انسان (سرده)

انسان (نام علمی: Homo) سرده‌ای از خانوادهٔ کپی‌های بزرگ(انسان‌سایان) است. نوع انسان خردمند (انسان امروزی) یکی از انواع این جنس است. باور سنتی نزد دیرین‌مردم‌شناسان این بوده‌است که جنس انسان از تکامل جنس جنوبی‌کپی به وجود آمده‌است. با یافت‌شدن سنگواره‌هایی از انسان‌سایانی دیگر — به‌طور خاص کنیامردم پَخْتْرخ — این باور سنتی رقیبانی یافته‌است. ویژگی ممتاز سردۀ انسان در مقایسه با سایر سرده‌های خانواده (تیره) انسان‌سایان، گنجایش بیشتر کاسهٔ سر است. پیش‌تر ابزارسازی را هم از ویژگی‌های ممتاز می‌دانستند، ولی امروز چنین نیست. برخی از گونه‌های سردۀ انسان از قرار زیر است:

• انسان ماهر
• انسان کارورز
• انسان سازنده
• انسان راست‌قامت
• انسان دومانیسی
• انسان رودولفی
• انسان هایدلبرگی
• انسان نئاندرتال
• انسان معاصر(گونه ای احتمالی)
• انسان خردمند: آدمی امروزی

انسان محدودهٔ زمانی: از پلیوسن تا به امروز
انسان ماهر، از نخستین اعضای جنس
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	نخستی‌سانان
تیره:	انسان‌سایان
زیرخانواده:	انسان‌ساییان
تبار:	انسان‌تباران
زیرتبار:	انسان‌گوهران
سرده:	انسان لینه، ۱۷۵۸
گونه
انسان خردمند انسان معاصر †انسان ماهر †انسان راست‌قامت †انسان پیشگام †انسان کارورز †انسان هایدلبرگی †انسان نئاندرتال †انسان فلورسی †انسان لوزونی

یکی از چندین مدلِ پراکندگی منطقه‌ای و زمانی انواع اصلی انسان

همه ی این گونه‌ها به جز انسان خردمند منقرض شده‌اند.

نام‌گذاری

در علوم زیستی، به ویژه در انسان‌شناسی و دیرین‌شناسی، نام عمومی تمام اعضای جنس هومو واژهٔ انسان است. نام‌گذاری علمی دواسمیِ انسان خردمند Homo sapiens را لینه انجام داد (۱۷۵۸). نام‌گذاری انواع دیگر به مرور از اوایل نیمهٔ دوم سدهٔ نوزدهم انجام شد (انسان نئاندرتال H. neanderthalensis در ۱۸۶۴، انسان راست‌قامت H. erectus در ۱۸۹۲).

درخت تبارزایی

کپی (جانور)	میمون درازدست (gibbons)   انسانیان   پونگینه (orangutans)   انسان‌ساییان   گوریل‌تباران (gorillas)   انسان‌تباران   شامپانزه (chimpanzees)     جنوبی‌کپی‌آسا (incl. جنوبی‌کپی, کنیامردم پخت‌رخ, پرامردم, انسان (سرده))   (۷٫۸) (۸٫۸) (۱۵٫۷)
(20.4 Mya)

جنوبی‌کپی‌آسا

†آردی‌کپی   جنوبی‌کپی انامی   †جنوبی‌کپی انامی (†۳٫۸)       †جنوبی‌کپی عفاری       †جنوبی‌کپی گارهی       جنوبی‌کپی دیرمدا (†۳٫۴)       کنیامردم پخت‌رخ (†۳٫۳)         جنوبی‌کپی آفریقایی (†۲٫۱)     پرامردم (†۱٫۲)     Homo   انسان ماهر (†1.5)     انسان رودولفی (†1.9)   انسان راست‌قامت   انسان کارورز (†1.4)       انسان راست‌قامت (†)     انسان راست‌قامت ((†)0.03)     مردمان غار رد دیر ((†)۰٫۰۱)   (۱٫۲)   انسان پیشگام (†۰٫۸)   انسان هایدلبرگی انسان هایدلبرگی ((†)۰٫۲)   نئاندرتال ((†)0.05)     انسان‌تبار دنیسووا ((†)۰٫۰۵)   (۰٫۳)   انسان خردمند   (۰٫۷۴)     (۱٫۹)   جنوبی‌کپی سدیبا (†۲٫۰)     انسان فلورسی (†۰٫۰۵)   (۳٫۴)           (۳٫۹)

(7.3 Mya)

پانویس و منابع

• Sarmiento, Esteban et al. The Last Human: A guide to twenty-two sepcies of extinct humans. New Haven and London: Yale University Press, 2007. ISBN 978-0-300-10047-1

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Homo». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۰.

پیوند به بیرون

• گونه‌های هومینید