بیش‌یادآوری
بیش‌یادآوری یا هایپرتایمزیا (به انگلیسی: Hyperthymesia) که همچنین به عنوان سندرم هایپرتایمستیک یا حافظه اتوبیوگرافیک بسیار برتر (HSAM) شناخته می‌شود، وضعیتی غیرطبیعی است که افراد می‌توانند تعداد زیادی از تجربیات زندگی خود را با جزئیات واضح به خاطر بسپارند.[۱] این بیماری فوق‌العاده نادر است و تا سال ۲۰۲۱ تنها ۶۲ نفر در جهان به این عارضه مبتلا شده‌بودند.[۲] فرد مبتلا به هیپرتایمزیا دارد هیپرتایمزیاک نامیده می‌شود و این افراد حافظه سرگذشتی بسیار دقیقی دارد.[۳]
| بیش‌یادآوری | |
|---|---|
| نام دیگر | سندرم هایپرتایمستیک حافظه سرگذشتی بسیار برتر |
| تخصص | روان‌شناسی، روان‌پزشکی، عصب‌شناسی  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
عصب شناسان آمریکایی الیزابت پارکر، لری کیهیل و جیمز مک گاگ (۲۰۰۶) دو ویژگی تعیین‌کننده هیپرتایمزیا را شناسایی کردند: صرف زمان بسیار زیاد به فکر کردن دربارهٔ گذشته خود و داشتن یک توانایی فوق‌العاده در به یاد آوردن وقایع خاص گذشته.[۳] کلمه "hyperthymesia" از یونانی باستان: hyper- «بیش از حد» و thymesis «به یاد آوردن» مشتق شده‌است.[۴]
علل ویرایش
به دلیل کم شمار بودن مبتلایان به هایپرتایمزیا، اطلاعات نسبتاً کمی در مورد فرآیندهای حاکم بر این توانایی وجود دارد. با این حال، تحقیقات بیشتر بر روی این وضعیت در حال گسترش است.[۵]
روان‌شناسی ویرایش
پیشنهاد شده‌است که رمزگذاری اولیه رویدادها توسط چنین افرادی شامل پردازش معنایی است و بنابراین از نشانه‌های معنایی در بازیابی حافظه استفاده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند، حافظه به صورت اپیزودیک بازیابی و از الگوی مشابه «مدل فعال‌سازی در حال پخش» پیروی می‌کند. این امر به ویژه در مورد جیل پرایس مشهود است. او توضیح می‌دهد که چگونه یک خاطره، خاطرهٔ دیگری را تحریک می‌کند و چگونه او در متوقف کردن این فرایند ناتوان است: «مثل یک صفحه نمایش دوتکه است؛ من با کسی صحبت می‌کنم و چیز دیگری را می‌بینم.» این تئوری توضیح می‌دهد که چرا هیپرتایمیست‌ها در طول یادآوری هم حس «دانستن» (حافظه معنایی) و هم «به خاطر سپردن» (حافظه اپیزودیک) را دارند.[۳]
یکی از محققان ادعا می‌کند که هیپرتایمزیا ممکن است نتیجه مرور مداوم خاطرات در نتیجه اختلال وسواسی-جبری ایجاد شده باشد.[۶] با این حال، پرایس این مقاله را به‌طور کامل رد کرده و آن را «باری از مزخرفات» دانسته‌است، همچنین سایرین مبتلایان به هیپرتایمزیا ادعا می‌کنند که هرگز خاطرات بی‌حادثه را مرور نمی‌کنند. یافته‌های دیگر نشان داده‌اند که تمایل به جذب اطلاعات جدید و خیال‌پردازی در افراد هیپرتایمستیک بیشتر از بقیه افراد دیده می‌شود. این ویژگی‌ها، جذب و خیال‌پردازی، همچنین با آزمونی که حافظه زندگی‌نامه‌ای برتر را در نمونه هیپرتایمستی اندازه‌گیری می‌کند، همبستگی دارد.[۷]
مک‌گاگ این ایده را رد می‌کند که سندرم هیپرتایمستیک را می‌توان به راحتی توضیح داد. او استدلال می‌کند که هیچ چیز توضیح نمی‌دهد که چگونه آزمودنی‌ها می‌توانند تا این حد از وقایع زندگی را خاطر بسپارند: «شما باید فرض کنید که آنها هر روز خاطراتشان را در ذهن مرور می‌کنند… احتمال این توضیح با نگاه کردن به شواهد موجود بسیار اند است.»[۸]
بیولوژیکی ویرایش
یک مطالعه MRI که روی این بیماران انجام شد، استدلال قابل قبولی در مورد دلایل عصبی این بیماری ارائه می‌دهد. هر دو لوب گیجگاهی و هسته دم‌دار بزرگ شده بودند.[۹][۱۰]
پارکر و همکارانش حدس زدند که یک مدار پیشانی-استریتالِ معیوب می‌تواند مسئول نقص عملکرد اجرایی مشاهده شده در هیپرتایمزیا باشد. این مدار در برخی از اختلالات عصبی رشدی از جمله اختلال وسواسی-جبر و آلزایمر نقش اساسی دارد. با توجه به شباهت‌ها در برخی جنبه‌های رفتار، توانایی‌های این بیماران احتمالاً ناشی از رشد عصبی غیر معمول است.[۱۱] اکنون دانشمندان باید بررسی کنند که آیا و چگونه این نواحی مغز به هم متصل هستند تا یک مدل عصبی منسجم برای حافظه زندگی‌نامه‌ای برتر ایجاد کنند.
