گوسانکیو

گوسانکیو، سه ارباب (به ژاپنی: 御三卿, Gosankyō) به سه شاخه از خاندان توکوگاوا در ژاپن گفته می‌شود. انشعاب خاندان توکوگاوا از هشتمین شوگون از شوگون‌های پانزده‌گانه شوگون‌سالاری توکوگاوا، توکوگاوا یوشیمونه (۱۶۸۴–۱۷۵۱) صورت گرفت. او رهبر خاندان کیشو توکوگاوا بود. یوشیمونه گوسانکیو را بنیان‌گذاری کرده و آن را جایگزین توکوگاوا گوسانکه کرد.

توکوگاوا گوسانکه

اربابان سه هان (ژاپن) (قلمرو یا تیول اربابی) قدرتمند قلمروی اُواری، قلمرو کیشو، قلمرو میتو توکوگاوا گوسانکه را تشکیل می‌دادند. سرمنشأ این خاندان‌ها سه پسر کوچک توکوگاوا ایه‌یاسو، توکوگاوا یوشینائو (پسر نهم)، توکوگاوا یورینوبو (پسر دهم)، توکوگاوا یوریفوسا (پسر یازدهم) بودند. گوسانکه تشکیل شده بود از

1. خاندان اوواری توکوگاوا
2. خاندان کیشو توکوگاوا (خاندان کی)
3. خاندان میتو توکوگاوا

گوسانکیو

دو تن از پسران به همراه نوه توکوگاوا یوشیمونه بنیان‌گذار شعبه‌های سه‌گانه خاندان توکوگاوا بودند که از خاندان‌های زیر تشکیل شده بود:

1. خاندان تایاسو توکوگاوا
2. خاندان هیتوتسوباشی توکوگاوا
3. خاندان شیمیزو توکوگاوا

تفاوت گوسانکه و گوسانکیو

خانواده هیتوتسوباشی یکی از گوسانکیوها (سه شاخه خاندان) بودند. نام‌های گوسانکه و گوسانکیو ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما کاملاً متفاوت هستند.

گفته می‌شود توکوگاوا ایه‌یاسو، بنیان‌گذار شوگون‌سالاری ادو، گوسانکه (سه خانواده بزرگ توکوگاوا) را ایجاد کرد تا برای احتمال قطع نسل خانواده توکوگاوا که قرار بود شوگون شوند، آماده شود. این خانواده‌ها عبارت بودند از خاندان اوواری توکوگاوا، خاندان کی توکوگاوا و خاندان میتو توکوگاوا. اگر خانواده اصلی جانشینی نداشت، از اوواری یا کی کودکی را به فرزندی قبول می‌کردند تا جانشین آنها شود. در نهایت، نسل خانواده اصلی در واقع با مرگ ناگهانی هفتمین شوگون جوان، توکوگاوا ایه‌تسوگو، به پایان رسید. در این زمان، رئیس خاندان کی توکوگاوا جانشین خانواده اصلی شد و به هشتمین شوگون، توکوگاوا یوشیمونه، تبدیل شد.

با این حال، پیش از آنکه یوشیمونه جانشین رئیس خاندان توکوگاوا شود، کشمکش‌های پنهانی مختلفی با خاندان رقیب، خاندان اوواری توکوگاوا، در جریان بود. به همین دلیل، یوشیمونه احساس می‌کرد که اگر نسل او، که عنوان رئیس خاندان به ارث برده بود، دوباره در آینده از بین برود، ثبات شوگون‌سالاری حفظ نخواهد شد. علاوه بر این، بیش از ۱۰۰ سال از تأسیس گوسانکه گذشته بود و آنها از نظر نسل از خانواده رئیس جدا می‌شدند.

