کردکوی

شهری طبری‌نشین در استان گلستان

کُردکوی شهری در غرب استان گلستان و در شمال ایران است. این شهر مرکز شهرستان کردکوی است و در ۲۹ کیلومتری گرگان واقع است. جمعیت شهر کردکوی در سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۳۸٬۲۴۶ نفر بوده‌است.[۲] زبان مردم این شهرستان زبان طبری[۳] می‌باشد. مردم کردکوی به گویش کردکویی زبان مازندرانی صحبت می‌کنند.

کردکوی
کشور ایران
استانگلستان
شهرستانکردکوی
بخشمرکزی
نام(های) پیشینتمیشه، کاردمحله
سال شهرشدن۱۳۲۹
مردم
جمعیت۳۹٬۸۸۱ نفر(۱۳۹۵)
رشد جمعیت۴٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۵۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۷
میانگین بارش سالانه۶۰۰ میلی متر
روزهای یخبندان سالانه۱۲
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۱۷
وبگاه
شناسهٔ ملی خودرو ایران۶۹ (د)
کد آماری۱۱۷۹
کردکوی بر ایران واقع شده‌است
کردکوی
روی نقشه ایران
۳۶°۴۷′۳۰″شمالی ۵۴°۰۶′۴۸″شرقی / ۳۶٫۷۹۱۷°شمالی ۵۴٫۱۱۳۳°شرقی / 36.7917; 54.1133

جمعیت

ویرایش

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۳۹٬۸۸۱ نفر (۱۲٬۹۷۱ خانوار) بوده‌است.[۴]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۴۵۱۱٬۳۲۱—    
۱۳۵۵۱۴٬۷۴۵۳۰٫۲٪+
۱۳۶۵۲۱٬۰۱۴۴۲٫۵٪+
۱۳۷۰۲۴٬۳۳۸۱۵٫۸٪+
۱۳۷۵۲۶٬۴۹۲۸٫۹٪+
۱۳۸۵۲۸٬۹۹۱۹٫۴٪+
۱۳۹۰۳۸٬۲۴۶۳۱٫۹٪+
۱۳۹۵۳۹٬۸۸۱۴٫۳٪+

تاریخچه نام

ویرایش

مردم شهر و شهرستان کردکوی از قومیت طبری هستند و به زبان زبان طبری سخن می‌گویند.[۵] لهجه مردم کردکوی و بندرگز یکی از لهجه‌های دوازده‌گانه زبان طبری می‌باشد که در شرق این منطقه زبانی قرار دارد. کِرد «kerd» در زبان طبری به معنای گله‌دار می‌باشد[۶] که در لهجه مردم شرق استان مازندران و غرب استان گلستان به صورت کارد گویش می‌شود.[۷][۸] کاردها نباید با قوم کُرد که در مناطق غربی ایران زندگی می‌کنند اشتباه گرفته‌شوند. پژوهشگران کِردها، گالش‌ها «Galeš» و مختابادها را دسته ای از رعایای طبری‌تبار می‌دانند که دامدار بوده و در تابستان‌ها مجبور به ترک جلگه بوده‌اند. گالش «gâleš» امروزه در شمال به معنی فردی است که از رمه گاوان نگهداری می‌کند و با نگهبان گوسفندان که کِرد «kerd» یا «چوپان» نامیده می‌شود فرق دارد.[۹] مردم طبری به مناطقی که کِردها در آن ساکن بودند: کِردمله (کردمحله)، کِردخیل، کِردکتی و … می‌گفتند. کردکوی تا ۱۹ تیر ۱۳۱۹ به کردمحله (کاردمله) مشهور بوده که در این روز نام کردمحله به کردکوی تغییر داده‌شد؛ ولی همچنان نیز نام کاردمله در این منطقه رایج است. کردکوی در مجاورت تمیشه باستان قرار دارد که در افسانه‌های شاهنامه بنای آن را به فریدون پسر آبتین نسبت داده‌اند.

جاذبه‌های گردشگری

ویرایش

مناطق زیبای کوهستانی درازنو، ریز او، کندآب، رادکان، چمن، یزدان محله و همچنین پارک جنگلی پلنگ پا (امام رضا) و آب بندان میاندره واقع در روستای میاندره و همین‌طور آب بندان بانکلا واقع در جنوب کردکوی در حاشیه جنگل از مناطق دیدنی این شهر محسوب می‌گردد

 
جنگل کردکوی

آثار باستانی کردکوی: میل رادکان کردکوی، جاده شاه عباسی، دیوار و شهر تمیشه

.تپه شاهده: مربوط به هزاره اول است و در شهرستان کردکوی، روستای اسلام‌آباد شاهده واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مهر ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۱۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

جاذبه‌های مذهبی کردکوی: امامزاده طاهر و ابراهیم در روستای النگ، زیارتگاه معصوم‌زاده سبزپوش در حدود بالاجاده، امامزاده مجید در شهر کردکوی، امامزاده روشن آباد، امامزاده چهارکوه، امامزاده محمد در محلهٔ بالابلوک. روستاهای بزرگ این شهر عبارتند از:النگ، میاندره، بالاجاده، سرکلاته، یساقی، مهترکلاته، چهارده، ایلوار، شاهده سابق، دنگلان، سالیکنده

جاذبه‌های طبیعی کردکوی: منطقه حفاظت شده جهان‌نما، دهکده ییلاقی درازنو، روستای ییلاقی یزدان محله، پارک جنگلی کردکوی، آبشار دوآب (دِاُو)، آبشار هفت طبقه[نیازمند منبع]

بیمارستان امیرالمؤمنین (ع) کردکوی بیمارستانی است درمانی و وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گلستان با ۱۳۱ تخت ثابت می‌باشد.[۱۰]

سوغاتی معروف کردکوی، حلوا گردویی، شیر نون و پشته زیک می‌باشد.

منابع

ویرایش
  1. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحات ۲۷ و ۳۰ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  2. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
  3. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحات ۲۷ و ۳۰ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  4. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  5. قاسمی، علیرضا؛ به کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان (۱۳۷۷). سیری در زبان و شعر مازندرانی. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان. ص. ۳.
  6. کیا، صادق. واژه‌نامه تبری. ایران کوده. ص. ۱۶۶.
  7. هومند، نصرالله؛ گودرزی پروری، محمدرضا؛ قائمی، کریم‌الله؛ بالایی لنگرودی، علی؛ توپاابراهیمی، مومن؛ صادقیان، فریبرز؛ ذبیحی، علی (۱۳۹۸). دانشنامه تبرستان و مازندران جلد ۴. تهران: نشر نی. ص. ۵۴۲.
  8. واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حیسن صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31
  9. http://mazandnume.com/fullcontent/15868/گالش-مازندرانی-و-گالش-روسی/
  10. «آمار بیمارستان‌های کشور». دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ بهمن ۱۳۹۱.