نبرزن
نبرزن که ماهیار نیز نامیده شده، (مرگ ح. ۳۳۰ پ٫ م) یک سردار نظامی بلندمرتبه پارسی و فرمانده سواره‌نظام ارتش شاهنشاه داریوش سوم هخامنشی (حک. ۳۳۶–۳۳۰ پ. م) بود.[۱]
_of_Firdausi_MET_(cropped).jpg)
نبرزن در سال ۳۳۱ پیش از میلاد در پی شکست ایران از لشکر اسکندر مقدونی (حک. ۳۳۶–۳۲۳ ق. م) در نبرد گوگمل با دیگر بزرگان ایرانی همچون بسوس، ساتراپ باختر، و بارسائنت، ساتراپ رخج-زرنگ، علیه داریوش سوم توطعه کردند.[۲][۳] آن‌ها با هم داریوش سوم را در اواسط سال ۳۳۰ پیش از میلاد دستگیر کردند و بسوس به عنوان رهبر نیروهای هخامنشی انتخاب شد که احتمالاً به دلیل تبار هخامنشی او بود.[۲] دستگیری داریوش سوم بهانه‌ای به دست اسکندر را داد تا به خونخواهی او به ایران حمله کند. بسوس و شورشیان در حال فرار از نیروهای مقدونی داریوش سوم را در ارابه‌ای حمل کردند که گفته می‌شود زنجیرهایی طلایی داشت. بسوس و همدستانش برای اینکه برای فرارشان زمان بخرند، داریوش سوم را کشتند و جسد او را کنار جاده رها کردند.[۴] بسون سپس نبرزن را به عنوان ساتراپ گرگان و پارت گماشت. هنگامی که اسکندر به نبرزن نزدیک شد، وی تسلیم شد و با کمک باگواس مورد عفو قرار گرفت. سپس نبرزنس به گرگان بازگشت، اما توسط فراتافرنس دستگیر و به نزد اسکندر فرستاده و ظاهراً در آنجا اعدام شد.[۵]
نبرزن در شاهنامه به نام ماهیار شناخته می‌شود.[۶] ماهیار که همراه با جانوسیار (بسوس) در موقعیت ناامیدکننده‌ای قرار دارد، دارا (داریوش سوم) را کشته و سپس با اسکندر (مقدونی) برای مذاکره ملاقات می‌کنند.[۷] اسکندر پس از دفن جنازه دارا، مهیار و جانوسیار را اعدام کرد.[۸]
پانویس ویرایش
- ↑ Wiesehöfer 2006.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Heckel 2006, p. 71.
- ↑ Weiskopf 1989, pp. 174–175.
- ↑ Heckel 2020, p. 164.
- ↑ Heckel 2006, p. 171.
- ↑ Briant 2015, p. 394.
- ↑ Briant 2015, pp. 384, 404.
- ↑ Briant 2015, p. 404.
منابع ویرایش
- Briant, Pierre (2015), Darius in the Shadow of Alexander, Harvard University Press, ISBN 978-0-674-49309-4
- Heckel, Waldemar (2006). Who’s Who in the Age of Alexander the Great: Prosopography of Alexander’s Empire. Blackwell Publishing.
- Heckel, Waldemar (2020). In the Path of Conquest: Resistance to Alexander the Great. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-007668-9.
- Weiskopf, Michael (1989). "Bessos". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume IV/2: Behruz–Bibliographies II. London: Routledge & Kegan Paul. pp. ۱۷۴–۱۷۵. ISBN 978-0-71009-125-3.
- Wiesehöfer, Josef (2006). "Nabarzanes". In Salazar, Christine F.; Landfester, Manfred; Gentry, Francis G. (eds.). Brill's New Pauly. Brill Online.
مطالعهٔ بیشتر ویرایش
- Charles, Michael (2015). "The Chiliarchs of Achaemenid Persia: Towards a Revised Understanding of the Office". Phoenix. 69 (3/4): 279–303. doi:10.7834/phoenix.69.3-4.0279.