بنابراین یوشیمونه پسرانش را واداشت تا خاندان‌های جدید تایاسو و هیتوتسوباشی را ایجاد کنند. پسر ارشد یوشیمونه، توکوگاوا ایه‌شیگه، نهمین شوگون، نیز پسرش را واداشت تا خاندان جدید شیمیزو را ایجاد کند. و در آینده، اگر نسل خاندان توکوگاوا از بین برود، جانشینی از خانواده‌های تایاسو، هیتوتسوباشی یا شیمیزو خواهد آمد. اینها گوسانکیو بودند.

گوسانکیوها اربابان فئودال مستقلی نبودند. تفاوت بین گوسانکه سنتی و گوسانکیو تازه تأسیس این است که گوسانکه‌ها همگی قلمروهای بزرگی بودند (قلمرو اوواری ۶۲۰٬۰۰۰ ککو، قلمرو کیشو ۵۶۰٬۰۰۰ ککو، قلمرو میتو ۳۵۰٬۰۰۰ ککو)، در حالی که گوسانکیوها قلمرو نبودند. آنها که به عنوان اعضای خانواده شوگون توکوگاوا در نظر گرفته می‌شدند، هر کدام یک ککوداکای ۱۰۰٬۰۰۰ ککو داشتند. با نگاهی به ملازمان گوسانکه‌ها ملازمان ارشدی داشتند که از زمان بنیان‌گذار قلمرو، نسل‌ها به آنها خدمت کرده بودند، در حالی که گوسانکیوها نسل‌ها ملازم نداشتند. ملازمان یا به عنوان یکی از مناصب به گوسانکیو منصوب می‌شدند (آنها رسماً ملازم نبودند، بنابراین می‌توانستند به مناصب دیگر در شوگون‌سالاری منتقل شوند) یا به تازگی استخدام شده بودند. گفته می‌شود دلیل اینکه به گوسانکیوها ککوداکای بزرگ داده نشد، این بود که وضعیت مالی شوگون‌سالاری وخیم بود و زمینی وجود نداشت که بتوان به دست‌نشاندگان جدید اختصاص داد.

گوسانکیوها دایمیوی مستقلی نبودند، بنابراین حتی اگر رئیسشان غایب بود، اجازه حیات داشتند. برای مثال، اگر رئیس یک دایمیوی معمولی ناگهان می‌مرد و جانشینی نداشت، خانواده منقرض می‌شد. با این حال، گوسانکیوها می‌توانستند تا ۲۰ سال یا بیشتر بدون رئیس بمانند تا زمانی که جانشینی برای خود انتخاب کنند و این وضعیت «آکه‌یوآکاتا» نامیده می‌شد.

خانواده هیتوتسوباشی یکی از سه گوسانکیو (سه شاخه از خاندان توکوگاوا) بود، اما از آنجا که دهمین شوگون، توکوگاوا ایه‌هارو، وارثی نداشت، توکوگاوا ایه‌ناری از خانواده هیتوتسوباشی به فرزندی پذیرفته شد و در نهایت یازدهمین شوگون شد. می‌توان گفت که گوسانکیو که برای جلوگیری از انقراض نسل اصلی توکوگاوا در نظر گرفته شده بود، به خوبی عمل کرد. توکوگاوا ایه‌ناری بیشترین فرزند را در بین تمام شوگون‌های توکوگاوا داشت (در مجموع ۵۳ فرزند)، اما پسر بزرگش در جوانی درگذشت، بنابراین پسر دومش، توکوگاوا ایه‌یوشی، جانشین او شد. توکوگاوا ایه‌یوشی که دوازدهمین شوگون شد، عمیقاً با هیتوتسوباشی یوشینوبو رابطه برقرار کرد.

