بستان‌آباد
بُسْتانْ‌آبادْ یکی از شهرهای شرقی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان بستان‌آباد است که در فاصلهٔ ۵۰ کیلومتری مرکز استان (تبریز) واقع شده‌است. بستان آباد کنونی، در محل استقرار شهر باستانی اوجان بنا شده‌است. اوجان در زمان ایلخانان، پایتخت ییلاقی سلاطین وامیران مغول بوده‌است به طوریکه در فصولی از سال سلاطین، خانات، خاتون‌ها وشاهزادگان مغولی در این شهر استقرار می‌یافتند و چمن زارهای اطراف شهر محل اتراق ومشق سپاهیان و همچنین چراگاه اسبان واحشام دولتی بوده واین شهر، شهری کاملاً سلطنتی واشراف‌نشین بوده‌است. بستان آباد کنونی دراوایل دورهٔ قاجاریه، با اسکان ایلات و طوایف حاجعلیلو (قره داغی) و میزالو (شقاقی سراب) دراین محل، بناشده‌است؛ سپس در نتیجه رونق اقتصادی و افزایش جمعیت تبدیل به شهرشده‌است. این شهرامروزه از چهار محله تاریخی به نام‌های اسکی‌کند، بستان‌آباد علیا و بستان‌آباد سفلی و قره کوره تشکیل شده‌است که درگذشته ای نه چندان دور، هرکدام روستایی مستقل بوده‌اند. ساکنان بستان‌آباد آذربایجانی هستند و پیرو مذهب شیعهٔ دوازده‌امامی بوده و به زبان ترکی آذربایجانی بالهجه ای متفاوت از لهجه تبریزی سخن می‌گویند که ازنظر دستوری، با لهجهٔ قره داغی قرابت دارد. این شهر طبق سرشماری سال ۹۵–۲۱٬۷۳۴ نفر جمعیت دارد و به دلیل واقع شدن در میان سه شهر عمده آذربایجان (تبریز و زنجان-میانه و اردبیل) از نظر اقتصادی اهمیت بسزایی یافته‌است. درمحلهٔ اسکی کند بستان آباد، آبگرم معدنی وجود دارد که خاصیت درمانی داشته و همه ساله پذیرای مهمانان از سراسر کشورمی باشد.
| بستان‌آباد بوستان آوا | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | بستان‌آباد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | اوجان |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۲ |
| مردم | |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۷۹۰ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۸ درجه سانتی گراد |
| روزهای یخبندان سالانه | ۱۸۰ |
| اطلاعات شهری | |
| ره‌آورد | فطیر محلی، لبنیات و هویج |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱۴۳۳۳ |
پیشینهویرایش
بستان آباد در محل شهر باستانی و گمشدهٔ اوجان بنا شده‌است. اوجان درگذشته شهری بوده‌است از توابع بلاد آذربایجان در دامنه کوهستان سهند و ده فرسخی مسیر تبریز -اردویل (اردبیل). تاریخ احداث این شهر به پیش از اسلام برمی گردد و احتمالاً در دوران هخامنشی بنا شده‌است. حمدالله مستوفی نویسندهٔ بزرگ قرن هشتم، درکتاب نزهت القلوب، تأسیس شهر اوجان را به بیژن پسر گودرز نسبت داده‌است.[نیازمند منبع]
جغرافیاویرایش
بستان‌آباد در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر واقع شده و پیرامون آن را کوه‌های مرتفع فراگرفته‌اند. کوه‌های بزقوش در شمال و کوه‌های موروداغ در غرب آن واقع شده‌اند. سهند (۳۷۷۲ متر)، بزداغ (۳۶۰۵ متر)، بیوک‌داغ (۲۹۶۰ متر)، دروانه‌داغ (۲۹۵۴ متر)، قباق‌داغ (۲۹۰۴ متر)، آلتی (۲۵۶۰ متر)، شبلی (۱۶۵۴) و حیدربابا، مهم‌ترین ارتفاعات این شهرستان هستند.[۳]
مشاهیرویرایش
هادی ساعی بنه‌کهل (زادهٔ ۲۱ خرداد ۱۳۵۵)، قهرمان تکواندو جهان و المپیک و عضو چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران است
- سید محمدحسین شهریار سید محمدحسین بهجت متخلص به شهریار؛ شاعر معاصر
- آیت الله حاج میرزا علی بستان آبادی (1307-1374) از مجتهدین به نام تبریز
- حسین شهابی کارگردان سینمای ایران
- خسته قاسم شاعر قرن دوازدهم در تیکمه داش
- جواد خیابانی مجری برنامه‌های ورزشی تلویزیون
- داوود دانش‌جعفری وزیر اقتصاد و دارایی در دوره دولت نهم
- مصطفی محمدنجار (وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دوره دولت نهم و وزیر کشور در دوره دولت دهم)
- (( آیت الله سید حبیب بابائی ))
آب و هواویرایش
آب و هوای بستان آباد به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان سهند در زمستان سرد و پربرف و در تابستان معتدل است. دمای مرکز این شهرستان گاهی به ۴۶ - درجه سانتی گراد رسیده و به همین دلیل سردترین شهر ایران لقب گرفته‌است.[نیازمند منبع]
مردمویرایش
اکثر اهالی شهر بستان‌آباد، به کشاورزی، دامداری و رانندگی کامیونهای سنگین مشغولند. البته عده‌ای نیز به کار در کارخانجات صنعتی و نیز ادارات دولتی و خصوصی روی آورده‌اند. همچنین روستاهای تابعه بستان آباد مثل الوار و کر در بافت فرش مشهور می‌باشند. از دیگر روستاهای معروف این شهرستان روستای انباردان می‌باشد که بیشتر اهالی این روستا به کار تولید پنیر لیقوان و پنیر تبریز مشغول هستند و یکی از قطبهای اقتصادی شهرستان می‌باشد.
زبان مردم این شهر، همانند سایر نقاط منطقه آذربایجان، ترکی آذربایجانی است که به لهجه محلی بستان آباد تلکم می‌شود. صرف فعل گلمک (آمدن)، بالهجهٔ تبریز و بستان آباد وتفاوت این دو:
تبریزی (گلماق): گله جاغام/گله جاخسان/گله جاق/گله جاغیق/گله جاقسیز/گله جاقلار
بستان آبادی (گلمک): گله جئیم/گله جئکسن/گله جئک/گله جئییک/گله جئک سۆز/گله جئکلر
جمعیت شهر بستان‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی، بالغ بر ۱۶٬۵۹۲ نفر بوده‌است که از این تعداد ۸٬۵۰۸ نفر مرد و ۸٬۰۸۴ نفر نفر زن بوده‌اند. همچنین تعداد خانوارهای این شهر، ۳٬۹۳۷ خانوار بوده‌است.[۴]
مکان‌های تاریخیویرایش
تپه طاحونه (دگیرمان تپه سی) ساختمان نایب‌السلطنه گورستان دیزناب قوچ‌های سنگی متنق کاروانسرای الخلج تپه جانقور بستان آباد
منابعویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «بستان‌آباد». بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۰.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳9۵ خورشیدی». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۰.
- ↑ «بستان‌آباد». استانداری آذربایجان شرقی. دریافت‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۱.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
جستارهای وابستهویرایش
پیوند به بیرونویرایش
| ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای بستان‌آباد دارد. |
