سراب (آذربایجان شرقی)
| برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
سراب یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است. این شهر هشتمین شهر استان است و ۴۵٬۰۳۱ تن جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی داشت.[۴] سراب برای بودن در میان دو کوه سبلان و بزقوش آب و هوایی سرد دارد. این شهر در منطقه‌ای به وسعت سیزده کیلومتر مربع گسترده شده است. شهر سراب در ۸۶ کیلومتری غرب اردبیل، ۱۳۴ کیلومتری شرق تبریز و ۱۸۵ کیلومتری میانه واقع شده و با احداث راه نو سراب به میانه این فاصله به یک سوم کاهش خواهد یافت تا به جز سراب ارسباران نیز از بن‌بست خارج شود. کمابیش هشت هزار سال پیش از میلاد وجود مدارک و شواهد از گسترش روستاها، زندگی بر پایۀ کشاورزی و دامپروری در محدودۀ کوه‌های زاگرس و مناطقی مثل سراب، تپۀ گوران و تپۀ علی‌کش نشان می‌دهند. [۵]
| سراب ساراب | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | سراب |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | ساراو ، سراو |
| مردم | |
| جمعیت | ۴۵٬۰۴۱ نفر[۱][یادداشت ۱] |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۲ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | محمدرضا علیپورآزاد[۲][۳] |
| ره‌آورد | لبنیات محلی، فطیر، محصولات کشاورزی، فرش دستبافت |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۲۵ ص |
نامویرایش
| این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
حمدالله مستوفی در کتاب معروف خود یعنی نزهة القلوب می‌نویسد:
سراو شهری است از شرق سبلان مایل به قبله افتاد، چون هوایش سرد است و آب آن از رودی که بدان شهر منسوب است از کوه سبلان برخیزد و به دریاچۀ چیچست (اورمیه) ریزد. مردمان این شهر سفید چهره‌اند و شیعی مذهب.
یاقوت حموی این شهر را «سراو» یا «سرو» ضبط کرده و می‌گوید:
در سال ۶۱۷ هجری مغول به آن شهر حمله کرد، آن شهر خراب شد و بیشتر اهالی کشته شدند.
مورخان نیز سراب را سراو ذکر کرده‌اند که در کنار رودخانۀ سراو بنا شده و از این نام اسم شهر را سراو یا سراب گذاشته‌اند، جغرافی‌نویسان قدیم به جای سراب واژۀ سراو را نوشته‌اند. چنان که ابن حوقل در وصف این شهر گفته است:
سراو شهری است نیکو و دارای چند آسیاب و گرداگرد آن مزارع غله‌خیز و باغستان‌ها پر فراگرفته و مهمانخانه‌ای پاکیزه و بازارهای خوب دارد.
تاریخویرایش
| این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
پیش از اسلامویرایش
قدمت این شهرستان چنان که از کتاب های تاریخی برمی‌آید به زمان پیش از اسلام می رسد. وجود کتیبه‌های اورارتو، تپه‌های باستانی و معابد سنگی در پیرامون این شهر نشانگر قدمت تاریخی منطقه است. سراب هنگام امپراتوری اورارتویی یکی از مناطق دارای تمدن بود. حتی پاره‌ای از محققان و باستان شناسان بر این باورند که قبور پراکنده در اطراف شهر سراب قدمتی بیش از سنگ نبشته‌های اورارتویی دارند، همچنین آثار به جای مانده از فتوحات حکمرانان اورارتویی قدمت تاریخی این منطقه را به سال‌های ۶۸۵–۷۳۰ ق. م می‌رسانند.
در گوشه و کنار این شهرستان آثاری به صورت خطوط اورارتو مبین این مطلب است و با عنایت به این که شهر سراب بر سر جاده ابریشم قرار داشته‌است، از دیرباز مورد توجه بوده است، وجود آثار و علائم و گورستان‌های بسیار در سطح شهر سراب نشان می‌دهد که سراب از پرجمیعت‌ترین شهرهای منطقه در گذشته بوده است. یکی از شاخه‌های جاده ابریشم از ری به قزوین و فیروز آباد خلخال و بزغوش از راه سراب به تبریز می‌رسیده است و یکی دیگر از شاخه‌ها از راه قزوین و فیروز آباد خلخال به اردبیل از کنار و نزدیکی های سراب می‌گذشته است.
دو سنگ نبشته اورارتویی در جوار سراب در منطقه نشت اوغلی و دیزج رازلیق از نظر آثار تاریخی بسیار اهمیت دارند. آثار به دست آمده از دوره اورارتوها (معاصر مادها) به خط میخی نشانگر قدمت این شهر و تاریخی بودن آن است. این دو سنگ نبشته نشان از فتح نامه شاهان اورارتو است. وجود این دو کتیبه نشانگر اهمیت این منطقه در آن زمان است اما معلوم نیست که شهرهای مفقود در کتیبه‌های اورارتویی در کجا و کدام نقطه هستند؟ مسلما مراکز مزبور مهم و سوق الجیشی بوده اند که در حوالی این کتیبه‌ها قرار داشتند. تاریخ نویسان قدیم تاریخ سراب را با تاریخ اهر و ارسباران به هم آمیخته دانسته‌اند.
