تافیت

تافیت (به انگلیسی: Taaffeite) یا فرمول شیمیایی BeMgAl₄O₈ یک کانی است که به نام کاشف آن ریچارد تاف (۱۸۹۸–۱۹۶۷) که نخستین نمونه آن را در اکتبر ۱۹۴۵ در یک جواهرفروشی در دوبلین ایرلند یافت، نام‌گذاری شده است. بدین ترتیب تافیت تنها گوهرسنگی است که از ابتدا از یک سنگ تراش‌خورده شناسایی شده است. پیش از آن، بیشتر قطعات تافیت را به اشتباه به عنوان لعل می‌شناختند و تا چند سال پس از آن، تنها نمونه‌های معدودی از آن شناخته شده بود و تافیت همچنان یکی از کمیاب‌ترین گوهرسنگ‌ها در دنیا به شمار می‌رود و به همین دلیل فقط به عنوان گوهرسنگ به‌کار می‌رود.

تافیت
Magnesiotaaffeite-2N’2S (Mg3Al8BeO16)
اطلاعات کلی
رده‌بندی	Oxide minerals
فرمول شیمیایی (بخش تکراری)	BeMgAl4O8
دسته‌بندی شرونتس-نیکل	4.FC.25
دستگاه بلوری	دستگاه بلوری شش‌گوشه
رده بلوری	Dihexagonal pyramidal (6mm) Trigonal dipyramidal (۳m) (magnesiotaaffeite-6N'3S and ferrotaaffeite-6N'3S)
ویژگی‌ها
رنگ	بی‌رنگ، بنفش مایل به خاکستری، قرمز بنفش، قرمز، مایل به سبز، سبز روشن ، بنفش صورتی، ارغوانی
رفتار بلوری	Prismatic, alluvial grains
دوقلویی	By reflection on (0001)?
رَخ	Imperfect/fair/absent
شکستگی	Conchoidal
سختی موس	8–8.5
جلا	Vitreous
رنگ خاکه	سفید
شفافیت	شفاف تا نیمه‌شفاف
وزن مخصوص	3.60–3.61
ویژگی‌های ظاهری	Uniaxial
ضریب شکست	nω = 1.722, nε = 1.777
دوشکستی	δ = 0.055
چندرنگ‌نمایی	ضعیف

در سال ۱۹۵۱ آزمایش شیمیایی و پرتو ایکس نشان داد که ترکیب شیمیایی تافیت شامل بریلیوم، منیزیم و آلومینیوم است و بدین ترتیب تافیت نخستین کانی است که این سه عنصر در ترکیب اصلی آن وجود دارد.

اشتباه در تشخیص تافیت و لعل قابل درک است زیرا برخی از ویژگی‌های ساختاری در هر دو گوهرسنگ یکسان است. برخی از گوهرشناسان تافیت را به عنوان کانی حد واسط میان لعل (اسپینل) و کانی کریزوبریل تعریف کرده‌اند. بر خلاف لعل، تافیت ویژگی دوشکستی را به نمایش می‌گذارد که تمایز میان این دو گوهرسنگ را امکان‌پذیر می‌کنند.

تافیت در سنگ‌های کربناته به همراه [[فلئوریتّّ، میکا، لعل و تورمالین تشکیل می‌شود. این کانی بسیار کمیاب به صورت فزاینده در نهشته‌های رسوبی سریلانکا و جنوب تانزانیا و رسوبات سنگ‌آهک در چین کشف می‌شود.

جستارهای وابسته

• فهرست مواد معدنی