جمعیت‌شناسی ازبکستان
آمار جمعیتی ازبکستان ویژگی‌های جمعیت شناختی جمعیت ازبکستان از جمله رشد جمعیت، تراکم جمعیت، قومیت، سطح تحصیلات، بهداشت، وضعیت اقتصادی، وابستگی‌های مذهبی و سایر جنبه‌های جمعیت است. ملیت هر فرد در ازبکستان، ازبک است، در حالی که اکثریت قومی ازبک خود را ازبک می‌نامند. بسیاری از داده‌ها ناشی از برآوردهاست زیرا آخرین سرشماری در زمان شوروی در سال ۱۹۸۹ انجام شد.
روند جمعیتی
ویرایش
ازبکستان پرجمعیت‌ترین کشور آسیای میانه است. ۳۲٫۵ میلیون نفر آن (تخمین سال ۲۰۱۸) تقریباً نیمی از کل جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند.
جمعیت ازبکستان بسیار جوان است: ۳۴٫۱٪ از مردم آن زیر ۱۴ سال هستند. براساس منابع رسمی، ازبک‌ها اکثریت (۸۰٪) از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. دیگر اقوام شامل روسها ۵٫۵٪، تاجیکها ۵٪، قزاق‌ها ۳٪، کاراکالپاکس ۲٫۵٪ و تاتارها ۱٫۵٪ (تخمین‌های ۱۹۹۶) است.[۱] ازبکستان قومی کره ای دارد که در سالهای ۱۹۳۷–۱۹۳۸ به اجبار از شرق دور شوروی به منطقه منتقل شده‌اند. همچنین گروه‌های کوچکی از ارامنه در ازبکستان، عمدتاً در تاشکند و سمرقند وجود دارند. این کشور ۸۸٪ مسلمان (عمدتاً سنی، با اقلیت ۵٪ شیعه)، ۹٪ ارتدکس شرقی و ۳٪ دیگر ادیان (که شامل جوامع کوچک مسیحیان کره ای، دیگر فرقه‌های مسیحی، بودائیان، بهائیان و … است) یهودیان بخارا هزاران سال در آسیای میانه، بیشتر ازبکستان زندگی می‌کردند. در سال ۱۹۸۹ در ازبکستان ۹۴٫۹۰۰ یهودی وجود داشته‌است[۲] (حدود ۰/۵ درصد از جمعیت طبق سرشماری سال ۱۹۸۹)، اما اکنون، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بیشتر یهودیان آسیای میانه منطقه را به قصد ایالات متحده یا اسرائیل ترک کردند. اکنون کمتر از ۵۰۰۰ یهودی در ازبکستان باقی می‌مانند.[۳]
بسیاری از جمعیت ازبکستان در زمانی که این کشور جزئی از اتحاد جماهیر شوروی بود، در مزارع اشتراکی در مقیاس بزرگ به کشاورزی پنبه مشغول بودند. جمعیت همچنان به شدت روستایی و وابسته به کشاورزی برای زندگی خود است، اگرچه ساختار مزرعه در ازبکستان از سال ۱۹۹۰ تاکنون به‌طور عمده از اشتراکی به فردی تغییر کرده‌است.