مراکز تمدن عهد باستان معمولا پس از ویرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان دوباره بازسازی نمی‌شدند اما شهر سراب بعد از شکست اورارتوها در دوران حکمرانی پارت‌ها نیز از رونق کافی برخوردار شد و مورد توجه حکمرانان پارتی بود. وجود تپه‌های باستانی، تل‌ها و سفالینه‌های کشف شده در منطقه شاهد این مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و یک چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده‌اند که مبیّن اهمیت آن در دوره ساسانی است.
پس از اسلامویرایش
| این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
در دوران بعد از حاکمیت اسلام در ایران و آذربایجان شهر سراب همچنان ارزش و اعتبار شهری خود را حفظ کرد و به لحاظ موقعیت ویژه جغرافیایی و حاصلخیزی خاک همیشه مورد توجه حکمرانان بود.
شهر سراب در دوران حکومت مغولان از مراکز عمده حکومتی آذربایجان بود. نوشته‌اند که سلطان احمد تکودار که اسلام آورده بود از دست ارغون خان و سرداران مغول به اردوی مادر که در سراب مستقر بود پناه برد و در آنجا دستگیر شد و به دستور ارغون به سال ۶۸۳ کشته شد. بعد از شکست سلطان احمد تکودار ارغون خان مغول شورای مغولان را در گردنه صائین به سال ۶۸۳ تشکیل داد.
در زمان حکومت چوپانیان نیز سراب مورد توجه بود و حکومت آن با جانی بیگ خان از اولاد جوجی خان بود که در سال ۷۵۸ در این شهر کشته شد. در اوایل حکمرانی صفویه که شهرهای تبریز و اردبیل و میانه از شهرهای مهم به شمار می‌رفتند سراب به دلیل نزدیکی به این شهرها و موقعیت سوق الجیشی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. شاه اسماعیل صفوی بعد از شکست در جنگ چالدران به سراب روی آورد و در سال ۹۳۰ در این شهر درگذشت. جنگ شاه اسماعیل و خلیل پاشا در سراب روی داد و باعث ویرانی و خسارات شد ولی شاه عباس قوای عثمانی را در این شهر شکست داد.
به سال ۱۲۰۵ آقامحمدخان قاجار با صادق خان شقاقی در این منطقه جنگید و بعد از گریختن صادق خان از شهر آقامحمدخان سراب را فتح کرد. صادق خان شقاقی در جنگ با فتحعلی شاه نیز شکست خورده به سراب عقب نشینی کرد و بعد از این که جواهرات آقامحمدخان را به فتحعلی شاه پس دارد از طرف شاه قاجار بخشوده شد و به حکومت سراب منصوب شد. شهرستان سراب هم‌اکنون دربرگیرنده شهرها، بخش‌ها و روستاهای زیادی است و از مناطق آباد و سرسبز استان آذربایجان شرقی به شمار می‌رود.
وضعیت طبیعیویرایش
| این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
جغرافیاویرایش
شهر سراب با مساحت سیزده کیلومترمربع در جنوب شرقی استان آذربایجان شرقی است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۵۰ متر است. بر پایه آخرین تقسیمات کشوری شهر سراب مرکز نه دهستان و سه نقطه شهری به نام های مهربان، شربیان و دوزدوزان است. فاصله شهر سراب هم‌اکنون از راه بستان آباد به شهر میانه ۱۸۰ کیلومتر است که با احداث جاده سراب به میانه این فاصله به ۶۵ کیلومتر کاهش می‌یابد که نقش به سزایی در خارج کردن منطقه ارسباران از بن‌بست با دوازده شهرستان آن دارد.
رودهاویرایش
مهمترین رودخانه‌های جاری در منطقه عبارتند از سوین، آغمیون، پسلر و تاجیار که از دامنه‌های سبلان سرچشمه می‌گیرند و از شمال به جنوب جریان می‌یابند. رود وانِق چای نیز از کوه‌های بزقوش سرچشمه گرفته و در جنوب سراب با پیوستن به سایر رودخانه‌ها، آجی چای را تشکیل می‌دهد. در منطقهٔ مهربان هم رودخانهٔ ارزنق به آنها ملحق می‌شود. روی هم رفته شهرستان سراب یکی از مناطق نسبتاً پر آب استان آذربایجان شرقی به‌شمار می‌رود و علاوه بر آب های سطحی تعداد ۱۳۵ حلقه چشمه و قنات نیز در منطقه وجود دارند.
