ویکی‌پدیا

ارطغرل

پدر عثمان یکم
برای سریال تاریخی به همین نام، قیام ارطغرل را ببینید.

ارطغرل یا ارطغرل غازی (ترکی عثمانی: ارطغرل، آوانگاری: Erṭoġrıl; ترکمنی: Ärtogrul Gazy؛ درگذشته ۱۲۸۰/۱۲۸۱م)[۷] پسر سلیمان‌شاه و پدر عثمان یکم بنیان‌گذار امپراتوری عثمانی بود.[۸][۱] در مورد زندگی او که در قرن سیزدهم اوچ بیگ (مرزبان) بود اطلاعات کمی وجود دارد. طبق فرهنگ عثمانی، او رهبر قبیله کای (ادعایی که مورد انتقاد بسیاری از مورخان قرار گرفته) ترک‌های اوغوز (که در آن زمان به تُرکمان معروف بودند)[۹] بود. ترکمان‌ها پس از فتوحات مغول از غرب آسیای مرکزی به آناتولی گریختند. در نام پدر ارطغرل شک وجود دارد که نامش سلیمان شاه یا غندوز آلپ است.[۵][۱۰] ارطغرل و پیروانش پس از مرگ پدرش به خدمت سلجوقیان روم درآمدند و بر شهر سوگوت در مرز امپراتوری بیزانس تسلط یافتند.[۷] این در نهایت به تأسیس امپراتوری عثمانی منجر شد.

ارطغرل
بیگ
غازی
تصویر ارطغرل اثر درویش محمدپاشا بوسنوی در کتاب مینیاتور عثمانی «صبحة الااخبار» قرن شانزدهم
اوج بیگ در سلجوقیان روم
پیشینتأسیس امپراتوری
جانشینعثمان یکم
زادهثبت نشده
درگذشتهح. 1280
سوگوت، سلجوقیان روم
آرامگاه
مقبره ارطغرل غازی، سوگوت، استان بیله‌جک
همسر(ان)حلیمه خاتون (مورد اختلاف)
فرزند(ان)
نام کامل
Ertuğrul bin Suleyman Shah (ارطغرل بن سلیمان شاہ)
Ertuğrul bin Gündüz Alp (ارطغرل بن غندوز آلپ)
پدرسلیمان‌شاه یا غندوز آلپ[۵][۶]
مادرهایمه خاتون[۵]

زندگی

ویرایش

اطلاعات تاریخی موثقی در مورد وی موجود نیست جز اینکه وی پدر عثمان یکم است؛ بنابراین مورخان به داستان‌هایی استناد میکنند که عثمانی‌ها بیش از یک قرن بعد دربارهٔ او نوشته‌اند و دقت کافی ندارند.[۱۱][۱۲] طبق آنچه ح.۱۰۰ تا ۱۵۰ سال پس از تأسیس دولت عثمانی، نوشته شده نسب ارطغرل از طریق اغوز خان به نوح می‌رسد. شکرالله، مورخ عثمانی و سفیر قره‌قویونلوها، می‌گوید که نسب ارطغرل به گوک‌آلپ، پسر اغوز خان می‌رسد. نویسنده بیان می‌کند که این اطلاعات در دربار جهانشاه، در کتابی به خط مغولی نوشته شده است.[۱۳]

 
پدر ارطغرل در شجره نامه عثمان اول به نقل از مورخان مختلف عثمانی

متن «ضرب شده توسط عثمان پسر ارطغرل» روی یک سکه بدون تاریخ مربوط به زمان عثمان نشان می‌دهد که ارطغرل شخصیتی تاریخی بوده است.[۱۴]: ۳۱ روی سکه دیگری «عثمان بن ارطغرل بن غندوز آلپ» نوشته شده است،[۱۵] اگرچه ارطغرل به‌طور سنتی پسر سلیمان شاه در نظر گرفته می‌شود.[۱۶]

 
سکه ضرب شده توسط عثمان یکم که نشان دهنده وجود ارطغرل است. روی سکه نوشته شده:[۱۷]

ضرب شده توسط عثمان پسر ارطغرل. پادشاهی او جاودانه باد.