آمار حیاتی
ویرایشبرآوردهای سازمان ملل
ویرایش| دوره زمانی | سال تولد | مرگ و میر در سال | تغییر طبیعی در هر سال | CBR 1 | CDR 1 | NC 1 | TFR 1 | IMR 1 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۹۰–۱۹۹۵ | ۳۲٫۷ | ۷٫۵ | ۲۵٫۲ | ۳٫۹۵ | ||||
| ۲۰۰۰–۱۰۰۰ | ۲۵٫۶ | ۶٫۹ | ۱۸٫۷ | ۳٫۱۰ | ||||
| ۲۰۰۰–۲۰۰۵ | ۲۱٫۳ | ۶٫۴ | ۱۴٫۹ | ۲٫۵۱ | ||||
| ۲۰۰۵–۲۰۱۰ | ۲۲٫۴ | ۶٫۲ | ۱۶٫۲ | ۲٫۴۹ | ||||
| ۲۰۱۰–۲۰۱۵ | ۲۲٫۹ | ۶٫۲ | ۱۶٫۷ | ۲٫۴۳ | ||||
| ۲۰۱۵–۲۰۲۰ | ۲۱٫۸ | ۵٫۸ | ۱۶٫۰ | ۲٫۴۳ | ||||
| ۲۰۲۰–۲۰۲۰ | ۱۸٫۶ | ۵٫۹ | ۱۲٫۷ | ۲٫۳۱ | ||||
| ۲۰۲۵–۲۰۳۰ | ۱۶٫۴ | ۶٫۳ | ۱۰٫۱ | ۲٫۲۱ | ||||
| ۲۰۳۰–۲۰۳۵ | ۱۵٫۷ | ۶٫۹ | ۸٫۸ | ۲٫۱۲ | ||||
| ۲۰۳۵–۲۰۴۰ | ۱۵٫۶ | ۷٫۶ | ۸٫۰ | ۲٫۰۵ |
منبع: سازمان ملل متحد، وب سایت وزارت امور اقتصادی و اجتماعی> چشم‌انداز جمعیت جهان: بازنگری در سال 2019.[۴]
تولد و مرگ
ویرایش| میانگین جمعیت | تولد زنده | مرگ | تغییرات طبیعی | میزان تولد خالص (هر ۱۰۰۰ نفر) | میزان مرگ خالص (هر ۱۰۰۰نفر) | تغییرات طبیعی (هر ۱۰۰۰ نفر) | TFR | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۵۰ | 6,314,000 | 192,188 | 54,612 | 137,576 | 30.4 | 8.6 | 21.8 | |
| ۱۹۵۱ | 6,511,000 | 207,302 | 49,275 | 158,027 | 31.8 | 7.6 | 24.3 | |
| ۱۹۵۲ | 6,704,000 | 223,452 | 55,068 | 168,384 | 33.3 | 8.2 | 25.1 | |
| ۱۹۵۳ | 6,909,000 | 219,832 | 60,855 | 158,977 | 31.8 | 8.8 | 23.0 | |
| ۱۹۵۴ | 7,085,000 | 237,470 | 58,345 | 179,125 | 33.5 | 8.2 | 25.3 | |
| ۱۹۵۵ | 7,256,000 | 248,545 | 59,370 | 189,175 | 34.3 | 8.2 | 26.1 | |
| ۱۹۵۶ | 7,466,000 | 267,187 | 46,210 | 220,977 | 35.8 | 6.2 | 29.6 | |
| ۱۹۵۷ | 7,720,000 | 276,668 | 47,568 | 229,100 | 35.8 | 6.2 | 29.7 | |
| ۱۹۵۸ | 7,979,000 | 300,646 | 48,433 | 252,213 | 37.7 | 6.1 | 31.6 | |
| ۱۹۵۹ | 8,252,000 | 305,082 | 50,254 | 254,828 | 37.0 | 6.1 | 30.9 | |
| ۱۹۶۰ | 8,558,000 | 340,618 | 51,758 | 288,860 | 39.8 | 6.0 | 33.8 | |
| ۱۹۶۱ | 8,895,000 | 339,952 | 53,591 | 286,361 | 38.2 | 6.0 | 32.2 | |
| ۱۹۶۲ | 9,237,000 | 341,352 | 56,178 | 285,174 | 37.0 | 6.1 | 30.9 | |
| ۱۹۶۳ | 9,574,000 | 342,659 | 54,502 | 288,157 | 35.8 | 5.7 | 30.1 | |
| ۱۹۶۴ | 9,905,000 | 346,847 | 53,315 | 293,532 | 35.0 | 5.4 | 29.6 | |
| ۱۹۶۵ | 10,233,000 | 355,135 | 60,056 | 295,079 | 34.7 | 5.9 | 28.8 | |
| ۱۹۶۶ | 10,557,000 | 360,336 | 60,115 | 300,221 | 34.1 | 5.7 | 28.4 | |
| ۱۹۶۷ | 10,886,000 | 359,623 | 64,627 | 294,996 | 33.0 | 5.9 | 27.1 | |
| ۱۹۶۸ | 11,259,000 | 385,687 | 64,762 | 320,925 | 34.3 | 5.8 | 28.5 | |
| ۱۹۶۹ | 11,625,000 | 380,729 | 69,147 | 311,582 | 32.8 | 6.0 | 26.8 | |
| ۱۹۷۰ | 11,973,000 | 401,613 | 66,189 | 335,424 | 33.6 | 5.5 | 28.1 | |
