بخش کدکن
بخش کدکن یکی از بخش‌های شهرستان تربت حیدریه و سابقاً شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران است.[۱]
| بخش کدکن | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | تربت حیدریه |
| مرکز بخش | کدکن |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۲٬۸۰۵ نفر (۱۳۹۵) |
| مذهب | شیعه |
مردم شهر کدکن مرکز این بخش همچنان با گویش نیشابوری تکلم می‌کنند و برای خرید مایحتاج و فروش محصولات خود به نیشابور سفر می‌کنند.
جدایی از نیشابور ویرایش
این بخش اگر چه به بهانه خدمات رسانی بهتر در دهه ۶۰ به شهرستان تربت حیدریه پیوست و تاکنون نیز جزء نقشه سیاسی این شهرستان است اما کم توجهی شهرستان تربت حیدریه نیز سبب شد تا مردم کدکن که هنوز هم آداب و رسوم و زبان نیشابوری خود را حفظ کرده‌اند امروزه با کمبودهای زیادی مواجه شوند.
نبود یا عدم توسعه زیرساختهای ارتباط جاده ای مناسب، نداشتن امکانات درمانی کافی و جداشدن روستاهای مختلف از حوزه تقسیمات کشوری کدکن تنها نمونه ای از تضعیف و کم توجهی به این منطقه است. دهستان بلهرات به نیشابور پیوست و جلگه رخ به تربت و اینک کدکن با فاصله ۷۵ کیلومتری از تربت حیدریه و ۶۰ کیلومتری از نیشابور نه تنها از زمان جداشدن از پیکره نیشابور پیشرفت خاصی نکرده‌است بلکه به نوعی محروم تر نیز گردیده‌است و طبق آخرین آمار تنها حدود ۱۳٫۰۰۰ جمعیت را داراست.
نظر استاد شفیعی کدکنی دربارهٔ نیشابور و کدکن ویرایش
دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی، نام آشناترین استاد معاصر در شعر و ادبیات و فرهنگ امروزین ایران زمین، اصیل مردی است خراسانی که قریب هشتاد سال پیش در بطن و قلب خراسان پرافتخار تاریخی و فرهنگی، یعنی کدکن نیشابور تولد یافت. هم آثار پژوهشی دکتر شفیعی کدکنی به گونه ای قابل توجه به نیشابور تاریخی پیوند خورده‌است و هم وی در گفتار خویش، بر پیوند خود و نیز کدکن به نیشابور، تأکید دارد. «نیشابور» درشعر شفیعی از یک سو همان ابر شهر عظیم فرهنگی- علمی سترگ تاریخ ایران است و از دیگرسوکلمه ای ست نمادین، که در شعر او به جای «ایران» با تمام مفهوم وسیع وعمیق به کار گرفته می‌شود. در جست و جوی نشابور: شفیعی کدکنی به نیشابور عشقی دیرینه دارد. او خود را نیشابوری و همشهری عطار می‌داند، امری که در درستی آن تردیدی نیست. مولد او کدکن است، روستایی در جنوب شرقی نیشابور که اکنون از توابع شهرستان تربت حیدریه محسوب می‌شود. موضوعی که شفیعی آن را نمی‌پسندد و معتقد است کدکن از نظر فرهنگی و تاریخی جزوی از نیشابور است و باید عضو همین پیکرة اصلی باقی بماند. اگر بپذیریم که یکسانی گویش نیز می‌تواند از دلایل اتصال تاریخی مکانی به ولایتی باشد، من – به عنوان یک نیشابوری، و زاده و پرورده این شهر- شهادت می‌دهم که میان گویش نیشابوری وکدکنی به اندازه سر سوزنی تفاوت وجود ندارد و من در کدکن همان گونه سخن می‌گویم و می‌شنوم که در نیشابور گفته و شنیده‌ام. شفیعی کدکنی در مقدمة کتاب «زبور پارسی» می‌نویسد: «... مورخین قدیم و تذکره نویسان کهن، عطار را اهل «کدکن» نوشته‌اند و این کدکن در رَبع شامات نیشابور کهن قرار دارد و در جلگة رُخ. و رُخ از ولایات قدیم نیشابور کهن بوده‌است که در کتاب تاریخ نیشابور الحاکم به عنوان هفتمین ولایت از ولایات نیشابور از آن نام برده شده‌است…» شفیعی کدکنی در جای دیگر تصویری روشنتر از سابقة درخشان فرهنگی نیشابور ارائه می‌دهد: «این نیشابور، در نگاه من فشرده‌ای است از ایران بزرگ. شهری در میان ابرهای اسطوره و نیز در روشنای تاریخ، با صبحدمی که شهرة آفاق است. ازیک سوی لگدکوب سمّ اسبهای بیگانه، در ادوار مختلف، و از سوی دیگرهمواره حاضر در بستر تاریخ، با ذهن و ضمیری گاه زندقه آمیز و فلسفی، دراندیشة خیام، و گاه روشن از آفتاب اشراق و عرفان، در چهرة عطار...» و پس از تبیین حدود و ثغور نیشابور کهن، می‌نویسد: «کدکن در مرکز یکی از رَبْع‌های چهار گانة این نیشابور بزرگ قرار دارد واگر عطار را نیشابوری می‌خوانند به این دلیل است و چون که صد آمد (شرم آور است که بگویم: «نود» می‌گویم: یک هزارم، بلکه یک میلیاردم) هم پیش ماست. و بدین گونه این ناچیز نیز افتخار همولایتی بودن با آن یگانة دهر را خواهد یافت و نیشابوری خواهد بود.
تقسیمات کشوری ویرایش
- بخش کدکن
شهرها: کدکن
جمعیت ویرایش
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش کدکن شهرستان تربت حیدریه در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۲٬۸۰۵ بوده‌است.[۲]
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.