در کتاب دستورنامه انوری (۱۴۶۵) دربارهٔ تاریخ عثمانیان به زبان ترکی عثمانی و وقایع‌نگاری محمدپاشا قرمانی (قبل از ۱۴۸۱)، غندوز آلپ به عنوان پدر ارطغرل درج شد. پس از وقایع‌نگاری عاشق پاشازاده به نام تاریخ آل عثمان (قرن ۱۵)، رسماً سلیمان شاه به عنوان پدر ارطغرل درج شده است.[۱۸] به گفته بسیاری از منابع ترکی، ارطغرل سه برادر به نام‌های سنغرتکین، گون‌دوغدو و دوندار داشت. ارطغرل پس از مرگ پدرش به همراه مادرش هایمه خاتون، دوندار و پیروانش از قبیله قایی به آناتولی در غرب مهاجرت کرد و به سلطنت سلجوقیان روم وارد شد. دو برادر دیگرش قبیله‌های خود را به سمت شرق بردند.[۱۹][۲۰][۲۱] به این ترتیب قبیله قایی به دو قسمت تقسیم شد. بر اساس روایات، ارطغرل رئیس قبیله خود بود.[۷] سلطان سلجوقی علاءالدین کیقباد به پاس تقدیر از کمک ارطغرل به سلجوقیان در نبرد با صلیبیون بیزانس، زمین‌هایی را در قرجه‌داغ، منطقه ای کوهستانی بین دیاربکر و اورفه، اهدا کرد با این هدف که با دفاع از زمینهای خود تهاجم دشمنان را دفع کند.[۲۲] بعد از فتوحات و موفقیت ارطغرل، کیقباد، وی را حاکم بر مناطق دومانیچ، سوگوت و اطراف آن می‌کند. ارطغرل بعدها در سوگوت درگذشت. به فرمان پسرش عثمان اول سوگوت پایتخت عثمانی شد. در روایاتی مادرش را حلیمه خاتون ذکر کرده‌اند.[نیازمند منبع] قبری در خارج از مقبره ارطغرل غازی وجود دارد که این نام را بر خود دارد، اما اینکه وی مادر ارطغرل باشد مورد مناقشه است.[۲۳][۲۴] در منابع متعددی ادعا شده که او علاوه بر عثمان اول دو پسر دیگر داشت: ساروباتو (ساوچی) بیگ و غندوز بیگ. از ارطغرل و پسرش عثمان و نوادگانشان به عنوان غازی یاد می‌شود، غازی به معنای جنگجوی مبارز قهرمان برای آرمان اسلام پسوند اصلی حکام عثمانی بوده است.[۲۵]