| ۱۹۷۱ | 12,354,000 | 425,646 | 67,162 | 358,484 | 34.4 | 5.4 | 29.0 | |
| ۱۹۷۲ | 12,756,000 | 421,458 | 77,942 | 343,516 | 33.0 | 6.1 | 26.9 | |
| ۱۹۷۳ | 13,155,000 | 441,237 | 83,170 | 358,067 | 33.5 | 6.3 | 27.2 | |
| ۱۹۷۴ | 13,569,000 | 462,062 | 86,864 | 375,198 | 34.1 | 6.4 | 27.7 | |
| ۱۹۷۵ | 13,981,000 | 478,604 | 100,213 | 378,391 | 34.2 | 7.2 | 27.0 | |
| ۱۹۷۶ | 14,389,000 | 503,514 | 101,544 | 401,970 | 35.0 | 7.1 | 27.9 | |
| ۱۹۷۷ | 14,786,000 | 493,329 | 104,297 | 389,032 | 33.4 | 7.1 | 26.3 | |
| ۱۹۷۸ | 15,184,000 | 514,030 | 105,204 | 408,826 | 33.9 | 6.9 | 27.0 | |
| ۱۹۷۹ | 15,578,000 | 535,928 | 109,459 | 426,469 | 34.4 | 7.0 | 27.4 | |
| ۱۹۸۰ | 15,952,000 | 540,047 | 118,886 | 421,161 | 33.9 | 7.5 | 26.4 | |
| ۱۹۸۱ | 16,376,000 | 572,197 | 117,793 | 454,404 | 34.9 | 7.2 | 27.7 | |
| ۱۹۸۲ | 16,813,000 | 589,283 | 124,137 | 465,146 | 35.0 | 7.4 | 27.7 | |
| ۱۹۸۳ | 17,261,000 | 609,400 | 128,779 | 480,621 | 35.3 | 7.5 | 27.8 | |
| ۱۹۸۴ | 17,716,000 | 641,398 | 132,042 | 509,356 | 36.2 | 7.5 | 28.8 | |
| ۱۹۸۵ | 18,174,000 | 679,057 | 131,686 | 547,371 | 37.4 | 7.2 | 30.1 | |
| ۱۹۸۶ | 18,634,000 | 708,658 | 132,213 | 576,445 | 38.0 | 7.1 | 30.9 | |
| ۱۹۸۷ | 19,095,000 | 714,454 | 133,781 | 580,673 | 37.4 | 7.0 | 30.4 | |
| ۱۹۸۸ | 19,561,000 | 694,144 | 134,688 | 559,456 | 35.5 | 6.9 | 28.6 | |
| ۱۹۸۹ | 20,108,000 | 668,807 | 126,862 | 541,945 | 33.3 | 6.3 | 27.0 | |
| ۱۹۹۰ | 20,465,000 | 691,636 | 124,553 | 567,083 | 33.8 | 6.1 | 27.7 | 4.20 |
| ۱۹۹۱ | 20,857,000 | 723,420 | 130,294 | 593,126 | 34.7 | 6.2 | 28.4 | |
| ۱۹۹۲ | 21,354,000 | 680,459 | 140,092 | 540,367 | 31.9 | 6.6 | 25.3 | |
| ۱۹۹۳ | 21,847,000 | 692,324 | 145,294 | 547,030 | 31.7 | 6.7 | 25.0 | |
| ۱۹۹۴ | 22,277,000 | 657,725 | 148,423 | 509,302 | 29.5 | 6.7 | 22.9 | |
| ۱۹۹۵ | 22,684,000 | 677,999 | 145,439 | 532,560 | 29.9 | 6.4 | 23.5 | 3.60 |
| ۱۹۹۶ | 23,128,000 | 634,842 | 144,829 | 490,013 | 27.4 | 6.3 | 21.2 | |
| ۱۹۹۷ | 23,560,000 | 602,694 | 137,331 | 465,363 | 25.6 | 5.8 | 19.8 | |
| ۱۹۹۸ | 23,954,000 | 553,745 | 140,526 | 413,219 | 23.1 | 5.9 | 17.3 | |
| ۱۹۹۹ | 24,312,000 | 544,788 | 130,529 | 414,259 | 22.4 | 5.4 | 17.0 | |
| ۲۰۰۰ | 24,650,000 | 527,580 | 135,598 | 391,982 | 21.4 | 5.5 | 15.9 | 2.59 |
| ۲۰۰۱ | 24,965,000 | 512,950 | 132,542 | 380,408 | 20.5 | 5.3 | 15.2 | |
| ۲۰۰۲ | 25,272,000 | 532,511 | 137,028 | 395,483 | 21.1 | 5.4 | 15.6 | |
| ۲۰۰۳ | 25,568,000 | 508,457 | 135,933 | 372,524 | 19.9 | 5.3 | 14.6 | |
| ