پان‌ژرمنیسم

پان‌ژِرمنیسم (به زبان انگلیسی: Pan-Germanism، به زبان آلمانی :Der Pangermanismus)، یک جنبش ملی در سرزمین‌های با فرهنگ آلمانی است که سعی می‌کند خصوصیت آلمانی بودن را که تضعیف و منحرف شده است را دوباره زنده و بازسازی کرده و مردمان از تبار آلمانی را با یکدیگر متحد سازد. هدف نهایی آن ساختن کشوری با فرهنگ آلمانی متشکل از همه آلمانی‌زبانهای جهان و یاد دادن تفکر آلمانی به آلمانی‌ها است.^∗

نقاشی گرمانیا (۱۸۴۸) روی دیوار کلیسای سنت پائلز در فرانکفورت ام‌ماین، نشانگر آرمان‌گرایی آلمانی

ایدئولوژی پان‌ژرمنیسم دربردارندهٔ نظریات، برنامه‌ها و جنبش‌های ملی‌گرایانه نژاد ژرمن که هدف آن‌ها وحدت سیاسی سرزمین‌های آلمانی نشین و تفوق آلمان بر جهان بوده است.

تاریخچه

ریشه‌های فلسفی پان‌ژرمنیسم دست کم به یوهان گوتلیب فیشته، فیلسوف آلمانی (۱۸۱۴–۱۷۶۲) می‌رسد. فیشته در روزگاری که آلمان هنوز به امیرنشین‌های کوچک تقسیم می‌شد و وحدت سیاسی نداشت از «سرنوشت بزرگ ملت آلمان» دم می‌زد و آلمانیان را دارای روح آفریننده می‌شمرد، و در برابر آنان اقوام لاتینی را دچار تباهی می‌دانست. جنبش سیاسی ناسیونالیسمِ رومانتیک قرن نوزدهم، که اساس آن ملت‌باوری بود، نظریه‌رسالت اروپایی ای جهانی آلمان‌ها را قوت داد و متفکران و نویسندگان آلمانی طرح‌های گوناگون برای زنده کردن رایش آلمان می‌ریختند و این هدف، سرانجام، به دست «اتو فون بیسمارک» عملی شد؛ ولی وحدت نهایی سرزمین‌های آلمانی‌نشین با تصرف اتریش و سودت (متعلق به چکسلواکی) و آلزاس-لورن (متعلق به فرانسه) و سرزمین‌های آلمانی‌نشین لهستان و پیوست آن‌ها به خاک آلمان، به دست آدولف هیتلر عملی شد؛ ولی عمر رایش او بسیار کوتاه بود و با شکست آلمان در جنگ جهانی دوم سرزمین اصلی آلمان نیز به دو پاره (آلمان شرقی و غربی) تقسیم شد.

پانویس

The aim of Pan-Germans is to revivify, reclaim, and reunite Deutschtum, distressed and alienated. Pan Germanism is thus a national movement. Its ideal is national union of 'all the Germans'; its whole object is to teach Germans to think nationally.