 
آرامگاه ارطغرل غازی در سوگوت

میراث

ویرایش

مقبره و مسجدی توسط عثمان اول به یاد ارطغرل وقف و در سوغوت ساخته شده، اما به دلیل بازسازی نمی‌توان دربارهٔ منشأ این سازه‌ها نظر قطعی داد. مقبره کنونی توسط سلطان عبدالحمید دوم (ح. ۱۸۶۷–۱۹۰۹) در اواخر قرن نوزدهم ساخته شد.[۱۴]: ۳۷ [۲۶] مراسم یادبود ارطغرل غازی و یادبود بنیانگذاران اولیه عثمانی سالانه در آرامگاهش برگزار می‌شود. در سال ۱۸۲۶، هنگ سواره نظام ارطغرل ارتش عثمانی به افتخار او نامگذاری شد.[۲۷] ناوچه عثمانی Ertuğrul که در سال ۱۸۶۳ به آب انداخته شد، به نام او نامگذاری شد. عبدالحمید دوم نیز قایق تفریحی به همین نام داشت.[۲۸] مسجد ارطغرل تکه (اواخر قرن نوزدهم) در استانبول و مسجد ارطغرل غازی در عشق آباد (تکمیل شده در ۱۹۹۸) نیز به افتخار او نامگذاری شده است. این مسجد توسط دولت ترکیه به عنوان نماد پیوند بین ترکیه و ترکمنستان تأسیس شد.[۲۹][۳۰] مجسمه ارطغرل در کنار سایر مجسمه‌ها در اطراف بنای یادبود استقلال در عشق آباد قرار دارد. این مجسمه‌ها تندیس افرادی است که در روح‌نامه (راهنمای معنوی) نوشته شده توسط رئیس‌جمهور ترکمنستان، صفرمرات نیازوف، مورد ستایش قرار گرفته‌اند.[۳۱] همچنین مجسمه ارطغرل بر روی یک سکه یادبود سال ۲۰۰۱ نقش بسته است.[۳۲] دو مجسمه ارطغرل سوار بر اسب با الهام از مجموعه تلویزیونی قیام ارطغرل (۲۰۱۴) در مکانی در لاهور در سال۲۰۲۰ نصب شدند.[۳۳][۳۴] یک سردیس ارطغرل در اردو (ترکیه) در سال ۲۰۲۰ پس از اینکه ادعا شد شبیه به بازیگر سریال تلویزیونی است و نه شخصیت تاریخی، توسط مقامات محلی برچیده شد.[۳۵][۳۶]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Rosenwein, Barbara H. (2018). Reading the Middle Ages, Volume II: From c.900 to c.1500, Third Edition. University of Toronto Press. p. 455. ISBN 978-1-4426-3680-4. Retrieved 26 July 2020.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Âşıkpaşazâde, History of Âşıkpaşazâde; & İnalcık, Halil (2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten (به ترکی استانبولی). Ankara. 7: 483, 488–490.
  3. ↑ "Ertuğrul" (PDF). 16 December 2019. Archived (PDF) from the original on 16 December 2019. Retrieved 19 December 2020.
  4. ↑ "OSMANLI BEYLİĞİ\'NiN KURUCUSU OSMAN BEG - HALİL İNALCIK.pdf". Google Docs. Retrieved 8 November 2020.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Akgunduz, Ahmed; Ozturk, Said (2011). Ottoman History – Misperceptions and Truths. IUR Press. p. 35. ISBN 978-90-90-26108-9.
  6. ↑ Başar, Fahameddin (1995). "Ertuğrul Gazi". TDV Encyclopedia of Islam, Vol. 11 (Elbi̇stan – Eymi̇r) (به ترکی استانبولی). Istanbul: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies. pp. 314–315. ISBN 9789753894388.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (29 October 1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280–1808. Cambridge University Press. p. 13. Retrieved 14 June 2018 – via Internet Archive.
  8. ↑ Finkel, Caroline (2012). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300–1923 (به انگلیسی). Hodder & Stoughton. ISBN 978-1-84854-785-8. Retrieved 12 July 2019. ....suggests that Ertuğrul was a historical personage
  9. ↑ Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280–1808. Cambridge University Press. p. 13. ... the ancestor of the dynasty was Suleyman Shah, the leader of the Kayi tribe of Turkomans, who ruled the small area of Mahan in northeastern Iran in the late twelfth century. He is said to have fled from the Mongol invasion in the early thirteenth century along with thousands of other Turkomans...
  10. ↑ Kermeli, Eugenia (2009). "Osman I". In Ágoston, Gábor; Bruce Masters (eds.). Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. 444. ISBN 978-1-4381-1025-7. Reliable information regarding Osman is scarce. His birth date is unknown and his symbolic significance as the father of the dynasty has encouraged the development of mythic tales regarding the ruler’s life and origins
  11. ↑ Lindner, Rudi P. (1983). Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia. Bloomington: Indiana University Press. p. 21. ISBN 978-0-933070-12-7. No source provides a firm and factual recounting of the deeds of Osman's father.
  12. ↑ The Cambridge History of Turkey. Cambridge University Press. 2009. p. 118. ISBN 978-0-521-62093-2. Retrieved 12 March 2020.
  13. ↑ الگو:TDV İslâm Ansiklopedisi