آب و هواویرایش
شهر سراب برای بودن در میان دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد است و یکی از نقاط سردسیر کشور به‌شمار می‌رود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به‌طور متوسط ۱۴۸ تا ۱۵۰ روز در سال و مقدار بارندگی سالانه هم حدود ۲۵۰ میلیمتر است.گاهی اوقات در زمستان هوای سراب به ۲۵-(۲۵درجه زیر صفر) می رسد.
مردمویرایش
قومیتویرایش
مردم سراب از ترک های آذربایجانی بوده و زبان آنها ترکی آذربایجانی است.
اماکن تاریخیویرایش
- مسجد جامع سراب که بنای آن بر عبادتگاهی متعلق به زمانی نامعلوم در مرکز شهر سراب به عهد ایلخانی احداث شده‌است.
- مسجد سنگی اسنق نیز که متعلق به عهد ایلخانی هست نیز در این شهرستان قراردارد.
- سنگ نوشته خط میخی رازلیق به عهد اورارتویی،سنگ نوشته خط میخی نشتبان.
- مسجد آجری اسفستان که به روایتی در زمان های دور آتشکده بوده و بعد به مسجد پا نهاده شده و در کنار آن مقبره ای منسوب به یکی از افراد مغول قرار دارد.
- برج و پل آجری روستای گاودوش آباد
- کول تپه روستای آناقیز
- سنگ افراخته های قیرخ قیزلار (چهل دختر)
- موزه مردم شناسی عشایر سراب که در قدیم حمام عمومی جلالی بوده و امروزه تغییر کاربری داده و به عنوان موزه مردم شناسی آذربایجان از آن استفاده می شود از جمله آثار کهن شهرستان سراب هستند.
جاذبه های گردشگریویرایش
- پارک و شهربازی شهید‌بهشتی سراب
- طبیعت و آبگرم درمانی روستای اردها
- منطقه گردشگری آبگرم اسبفروشان
- باغ بهشت(واقع در اطراف روستای رازلیق)
- طبیعت روستاها و باغات اطراف سراب
- آبشار شرشر
- آبشار روستای اسبفروشان
- سد تاجیار در روستای آبرس
- چشمه آبگرم سراب
بازار هاویرایش
- راسته بازار (بازار بزرگ سراب)
- تیمچه حاج‌ملک
اماکن مذهبیویرایش
- امامزاده بزرگ سراب
- مسجد جامع سراب
سوغاتویرایش
- لبنیات سراب از جمله کره از دیرباز معروف بوده و از عطر و طعم خاصی برخوردار است.[۶]
- عسل سراب نیز معروف است.
- فطیر سراب یکی از بهترین سوغات سراب است که قنادی های این شهر پخته و عرضه می شود.
حمل و نقلویرایش
برون شهریویرایش
- در حال حاضر پایانه مسافربری(ترمینال) آزادی تنها مرکز حمل و نقل برون شهری سراب به شمار می آید و روزانه اتوبوس هایی در این مکان تردد می کنند.
- ایستگاه راه‌آهن(قطار)سراب از سال ۱۳۹۷ در دست احداث است و هنوز تاسیس نشده است.
درون شهریویرایش
حمل و نقل درون شهری سراب با تاکسی های موجود در سطح شهر و تاکسی های تلفنی(آژانس) انجام می گیرد.
اماکن اقامتیویرایش
- هتل رستوران جهانگردی سراب
- مهمانپذیر آذربایجان
وب سایت های شهرستانویرایش
آموزش عالیویرایش
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد سراب
- دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی سراب
- دانشگاه پیام نور سراب
- دانشکده علوم پزشکی سراب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز (دولتی)
- دانشکده فنی و حرفه‌ای پسران سراب
- دانشکده سما سراب
مشاهیرویرایش
- علامه امینی(عالم و نویسنده کتاب الغدیر)
- آیت‌الله شربیانی(عالم دینی)
- شاه قاسم انوار(شاعر)
- دکتر جواد جوهری
- میرزا عبدالحسین بیخود(شاعر)
- استاد میرصالح حسینی(از اساتید برجسته)[۷]
- صابر آتشین (بازیگر سینما و پدر گوگوش خواننده مشهور)
یادداشت‌هاویرایش
- ↑ آمار براساس سرشماری ۱۳۹۵ است و بر همین اساس، جمعیت شهرستان سراب (آذربایجان شرقی) ۴۵٬۰۳۱ تن و استان آذربایجان شرقی ۳٬۹۰۹٬۶۵۲ تن بوده‌است.
منابعویرایش
- ↑ نتایج سرشماری ۱۳۹۵ وبگاه مرکز آمار ایران
- ↑ «عضو سابق شورای شهر شهردار سراب شد». dana.ir. ۲۰۱۷-۱۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۱.
- ↑ «خبرگزاری فارس - شانزدهمین شهردار سراب انتخاب شد». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۸-۰۴-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۱.
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ kojaro.com/2016/9/3/121663/sarab-county/
- ↑ http://www.eyvaq.com/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A8/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AE%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A8.html
پیوند به بیرونویرایش
| ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای سراب (آذربایجان شرقی) دارد. |