برای حافظه اتوبیوگرافیک، هیپوکامپ، واقع در لوب گیجگاهی داخلی، در رمزگذاری حافظه آشکار (حافظه برای حقایق و رویدادها) و قشر گیجگاهی در ذخیره چنین حافظه ای نقش دارند.[۱۲] هسته دم‌دار در درجه اول با حافظه رویه‌ای، به ویژه شکل‌گیری عادت مرتبط است، و بنابراین، به‌طور ذاتی با اختلال وسواس فکری-اجباری مرتبط است.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ McRobbie, Linda Rodriguez (2021-01-13). "From the archives: Total recall: the people who never forget – podcast". The Guardian (به انگلیسی). Read by Lucy Scott, Produced by Simon Barnard with additions by Esther Opoku-Gyeni. ISSN 0261-3077. Retrieved 2023-01-03.
- ↑ Malcom, Xavia (2016-01-26). "Rare But True:Hyperthymesia - Health Beat". Health Beat (به انگلیسی). Jamaica Hospital Medical Center. Retrieved 2023-01-03.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Parker, Elizabeth S.; Cahill, Larry; McGaugh, James L. (2006-02-01). "A Case of Unusual Autobiographical Remembering". Neurocase. 12 (1): 35–49. CiteSeerX 10.1.1.502.8669. doi:10.1080/13554790500473680. ISSN 1355-4794. PMID 16517514. S2CID 29448970.
- ↑ "Hyperthymesia Definition & Meaning". Merriam-Webster (به انگلیسی). Retrieved 2022-07-08.
- ↑ LePort, Aurora K.R.; Stark, Shauna M.; McGaugh, James L.; Stark, Craig E.L. (February 2017). "A Cognitive Assessment of Highly Superior Autobiographical Memory". Memory. Hove. 25 (2): 276–288. doi:10.1080/09658211.2016.1160126. ISSN 0965-8211. PMC 5488704. PMID 26982996.
- ↑ Marcus, Gary (2009-03-23). "Total Recall: The Woman Who Can't Forget". Wired. Vol. 17, no. 4. Archived from the original on 2017-02-13. Retrieved 2014-05-29.
- ↑ Patihis, Lawrence (2015-08-28). "Individual differences and correlates of highly superior autobiographical memory". Memory. 24 (7): 961–978. doi:10.1080/09658211.2015.1061011. ISSN 0965-8211. PMID 26314991. S2CID 3518164.
- ↑ Marshall, Jessica (2008-02-13). "Forgetfulness is key to a healthy mind". New Scientist. Retrieved 2023-01-05.
- ↑ Shafy, Samiha (2008-11-21). "The Science of Memory: An Infinite Loop in the Brain". Spiegel International. Retrieved 2023-01-04.
- ↑ Elias, Marilyn; Hanashiro, Robert (2009-01-27). Jones, Brent (ed.). "MRIs reveal possible source of woman's super-memory". USA Today. Retrieved 2023-01-05.
- ↑ Chudasama, Y.; Robbins, T. W. (2006-07-01). "Functions of frontostriatal systems in cognition: Comparative neuropsychopharmacological studies in rats, monkeys and humans". Biological Psychology (به انگلیسی). 73 (1): 19–38. doi:10.1016/j.biopsycho.2006.01.005. ISSN 0301-0511. PMID 16546312. S2CID 12576488.
- ↑ Svoboda, Eva; McKinnon, MC; Levine, B (27 June 2006). "The functional neuroanatomy of autobiographical memory: A meta-analysis". Neuropsychologia. 44 (12): 2189–2208. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2006.05.023. PMC 1995661. PMID 16806314.
پیوند به بیرون ویرایش
- Alix Spiegel (2013-12-27). "When Memories Never Fade, The Past Can Poison The Present". NPR. (featuring testimonials from persons with hyperthymesia)
- The Extraordinary Memory Test from David Eagleman's laboratory