ویکی‌پدیا

گلیکوزید سنا

گلیکوزید سنا (به انگلیسی: Senna glycoside)، که با نام سنوزید یا سنا نیز شناخته می شود، دارویی است که برای درمان یبوست و همچنین تخلیه روده بزرگ قبل از جراحی استفاده می شود.[۱][۵] دارو به شکل خوراکی یا از طریق راست‌روده مصرف می شود.[۱][۶] شروع اثر آن معمولاً در حدود ۳۰ دقیقه پس از مصرف از طریق راست روده و ۱۲ ساعت پس از مصرف خوراکی قابل مشاهده است.[۷] این ملین، از روغن بیزاکودیل یا روغن کرچک ضعیف‌تر است.[۱]

گلیکوزید سنا
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریEx-Lax, Senokot، و دیگر نام ها[۱]
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa601112
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
روش مصرف داروخوراکی (PO)، رکتال (PR)
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
اثر داروچند دقیقه (به صورت رکتال)، ۶ تا ۱۲ ساعت (به صورت خوراکی)[۳]
شناسه‌ها
  • 9-[2-carboxy-4-hydroxy-10-oxo-5-[3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)oxan-2-yl]oxy-9H-anthracen-9-yl]-4-hydroxy-10-oxo-5-[3,4,5-trihydroxy-6-(hydroxymethyl)oxan-2-yl]oxy-9H-anthracene-2-carboxylic acid
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC42H38O۲۰[۴]
جرم مولی۸۶۲٫۷۴۶ g·mol−1
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

عوارض جانبی رایج گلیکوزید سنا شامل گرفتگی شکمی است.[۸] برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شود، زیرا ممکن است منجر به عملکرد ضعیف روده یا مشکلات الکترولیتی شود.[۱] در حالی که هیچ آسیبی در اثر استفاده در دوران شیردهی مشاهده نشده است، با این حال استفاده از آن معمولاً توصیه نمی شود.[۱] معمولاً در کودکان توصیه نمی شود.[۱] سنا ممکن است ادرار را به رنگ مایل به قرمز تغییر دهد.[۱] مشتقات سنا نوعی ملین محرک و از نوع آنتراکینون هستند.[۱] در حالی که مکانیسم اثر آن کاملاً مشخص نیست، تصور می‌شود که سنا با افزایش ترشح مایع در داخل روده بزرگ و انقباض آن عمل می‌کند.[۱]

این دارو در فهرست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار دارد.[۹] این دارو به عنوان یک داروی ژنریک در دسترس است.[۱][۱۰] سنوزیدها از گروه گیاهان سنا می آیند.[۱۱] به شکل گیاهی، حداقل از سال ۷۰۰ پس از میلاد مورد استفاده قرار گرفته است.[۱۲] در سال ۲۰۱۹، با کمتر از یک میلیون نسخه، سیصد و چهل و چهارمین داروی رایج در ایالات متحده بود.[۱۳] این دارو با نام های تجاری متعددی از جمله Ex-Lax و Senokot فروخته می شود.[۱]

مصارف پزشکی ویرایش

سنا برای یبوست اپیزودیک و مزمن استفاده می‌شود، اگرچه شواهد با کیفیت بالا برای حمایت از استفاده از آن برای این اهداف وجود ندارد.[۵] همچنین ممکن است برای کمک به تخلیه روده قبل از جراحی یا معاینات تهاجمی راست روده یا کولون استفاده شود.[۱۴][۱۵]

مدیریت مصرف ویرایش

این دارو باید به صورت یک بار در روز قبل از خواب مصرف شود.[۱۵][۱۶] محصولات خوراکی سنا معمولاً در ۶ تا ۱۲ ساعت حرکت روده را ایجاد می کنند. شروع اثر شیاف رکتال می تواند در عرض چند دقیقه تا دو ساعت طول بکشد.[۱۷]

موارد منع مصرف ویرایش

طبق نظر کمیسیون E، سنا در موارد انسداد روده، التهاب حاد روده (به عنوان مثال، بیماری کرون)، کولیت اولسراتیو، آپاندیسیت، و درد شکمی با منشأ نامشخص منع مصرف دارد.[۱۴]

سنا در افراد مبتلا به آلرژی ثبت شده به آنتراکینون‌ها، منع مصرف دارد. چنین آلرژی‌هایی نادر هستند و معمولاً به واکنش‌های پوستی شامل قرمزی و خارش محدود می شوند.[۱۴]

عوارض جانبی ویرایش

عوارض جانبی معمولاً محدود به واکنش‌های گوارشی است و شامل درد یا گرفتگی شکم، اسهال، تهوع و استفراغ می‌شود.[۱۴] استفاده منظم از محصولات سنا می تواند منجر به ایجاد رنگدانه قهوه ای مشخصی در دیواره داخلی کولون شود که در کولونوسکوپی قابل مشاهده است. این رنگدانه غیر طبیعی به عنوان ملانوسیس کولی شناخته می شود.[۱۸]

تداخل دارویی ویرایش

گلیکوزیدهای سنا می توانند با کاهش سطح پتاسیم سرم، سمیت دیگوکسین را در بیمارانی که دیگوکسین مصرف می کنند افزایش دهند و در نتیجه اثرات دیگوکسین را تشدید کنند.[۱۹]

