پوسته (جانورشناسی)
پوسته یا پوست شاخی (به انگلیسی: Scute, Scutum) (واژه لاتین: scutum؛ جمع: scuta به معنی "سپر") یک صفحه یا پولک بیرونی استخوانی است که با جنس شاخی پوشانده شده‌است، مانند روی پوسته لاک‌پشت، پوست کروکودیل‌ها و پای پرندگان. این اصطلاح همچنین برای توصیف بخش جلویی مزونوتوم در حشرات و همچنین برخی از عنکبوتیان (به عنوان مثال، خانواده کنه‌های سفت، کنه‌های پولک‌دار) به کار می‌رود.
این اصطلاح همچنین برای توصیف زره سنگین آرمادیلو و شیاردندان منقرض‌شده به کار می‌رود و گاهی به عنوان جایگزینی برای پولک‌های در توصیف مارها یا ماهیان ویژه مانند ماهیان خاویاری، سپر، شاه ماهی و کودماهی استفاده می‌شود.
پستانداران ویرایش
تصور می‌شود که اجداد پستانداران پیشاتاریخ، هم‌کمانان، دارای پوسته‌هایی هستند که بعداً کاهش یافته و با مو جایگزین شده‌اند. بدون در نظر گرفتن سطح چسبندگی ناخن‌ها، پوسته‌های زره‌دار یا پولک‌ها تقریباً هرگز در پستانداران نوین دیده نمی‌شوند. پولک‌های شاخی پانگولین‌ها به ندرت پوسته نامیده می‌شوند، اما از "scute" برای توصیف زره سنگین آرمادیلو استفاده می‌شود.
لاک‌پشت‌ها ویرایش
پوسته لاک‌پشت توسط پوسته‌های پوشیده شده‌است که بیشتر از کراتین تشکیل شده‌است. آنها مشابه شاخ، نوک یا ناخن در گونه‌های دیگر ساخته می‌شوند.
ماهی‌ها ویرایش
برخی از ماهیان، مانند کاج‌ماهی، به‌طور کامل یا تا اندازه‌ای پوشیده از پوسته هستند. شاه‌ماهی و راشگوماهیان رودخانه‌ای دارای یک ردیف شکم هستند که پولک‌هایی با نوک‌های برآمده و تیز هستند که برای محافظت استفاده می‌شوند. برخی از گیش‌ماهیان دارای یک ردیف پوسته هستند که خط جانبی را در دو طرف دنبال می‌کنند. ماهیان خاویاری به جای پولک پنج ردیف پوست شاخی دارند.
پرندگان ویرایش
استخوان مچی‌کفی و انگشتان پای اکثر پرندگان از دو نوع پولک پوشیده شده‌است. پوسته‌های بزرگ در امتداد سمت پشتی استخوان مچی‌کفی و انگشتان پا قرار دارند، در حالی که پوسته‌های کوچک‌تر در امتداد طرفین قرار دارند. هر دو ساختار تشابه هیستوشیمیایی با پولک‌های خزندگان دارند، با این حال کار بر روی رشد تکاملی آنها نشان داده‌است که پولک‌های پای پرنده به‌طور ثانویه از طریق سرکوب برنامه ژنتیکی ساخت پر تکامل یافته‌اند.[۱][۲][۳] رفع انسداد برنامه سرکوب پر سبب رشد پرها به جای پولک‌ها در امتداد استخوان مچی‌کفی و انگشتان پا می‌شود.[۱][۲][۳] نشان داده شده‌است که گونه‌های دایناسور بسیار نزدیک به خاستگاه پرندگان دارای «بال‌های عقبی» ساخته‌شده از پرهایی هستند که از این مناطق رشد می‌کردند، که نشان می‌دهد به دست آوردن پر در دایناسورها یک رویداد در سراسر بدن بوده‌است.[۳] کف پاهای پرندگان در ساختارهای پولک‌مانند کوچکی پوشیده شده‌است که به عنوان رتیکول شناخته می‌شوند. مطالعات تکاملی روی این ساختارهای پولک‌مانند نشان داده‌است که آنها کاملاً از آلفاکراتین تشکیل شده‌اند (پولک‌های اپیدرمی واقعی از ترکیبی از کراتین آلفا و بتا تشکیل شده‌اند).[۳] این داده‌ها باعث شده‌است که برخی از پژوهشگران پیشنهاد کنند که رتیکول‌ها در واقع پرهای بسیار کوتاه هستند.[۳][۴]
حشرات و دیگر بندپایان ویرایش
اصطلاح «پوسته» همچنین در کالبدشناسی حشرات به‌عنوان نام جایگزین برای بخش جلویی مزونوتوم (و از نظر فنی، متانوتوم استفاده می‌شود (اگرچه به ندرت در آن زمینه استفاده می‌شود).
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Sawyer, R.H. , Knapp, L.W. 2003. Avian Skin Development and the Evolutionary Origin of Feathers. J. Exp. Zool (Mol Dev Evol) 298B:57–72.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Sawyer, R.H.; Rogers, L.; Washington, L.; Glenn, T.C.; Knapp, L.W. (2005). "Evolutionary Origin of the Feather Epidermis". Dev. Dyn. 232 (2): 256–267. doi:10.1002/dvdy.20291. PMID 15637693.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Dhouailly, D (2009). "A new scenario for the evolutionary origin of hair, feather, and avian scales" (PDF). Journal of Anatomy. 214 (4): 587–606. doi:10.1111/j.1469-7580.2008.01041.x. PMC 2736124. PMID 19422430.
- ↑ Zheng, X.; Zhou, Z.; Wang, X.; Zhang, F.; Zhang, X.; Wang, Y.; Xu, X. (2013). "Hind wings in basal birds and the evolution of leg feathers". Science. 339 (6125): 1309–1312. Bibcode:2013Sci...339.1309Z. CiteSeerX 10.1.1.1031.5732. doi:10.1126/science.1228753. PMID 23493711.