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Finkel, Caroline (2012). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300–1923 (به انگلیسی). Hodder & Stoughton. ISBN 978-1-84854-785-8. Retrieved 12 July 2019. ....suggests that Ertuğrul was a historical personage
  15. ↑ Akgunduz, Ahmed; Ozturk, Said (2011). Ottoman History – Misperceptions and Truths. IUR Press. p. 35. ISBN 978-90-90-26108-9.
  16. ↑ Kermeli, Eugenia (2009). "Osman I". In Ágoston, Gábor; Bruce Masters (eds.). Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. 444. ISBN 978-1-4381-1025-7. Reliable information regarding Osman is scarce. His birth date is unknown and his symbolic significance as the father of the dynasty has encouraged the development of mythic tales regarding the ruler’s life and origins
  17. ↑ "Akce – Osman Gazi". en.numista.com.
  18. ↑ Lindner, Rudi Paul (2007). Explorations in Ottoman Prehistory. University of Michigan Press. pp. 20–29. ISBN 978-0-472-09507-0. Retrieved 28 July 2020.
  19. ↑ Heywood, Colin; Imber, Colin (1994). Sammlung (Snippet View). Isis Press, Original from University of Michigan. p. 160. ISBN 978-97-54-28063-0. Retrieved 10 August 2020.
  20. ↑ Demirbağ, Fehmi. IYI: Ertuğrul Ve İyilik Takımı (به ترکی استانبولی). Akis Kitap. p. 35. Retrieved 10 August 2020.[پیوند مرده]
  21. ↑ Cengiz, Oğuzhan (2015). ERTUĞRUL GAZİ KURULUŞ (به ترکی استانبولی). Bilgeoğuz Yayinlari. p. 170. ISBN 978-60-59-96018-2. Retrieved 10 August 2020.
  22. ↑ Ali Anooshahr, The Ghazi Sultans and the Frontiers of Islam, pg. 157
  23. ↑ Güler, Turgut. Mahzun Hududlar Çağlayan Sular (به ترکی استانبولی). Ötüken Neşriyat A. Ş. ISBN 978-605-155-702-1. Retrieved 12 March 2020. In the tomb’s garden, there is a grave belonging to Ertuğrul’s wife, Halime Hâtûn. However, here there must be some information mistakes. The name of the esteemed woman who was the wife of Ertuğrul Gâzi and mother of Osman Gâzi is “Hayme Ana”, and her grave is in the Çarşamba village of Kütahya’s Domaniç district. Sultan Abdülhamid II, who had the Ertuğrul Gâzi Tomb repaired, also had the Hayme Ana Tomb as good as rebuilt in the same years. Therefore, the grave in Söğüt said to be of Halime Hâtûn, must belong to another deceased.
  24. ↑ Lowry, Heath W. (1 February 2012). Nature of the Early Ottoman State, The. SUNY Press. p. 153. ISBN 978-0-7914-8726-6. Retrieved 26 December 2017 – via Google Books.
  25. ↑ Southeastern Europe under Ottoman rule, 1354–1804, By Peter F. Sugar , pg.14
  26. ↑ Deringil, Selim (2004). The Well-protected Domains: Ideology and the Legitimation of Power in the Ottoman Empire 1876–1909 (به انگلیسی). Bloomsbury Academic. pp. 31-32. ISBN 978-1-86064-472-6. Retrieved 12 March 2020.
  27. ↑ Zonaro, Fausto (19 August 2020). "Ertugrul Cavalry Regiment of the Mansure Army". worldhistory.org. World History Encyclopedia. Retrieved 7 January 2022.
  28. ↑ Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman steam navy, 1828–1923. London: Conway Maritime Press. pp. 124, 143, 198. ISBN 0-85177-610-8. Retrieved 21 December 2020.
  29. ↑ Rizvi, Kishwar (2015). The Transnational Mosque: Architecture and Historical Memory in the Contemporary Middle East (به انگلیسی). University of North Carolina Press. p. 62. ISBN 978-1-4696-2117-3. Retrieved 15 May 2020.
  30. ↑ Ginio, Eyal; Podeh, Elie (2013). The Ottoman Middle East: Studies in Honor of Amnon Cohen (به انگلیسی). BRILL. p. 225. ISBN 978-90-04-26296-6. Retrieved 12 October 2020.
  31. ↑ Brummell, Paul (2005). Turkmenistan (به انگلیسی). Bradt Travel Guides. pp. 99–100. ISBN 978-1-84162-144-9.
  32. ↑ "500 Manat Artogrul Gazy". en.numista.com (به انگلیسی).
  33. ↑ Butt, Kiran (25 June 2020). "Pakistan: Locals erect statue of Ertugrul Gazi". Anadolu Agency. Retrieved 20 December 2020.
  34. ↑ "Popular Turkish TV drama inspires statues in Pakistan". Reuters (به انگلیسی). 24 June 2020. Retrieved 20 December 2020.
  35. ↑ "Historical figure's bust removed after resemblance to an actor". Hürriyet Daily News. 8 June 2020.
  36. ↑ "Ertugrul's statue bearing resemblance to Engin Altan removed in Turkey". The News International (به انگلیسی). No. 10 June 2020. Retrieved 20 December 2020.
 

این یک مقالهٔ خرد پیرامون افراد امپراتوری عثمانی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ارطغرل&oldid=40763237»