استان اربیل
استان اربیل (به کردی سورانی: پارێزگای هه‌ولێر)[۱] یکی از استان‌های هجده‌گانه کشور عراق، واقع در منطقه خودگردان کردستان است. اربیل به همراه استان‌های دهوک، حلبچه و سلیمانیه چهار استان کردستان عراق را تشکیل می‌دهند. ساکنان این استان کردهای اهل سنت هستند[۲][۳][۴][۵][۶][۷]
استان اربیل
| |
|---|---|
استان | |
,_Iraqi_Kurdistan.jpg) | |
 جایگاه استان اربیل در عراق | |
 جایگاه استان اربیل در اقلیم کردستان | |
| مختصات: ۳۶°۱۱′ شمالی ۴۴°۲′ شرقی / ۳۶٫۱۸۳°شمالی ۴۴٫۰۳۳°شرقی | |
| کشور |  عراق |
| منطقه خودمختار |  اقلیم کردستان |
| مرکز | اربیل |
| مدیریت | |
| • استاندار | امید خوشناو |
| مساحت | |
| • کل | ۱۵٬۰۷۴ کیلومتر مربع (۵۸۲۰ مایل مربع) |
| جمعیت (۲۰۲۲) | |
| • کل | ۳٬۶۷۵٬۳۹۰ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۳+ |
| پیش‌شماره(های) تلفن | ۶۶ ۹۶۴+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | IQ-AR |
جغرافیا ویرایش
این استان در شمال کشور عراق واقع شده و هم‌مرز با ایران و ترکیه است. از این استان دو شهرستان چومان و سوران هم‌مرز با ایران هستند.[۸]
شهر اربیل مرکز استان است و شهر رواندوز دیگر شهر مهم استان است.
مساحت استان اربیل ۱۵٬۰۷۴ کیلومتر مربع است
شهرستان‌ها و بخش‌ها ویرایش
استان اربیل دارای ۱۰ شهرستان (عربی: قضاء، کردی: قه‌زا) است که هر یک به بخش‌هایی (عربی و کردی: ناحیه) تقسیم شده‌اند.[۹] شهرستان‌های اربیل عبارتند از:
| شهرستان | مرکز | تعداد بخش‌ها |
|---|---|---|
| اربیل | اربیل | ۴ |
| چومان | چومان | ۵ |
| خبات | خبات | ۴ |
| دشت اربیل | بنه‌سلاوه | ۵ |
| رواندوز | رواندوز | ۲ |
| سوران | سوران | ۴ |
| شقلاوه | شقلاوه | ۶ |
| کوی‌سنجق | کوی‌سنجق | ۶ |
| مخمور | مخمور | ۴ |
| مرگه‌سور | مرگه‌سور | ۶ |
اقتصاد ویرایش
اقتصاد این استان بیشتر بر پایهٔ کشاورزی است که این بخش در جریان ستیز میان دولت صدام حسین و کردهای عراق به شدت آسیب دید. قاچاق کالا در زمان تحریم‌های سازمان ملل متحد، تا مدتی یکی از منابع بزرگ درآمد برای مردم این منطقه بود.
نگارخانه ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ پارێز در کردی به معنی محافظت است. این واژه هم‌ریشه با پرهیز فارسی است که در قدیم نیز معنی محافظت می‌داده‌است. (منبع: واژه‌نامه پهلوی-انگلیسی مک‌کنزی، سرواژه پرهیز). ساخت نوواژهٔ پارێزگا (محل حفاظتی) در کردی با گرته‌برداری از واژهٔ عربی محافظة (استان) صورت گرفته‌است. نام هه‌ولێر دگرگون‌شده همان نام سامی اربیل (اربع اله: چهار ایزد) است.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۳.
- ↑ سیاسی حکومت اقلیم کردستان/ مرکز مطالعاتی استراتژیک اورسام ساختار سیاسی حکومت اقلیم کردستان/ مرکز مطالعاتی استراتژیک اورسام خبرگزاری کردپرس-بخش فارسی
- ↑ http://www.asnoor.ir/Public/Parties/ViewParties.aspx?Code=100338[پیوند مرده]
- ↑ التاریخ السیاسی لترکمان العراق تاریخ سیاسی ترکمان العراق - عزیز قادر صمانچی - من اصدارات المرکز الترکمانی العراقی للدراسات والبحوث- لندن - صفحهٔ ۸۹
- ↑ http://www.shafaaq.com/fa/shafaaq-news/news-exclusive-shafaaq/1578-2010-12-13-14-33-16.html?reset-settings[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۳.
- ↑ نقشهٔ گردشگری استان اربیل[پیوند مرده]
- ↑ «وب‌گاه رسمی استان اربیل». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ویکی‌پدیای انگلیسی
| استان‌های عراق | 
|
|---|---|
| اربیل | انبار | بابِل | بغداد | بصره | تأمیم | دهوک | دیاله | ذی‌قار | سلیمانیه | صلاح‌الدین | قادسیه | کربلا | مثنی | میسان | نجف | نینوا | واسط | |