شجره‌نامه

خاندان شوگون (خانواده سرپرست) و رئیس خاندان گوسانکیو (تا قبل از جنگ دوم جهانی) از دودمان توکوگاوا یوشیمونه

توکوگاوا یوشیمونه پنجمین رهبر خاندان کیشو توکوگاوا هشتمین شوگون

ایه‌شیگه نهمین شوگون

توکوگاوا مونه‌تاکه نخستین نسل خاندان تایاسو توکوگاوا

توکوگاوا مونه‌تادا نخستین نسل خاندان هیتوتسوباشی

ایه‌هارو دهمین شوگون

توکوگاوا شیگه‌یوشی نخستین نسل خاندان شیمیزو

هیروآکی دومین نسل خاندان تایاسو

هاروسادا دومین نسل خاندان هیتوتسوباشی

ایه‌موتو

ایه‌ناری یازدهمین شوگون

ناریماسا سومین نسل خاندان تایاسو

ناری‌آتسو سومین نسل خاندان هیتوتسوباشی

ایه‌یوشی دوازدهمین شوگون

آتسونوسکه خاندان شیمیزو دومین نسل

ناری‌یوکی سومین نسل خاندان شیمیزو یازدهمین نسل خاندان کیشو

نارینوری چهارمین نسل خاندان شیمیزو

ناریتاکه چهارمین نسل خاندان تایاسو دوازدهمین نسل خاندان اُواری

ناریکاتسو پنجمین نسل خاندان شیمیزو دوازدهمین نسل خاندان کیشو

ناریکورا پنجمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

یوشیتوشی خاندان هیتوتسوباشی هفتمین نسل

یوشی‌نوری پنجمین نسل خاندان تایاسو

نارینوری چهارمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

ایه‌سادا سیزدهمین شوگون

یوشیماسا خاندان هیتوتسوباشی ششمین نسل

ایه‌موچی سیزدهمین رهبر خاندان کیشو چهاردهمین شوگون

ماسامارو هشتمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

تاکاچیو ششمین نسل خاندان تایاسو

ایه‌ساتو هفتمین نسل خاندان تایاسو شانزدهمین نسل توکوگاوا سوکه

ساتوتاکا نهمین نسل خاندان تایاسو

ایه‌ماسا هفدهمین نسل توکوگاوا سوکه

ساتوناری دهمین نسل خاندان تایاسو

خاندان شوگون (خانواده سرپرست) از دودمان خاندان میتو توکوگاوا و رئیس خاندان هیتوتسوباشی توکوگاوا و خاندان شیمیزو توکوگاوا (تا قبل از جنگ دوم جهانی)

توکوگاوا هاروموری ششمین نسل خاندان میتو

هاروتوشی هفتمین نسل خاندان میتو

ماتسودایرا یوشیناری نهمین نسل خاندان تاکاسو

ناری‌آکی هفتمین نسل خاندان میتو

ماتسودایرا یوشیتاتسو دهمین نسل خاندان تاکاسو

یوشی‌آتسو خاندان میتو دهمین نسل

یوشینوبو نهمین نسل خاندان هیتوتسوباشی پانزدهمین شوگون نخستین نسل خاندان توکوگاوا یوشینوبو

آکیتاکه ششمین نسل خاندان شیمیزو یازدهمین نسل خاندان میتو

موچی‌ناگا یازدهمین نسل خاندان تاکاسو پانزدهمین نسل خاندان اُواری دهمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

آتسویوشی خاندان میتو دوازدهمین نسل

آتسوموری هفتمین نسل خاندان شیمیزو

آتسوشی نخستین نسل خاندان شعبه سوکه

یوشی‌هیسا دومین نسل خاندان جداگانه

ماکوتو نخستین نسل شاخه خاندان جداگانه

تاکه‌سادا نخستین نسل خاندان ماتسودو

ساتومیچی یازدهمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

کونییوکی سیزدهمین نسل خاندان میتو

مونه‌یوشی دوازدهمین نسل خاندان هیتوتسوباشی

یوشیتوشی هشتمین نسل خاندان شیمیزو

جستارهای وابسته

• توکوگاوا ناری‌آکی
• توکوگاوا یوشینوبو

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Gosankyō». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۱۸.