ایل گوران

ایل گوران یکی از ایل‌های کرد است. این ایل یکی از قدیمی‌ترین ایلات واقع در منطقه کرمانشاه و ایلام است. قسمت اعظم این ایل در شهرهای حلبچه ،سلیمانیه و تونجلی (سیواس) و اطراف آن ساکن هستند و اقلیتی از آن‌ها نیز در شرق کرمانشاه و ایلام و جنوب غربی استان کردستان و باقی آنها به صورت پراکنده در سایر نقاط ایران می‌باشند.

لباس مردم گوران

تاریخ

در برخی منابع گفته شده که در اواخر پادشاهی ساسانیان کردهای گوران تحت فرماندهی رهبری به نام گواتانزا حکومتی تشکیل داده‌اند که پایتخت آن کرمانشاه و آتروپاتکان (آذربایجان و کردستان امروزی یا ماد کوچک) قلمرو آن بوده‌است. برای این ادعا منبع موثق و اسناد کافی در دست نیست. آکوپوف ارمنی در کتاب کردان گوران نوشته است آنچنانکه در میان بزرگان گوران روایت و مشهور است خود را از نسل وهرام (بهرام گور) شهریار پنجم ساسانی می دانند و با توجه به محل زندگی ایل گوران (کرمانشاه) که منتسب به اسم بهرام گور است بی ربط نمی باشد . ولادیمر مینورسکی مردم گوران را مردمی با قدمت ۲٬۰۰۰ سال و بومیان منطقه می‌داند، ادبیات گوران چنان رسا و دلنشین است که امروزه در میان کردان شعر و ترانه خواندن را گورانی گفتن می‌نامند.

شهاب‌الدين احمد عمرى (ابن فضل‌الله عمری) در کتاب مسالک الأبصار فی ممالک الأمصار از مردمی به نام گوران ذیل «قبال کرد» یاد می‌کند. پیر ابرلینگ در مدخل گوران در دانشنامۀ‌ ایرانیکا این اشاره را قدیمی‌ترین اشاره به نام ایل گوران می‌داند.

کهنترین آثار به زبان گورانی هشت سطر از سده هفتم میلادی است که توسط گوران‌شناس معروف آکوپوف ارمنی در سال ۱۹۶۷ منتشر شده‌است.

ریشه

ریشه واژه گوران، لغت گَوْر است و من حیث مجموع این واژه به معنای مردمان گَوْر می‌باشد.

گبر یا گَوْر واژه‌ایست در فارسی جدید(فارسی دری) به معنی زَرتُشتی است که بعدها معنای توهین‌آمیز گرفت و به تمامی غیر مسلمانان اطلاق می‌شد؛ پیش‌تر این واژه را تغییر یافته واژه عربی (کافر) می‌پنداشتند، ولی اکنون نظریه غالب این است که از واژه آرامی gbr (خوانش: گَبْرا یا گَوْرا؛ به معنی مرد) است که در فارسی میانه نیز به صورت هزوارش GBRA (خوانش: mard) به کار رفته‌است.

طوایف

این ایل چهار طایفه دارد که عبارتند از:
۱ـ طایفه بیوه نیج
۲ـ طایفه چوپانکاره
۳ـ طایفه حیدری
۴ـ طایفه تفنگچی