مکانیسم عمل ویرایش

محصولات حاصل از تجزیه سنا مستقیماً به عنوان محرک بر روی دیواره روده بزرگ عمل می کنند و باعث ترشح مایع و تحرک کولون می شوند.[۲۰]

فارماکولوژی ویرایش

این دسته ترکیبات مشتقات آنتراکینون و گلیکوزیدهای دیمری هستند.[۲۱]

فرمولاسیون ویرایش

سنا یک داروی بدون نسخه است که در فرمول‌های مختلف از جمله به شکل خوراکی (مایع، قرص، گرانول) و شیاف‌های رکتال موجود است. محصولات سنا توسط چندین سازنده داروی ژنریک تولید و با نام های تجاری مختلف به فروش می رسد.[۱۵]

نام‌های تجاری ویرایش

نام‌های تجاری مهم این دارو عبارتند از:

Ex-Lax, Geri-kot, Perdiem Overnight Relief, Senexon, Pursennid, Senna Smooth, Senna-Gen, Senna-GRX, Senna-Lax, Senna-Tabs, Senna-Time, SennaCon, Senno, Senokot.[۱۴]

منابع ویرایش

  1. ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ ۱٫۱۱ American Society of Health-System Pharmacists (1 January 2008). "Senna". Drugs.com. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 11 August 2015. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «AHFS2015» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. ↑ "Senna Use During Pregnancy". Drugs.com. 12 June 2019. Retrieved 12 January 2020.
  3. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Nav2010 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. ↑ "Senna(Powdered)". PubChem. U.S. National Library of Medicine.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Wald A (January 2016). "Constipation: Advances in Diagnosis and Treatment". JAMA (Review). 315 (2): 185–91. doi:10.1001/jama.2015.16994. PMID 26757467. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «Wald2016» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  6. ↑ Hamilton RJ (2010). Tarascon pharmacopoeia (2010 ed.). Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett. p. 181. ISBN 9780763777685. Archived from the original on 5 March 2016.
  7. ↑ Navti P (2010). Pharmacology for pharmacy and the health sciences: a patient-centred approach. Oxford: Oxford University Press. p. 337. ISBN 9780199559824. Archived from the original on 5 March 2016.
  8. ↑ Navti P (2010). Pharmacology for pharmacy and the health sciences: a patient-centred approach. Oxford: Oxford University Press. p. 337. ISBN 9780199559824. Archived from the original on 5 March 2016.
  9. ↑ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  10. ↑ Hamilton RJ (2010). Tarascon pharmacopoeia (2010 ed.). Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett. p. 181. ISBN 9780763777685. Archived from the original on 5 March 2016.
  11. ↑ Navti P (2010). Pharmacology for pharmacy and the health sciences: a patient-centred approach. Oxford: Oxford University Press. p. 337. ISBN 9780199559824. Archived from the original on 5 March 2016.
  12. ↑ Khare CP (2004). Indian Herbal Remedies Rational Western Therapy, Ayurvedic and Other Traditional Usage, Botany. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. p. 133. ISBN 9783642186592. Archived from the original on 5 March 2016.
  13. ↑ "Sennosides - Drug Usage Statistics". ClinCalc. Retrieved 16 October 2021.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ ۱۴٫۴ Lexicomp Online, Lexi Drugs Online, Hudson, Ohio: Lexi-Comp, Inc. ; 17 April 2014.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ Drugs.com "Senna (Professional Patient Advice)". Archived from the original on 19 April 2014. Retrieved 17 April 2014. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «drugs.com» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  16. ↑ Lexicomp Lexicomp Online, Lexi Drugs Online, Hudson, Ohio: Lexi-Comp, Inc. ; 17 April 2014.
  17. ↑ McQuaid KR (2012). "Chapter 62. Drugs Used in the Treatment of Gastrointestinal Diseases.". In Katzung BG, Masters SB, Trevor AJ (eds.). Basic & Clinical Pharmacology (12th ed.). New York, NY: McGraw-Hill. Archived from the original on 19 April 2014. Retrieved 18 April 2014.
  18. ↑ McQuaid KR (2012). "Chapter 62. Drugs Used in the Treatment of Gastrointestinal Diseases.". In Katzung BG, Masters SB, Trevor AJ (eds.). Basic & Clinical Pharmacology (12th ed.). New York, NY: McGraw-Hill. Archived from the original on 19 April 2014. Retrieved 18 April 2014.
  19. ↑ "Senna: MedlinePlus Supplements". Archived from the original on 6 April 2015.
  20. ↑ Sharkey KA, Wallace JL (2011). "Chapter 46. Treatment of Disorders of Bowel Motility and Water Flux; Anti-Emetics; Agents Used in Biliary and Pancreatic Disease.". In Brunton LL, Chabner BA, Knollmann BC (eds.). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics. New York, NY (12th ed.). McGraw-Hill. Archived from the original on 19 April 2014. Retrieved 18 April 2014.
  21. ↑ Franz G (October 1993). "The senna drug and its chemistry". Pharmacology. 47 Suppl 1 (Suppl. 1): 2–6. doi:10.1159/000139654. PMID 8234429.

پیوند به بیرون ویرایش

  • "Senna". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=گلیکوزید_سنا&oldid=37767907»