ایل گوران
ایل گوران[۱] یکی از ایلهای کرد است.[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸] این ایل یکی از قدیمیترین ایلات واقع در منطقه کرمانشاه و ایلام است.[۹][۱۰] قسمت اعظم این ایل در شهرهای حلبچه ،سلیمانیه و تونجلی (سیواس) و اطراف آن ساکن هستند و اقلیتی از آنها نیز در شرق کرمانشاه و ایلام و جنوب غربی استان کردستان و باقی آنها به صورت پراکنده در سایر نقاط ایران میباشند.[۱۱]
تاریخویرایش
در برخی منابع گفته شده که در اواخر پادشاهی ساسانیان کردهای گوران تحت فرماندهی رهبری به نام گواتانزا حکومتی تشکیل دادهاند که پایتخت آن کرمانشاه و آتروپاتکان (آذربایجان و کردستان امروزی یا ماد کوچک) قلمرو آن بودهاست. برای این ادعا منبع موثق و اسناد کافی در دست نیست. آکوپوف ارمنی در کتاب کردان گوران نوشته است آنچنانکه در میان بزرگان گوران روایت و مشهور است خود را از نسل وهرام (بهرام گور) شهریار پنجم ساسانی می دانند و با توجه به محل زندگی ایل گوران (کرمانشاه) که منتسب به اسم بهرام گور است بی ربط نمی باشد .[۱۲] ولادیمر مینورسکی مردم گوران را مردمی با قدمت ۲٬۰۰۰ سال و بومیان منطقه میداند، ادبیات گوران چنان رسا و دلنشین است که امروزه در میان کردان شعر و ترانه خواندن را گورانی گفتن مینامند.[۱۲]
شهابالدين احمد عمرى (ابن فضلالله عمری) در کتاب مسالک الأبصار فی ممالک الأمصار از مردمی به نام گوران ذیل «قبال کرد» یاد میکند. پیر ابرلینگ در مدخل گوران در دانشنامۀ ایرانیکا این اشاره را قدیمیترین اشاره به نام ایل گوران میداند.[۱۳]
کهنترین آثار به زبان گورانی هشت سطر از سده هفتم میلادی است که توسط گورانشناس معروف آکوپوف ارمنی در سال ۱۹۶۷ منتشر شدهاست.[۱۴]
ریشهویرایش
ریشه واژه گوران، لغت گَوْر است و من حیث مجموع این واژه به معنای مردمان گَوْر میباشد.
گبر یا گَوْر واژهایست در فارسی جدید(فارسی دری) به معنی زَرتُشتی است که بعدها معنای توهینآمیز گرفت و به تمامی غیر مسلمانان اطلاق میشد؛ پیشتر این واژه را تغییر یافته واژه عربی (کافر) میپنداشتند، ولی اکنون نظریه غالب این است که از واژه آرامی gbr (خوانش: گَبْرا یا گَوْرا؛ به معنی مرد) است که در فارسی میانه نیز به صورت هزوارش GBRA (خوانش: mard) به کار رفتهاست.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]
طوایفویرایش
این ایل چهار طایفه دارد که عبارتند از:
۱ـ طایفه بیوه نیج
۲ـ طایفه چوپانکاره
۳ـ طایفه حیدری
۴ـ طایفه تفنگچی[۲۰]
منابعویرایش
- ↑ ایل گوران در پایگاه اطلاعرسانی عشایر استان کرمانشاه
- ↑ Edmonds, Cecil. Kurds, Turks, and Arabs: politics, travel, and research in northeastern Iraq, 1919-1925. Oxford University Press, 1957.
- ↑ home.hum.uva.nl/oz/leezenberg/GInflCK.pd
- ↑ http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes
- ↑ The Kurdish National Movement: Its Origins and Development by Wadie Jwaideh page 307
- ↑ سرزمین و مردم ایران، عبدالحسین سعیدیان،انتشارات علم و زندگی، تهران1377، ص193و194
- ↑ دانشنامه دانش گستر، تهران مؤسسه علمی فرهنگی دانش گستر
- ↑ https://books.google.nl/books?id=dgDi9qFT41oC&pg=PA10&lpg=PA10&dq=Guran+Kurds&source=bl&ots=CbBce4U9LR&sig=3QMiYFve7GTsyORPYkzUQLDpFvo&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjfgenozNrNAhXLwBQKHfC4D8MQ6AEIUDAG#v=onepage&q=Guran%20Kurds&f=false
- ↑ The Gūrān tribe is one of the oldest in this region.
- ↑ http://www.ashayer.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=160
- ↑ ایرج افشار سیستانی، تاریخ تمدن اقوام آریایی،انتشارات نگارستان، چاپ اول، زمستان1387
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ http://iranvillage.ir/modules.php?name=News&file=article&sid=4868 بایگانیشده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine روستاهای ایران-روستای بازگیر گوران /سرپل ذهاب/ کرمانشاه
- ↑ دانشنامۀ ایرانیکا: گوران، نوشتۀ پیر ابرلینگ، منتشرشده در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۲؛ بازدید در ۱۰ فوریۀ ۲۰۲۰.
- ↑ کردان گوران، گ. ب آکوپف. 1375- تهران، انتشارات هیرمند
- ↑ هادی محمودی (1396/11/18). «هُورامیها و ریشههای مردمانش». پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ هادی محمودی (1396/11/1396). «هُورامیها و ریشههای مردمانش». پایگاه تحلیلی خبری پاوه پرس. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «هُورامیها و ریشههای مردمانش». پایگاه خبری نوریاو. 1396/11/18. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ فواد، کمال (۱۹۷۱). گویشهای زبان کُردی و زبان ادبی و نوشتاری. تهران: مجلهٔ انجمن دانشپژوهی کُرد.
- ↑ مینورسکی، ولادمیر (۱۹۷۳). کُردها نوادگان مادها. بغداد: مجلهٔ انجمن دانشپژوهی کُرد.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۰ فوریه ۲۰۱۷. دریافتشده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۹.