قله بسیار برجسته
قلهٔ بسیار برجسته (به انگلیسی: ultra prominent peak) به کوهی گفته می‌شود که برآمدگی نسبی آن ۱٬۵۰۰ متر (۴٬۹۲۱ پا) یا بیشتر باشد. شمار چنین قله‌هایی در جهان چیزی نزدیک به ۱٬۵۱۵ قله است.[۱] برخی از آنها همچون کوه اورست، آکونکاگوا، و مک‌کینلی (سه قلهٔ دارای بیشترین برآمدگی نسبی) کوه‌هایی نام‌آشنا، و برخی دیگر از این کوه‌ها بسیار گمنام‌تر هستند. قله دنا در ایران نيز یکی از این قله ها است.همچنین برخی از کوه‌های نامدار جهان، مانند ماترهورن و ایگر، در ردیف قله‌های بسیار برجسته جای نمی‌گیرند، چرا که این کوه‌ها با گذرگاه‌های بلندی به کوه‌های بلندتر از خودشان پیوسته‌اند و در نتیجه برآمدگی نسبی‌شان چندان زیاد نیست.
عبارت «بسیار برجسته» در این مفهوم را نخستین بار استفان فرای زمین‌شناس آمریکایی در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی و در پژوهش‌های خود دربارهٔ برآمدگی نسبی قله‌های ایالت واشینگتن به کار گرفت. او عبارت «کوه بسیار بزرگ» (به انگلیسی: ultra major mountain) را برای اشاره به قله‌هایی با برآمدگی نسبی بیش از ۵٬۰۰۰ پا (۱٬۵۲۴ متر) به کار برد. [۲]
پراکندگی ویرایش
هم اینک ۱٬۵۱۵ قلهٔ بسیار برجسته در سراسر جهان شناخته شده است: ۶۳۷ تا در آسیا، ۳۵۵ در آمریکای شمالی، ۲۰۹ در آمریکای جنوبی، ۱۱۹ در اروپا (قفقاز نیز جزو اروپا به شمار آمده)، ۸۴ در آفریقا، ۶۹ در استرالیا، و ۳۹ تا در جنوبگان.[۱]
فهرست‌های قله‌های بسیار برجسته ویرایش
اورست، دماوند، k2، گاشربروم۱،۲،۳،۴،۵، کلیمانجارو و آرارات و ... کوه های برجسته دنیا هستند.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Maizlish, A. «The Ultra-Prominences Page». Peaklist.org.
- ↑ Adam Helman, The Finest Peaks: Prominence and other Mountain Measures, Trafford, 2005, ISBN 1-4120-5994-1.