ویدا حاجبی
ویدا حاجبی تبریزی (زاده ۱۳۱۴ – درگذشته ۱۳۹۵) از چریک‌های به‌نام ایرانی بود که از کوبا و ونزوئلا تا لیبی آموزش‌های چریکی دیده بود. وی سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ را در زندان سپری کرد. حاجبی در سال ۱۳۵۶ از سوی سازمان عفو بین‌الملل به عنوان «زندانی سال» شناخته شد.[۲] وی از با نفوذترین زنان مارکسیست در جهان بود که با فیدل کاسترو هم روابط نزدیکی داشت و حتی در هاوانا با او دیدار کرد. حاجبی در اواخر عمر در یک مصاحبه ی تلویزیونی در بی بی سی فارسی به شرح سرگذشت زندگی اش پرداخت.[۳]
ویدا حاجبی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۳۱۴ |
| درگذشت | ۲۳ اسفند ۱۳۹۵ (۸۱ سال) |
| ملیت | ایرانی |
| آثار | داد بیداد، یادها، پری در خاطره دوستانش و…[۱] |
| فرزندان | رامین |
| وبگاه | |
زندگی
ویرایشویدا حاجبی تبریزی در سال ۱۳۱۴ در تهران چشم به جهان گشود. وی در سال ۱۳۳۵ تحصیلات آکادمیک خود را در مدرسه عالی معماری پاریس به پایان رساند. در این مدرسه او همکلاسی فرح پهلوی بود.[۴][۲][۵]
در اردیبهشت ۱۳۹۴ ویدا حاجبی تنها فرزندش رامین را (در سن ۵۴ سالگی) بر اثر بیماری مزمن از دست داد.[۶][۷] این اتفاق تأثیر شدیدی در زندگی او گذاشت. آنچنان که عنوان اصلی وب سایت شخصی اش با این عبارت آغاز می‌شد: «با یاد پسرم، روشنایی زندگیم. خاموشی‌اش تاریکترین اندوه روزگارم…»[۸]
ویدا حاجبی در ۱۳ مارس ۲۰۱۷ در هشتاد و یک سالگی در پاریس بر اثر سکته قلبی درگذشت.[۴]
فعالیت سیاسی
ویرایشویدا حاجبی با آشنایی با اندیشه‌های جنبش چریکی در آمریکای جنوبی در سال‌های ۱۳۴۰ جذب اندیشه‌های آنها شد.[۹] او فعالیت‌های سیاسی را در جنبش چریکی آمریکای لاتین در ونزوئلا آغاز کرد. بعدها به کوبا و الجزایر رفت و در فعالیت‌های چریک‌های چپ گرا در این کشورها شرکت داشت.[۴] در ایران او در سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران به فعالیت پرداخت.[۴][۱۰] وی از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ به مدت ۶ سال زندانی بود.[۶][۱۱] او از نخستین زنان زندانی سیاسی در ایران بود.[۲]
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در سال ۱۳۵۸ از سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران جدا شد و گروهی به نام «جناح چپ» را با همکاری ناصر مهاجر پایه‌گذاری کرد.[۴][۱۰]
آثار
ویرایشاو پس از خروج از ایران به مدت ده سال در پاریس مجله «آغازی نو» را به همراه تعدادی از دوستانش منتشر می‌کرد.[۴] مهمترین اثر او داد بیداد است که به گردآوری خاطرات ۳۷ زن زندانی سیاسی در زندان ساواک می‌پردازد.[۲] این کتاب برنده جوایزی همچون جایزه صدیقه دولت‌آبادی شده است.[۱۲][۴] او نقدی بر مستند «از تهران تا قاهره» نگاشته است.[۱۳][۱۴] دیگر کتاب او «یادها» منتشر شده در سال ۱۳۸۹ است[۱۱] که در آن با بیان خاطرات سیاسی به بازنگری در فعالیت‌های سیاسی می‌پردازد.[۴]
کتاب‌شناسی
ویرایشتألیف
ویرایش- داد بیداد نخستین زندانی زن سیاسی ۱۳۵۰–۱۳۵۷، انتشارات بازتاب نگار[۱۵]
- یادها، انتشارات کُلن[۲]
- پری در خاطره دوستانش، انتشارات بی نا، پاریس، ۱۳۸۳[۱۶]
ترجمه
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ تعیین مجازات در داخل زندان -روزنامه کیهان شماره 20937، پنجشنبه سیزدهم آذرماه 1393-تارنمای مگ ایران
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «ویدا حاجبی تبریزی: پشیمان نیستم!• مصاحبه - فرهنگ و هنر - 19.07.2010». Deutsche Welle فارسی. ۲۹ تیر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «به عبارت دیگر: گفتگو با ویدا حاجبی». https://www.youtube.com/watch?v=sZjhvTJNKaA. بی بی سی فارسی. پیوند خارجی در
|وبگاه=وجود دارد (کمک); پارامتر|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ «ویدا حاجبی درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ اسفند ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ http://www.bbc.com/persian/iran-39331814
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «همدلی با ویدا حاجبی تبریزی در سوگ پسرش رامین». عصر نو. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۴ (۱۶ مه ۲۰۱۵). دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ منصوره شجاعی (۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۴). «ویدا در راه است اما بدون رامین ش». مدرسه فمینیستی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۷.
- ↑ ویدا حاجبی. «Vida Hadjebi». وبگاه شخصی ویدا حاجبی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ ویدا حاجبی تبریزی از نخستین زنان زندانی سیاسی در ایران
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ناصر اعتمادی (۲۳ اسفند ۱۳۹۵). «ویدا حاجبی تبریزی درگذشت». رادیو بین‌المللی فرانسه.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «کتاب «یادها» اثر ویدا حاجبی تبریزی - مدرسه فمینیستی». مدرسه فمینیستی. ۱۶ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «برندگان جایزه در طول دوره فعالیت کتابخانه ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹». کتابخانه دیجیتالی صدیقه دولت‌آبادی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «نقد از تهران تا قاهره در نگاه ویدا حاجبی». زنان تی وی. ۱۰ آبان ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۷.
- ↑ «نقد از تهران تا قاهره در نگاه ویدا حاجبی». صفحه وبگاه زنان تی‌وی در یوتیوب. ۲۰ شهریور ۱۳۹۵.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «ویدا حاجبی تبریزی». آدینه بوک. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «پری حاجبی در خاطره دوستانش». سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۷.