پانویس

ویرایش

منابع

ویرایش
  • Boivin, Odette (2018). The First Dynasty of the Sealand in Mesopotamia. De Gruyter. doi:10.1515/9781501507823. ISBN 978-1501507823.
  • Böck, Barbara (2014). The healing goddess Gula: towards an understanding of ancient Babylonian medicine. Leiden: Brill. ISBN 978-9004261464. OCLC 868971232.
  • Gadotti, Alhena (2020). "Never Truly Hers: Ereškigal's Dowry and the Rulership of the Netherworld". Journal of Ancient Near Eastern Religions. Brill. 20 (1): 1–16. doi:10.1163/15692124-12341309. ISSN 1569-2116. S2CID 225667868.
  • Katz, Dina (2003). The Image of the Netherworld in the Sumerian Sources. Bethesda, MD: CDL Press. ISBN 1883053773. OCLC 51770219.
  • Klein, Jacob (1998), "Namtar", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-21
  • Krebernik, Manfred (1987), "Mardulaʾanki", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-21
  • Lambert, Wilfred G. (1972), "Ḫedimmeku", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-21
  • Lambert, Wilfred G. (1972a), "Ḫušbiša", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-21
  • Lambert, Wilfred G. (1987), "Lugal-namtarra", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-21
  • Rahmouni, Aicha (2008). Divine epithets in the Ugaritic alphabetic texts. Leiden Boston: Brill. ISBN 978-9047423003. OCLC 304341764.
  • Schwemer, Daniel (2010). "Entrusting the Witches to Ḫumuț-Tabal: The Ušburruda Ritual BM 47806+". Iraq. British Institute for the Study of Iraq, Cambridge University Press. 72: 63–78. ISSN 0021-0889. JSTOR 20779020. Retrieved 2022-03-21.