یتیمة الدهر

(تغییرمسیر از یتیمةالدهر)

یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر یا یتیمة الدهر فی شعراء أهل العصر یکی از مشهورترین آثار ادبی ثعالبی است.[۱] این اثر بارها در کشورهای عربی چاپ شده و یکی از منابع مطالعاتی زبان عربی و ادبیات عربی به‌شمار می‌رود. این کتاب هشتاد فصل را شامل می‌شود و موضوعش شرح حال و نقد آثار شاعران و بزرگان فارسی و عربی زبان تا هنگام مؤلف است. شیوه منحصر بفرد ثعالبی در نوشتن این اثر این بوده که برای اولین بار شاعران عرب و ایرانی را بر حسب منطقه (تمام تمدن اسلامی) دسته‌بندی کرده‌است. ثعالبی بعدها برای تکمیل این اثر، «تتمه الیتیمه» را نوشت. این اثر منبع مطالعاتی برای ابوالحسن باخرزی در اثر دمیه القصر که دنبالهٔ اثر ثعالبی است بوده و در آن از شاعران و ادیبان شرق غرب و ولایات مرکزی ایران سخن راند. از قرن سدهٔ ششم هجری قمری نیز کتاب خریده القصر اثر عماد الدین کاتب اصفهانی در دست است که با یک واسطه، تکملة دمیه القصر به‌شمار می‌رود.[۲]

یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر
نویسنده(ها)ثعالبی
زبانعربی در دوره خلافت عباسیان
مجموعهمعجم (فرهنگ)

دمیه القصر

ویرایش

دُمْیَةُ القَصْر با عنوان کامل «دُمْیَةُ القَصْر و عُصرة أهل العصر» از علی بن حسن باخرزی، دنباله‌ای است بر یتمیة الدهر که به شاعران و ادیبان سدهٔ پنجم هجری قمری پرداخته‌است.[۳]

منابع

ویرایش
  1. عبد الملک الثعالبی النیسابوری (۱۴۰۳–۱۹۸۳)، «مقدمه مصحح»، یتیمة الدهر فی محاسن أهل العصر، به کوشش مفید محمد قمیحة.، قاهره: دارالکتب العلمیة، ص. صفحه
  2. عبد الملک بن محمد بن إسماعیل أبو منصور الثعالبی (۱۴۰۳ ه - ۱۹۸۳ ق)، «مقدمهٔ مصحح»، یتمة الدهر فی محاسن أهل العصر، به کوشش د. مفید محمد قمحیة.، بیروت: دارالکتب العلمیة تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  3. فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی (PDF). ج. سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. صص. ۱۷۰. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)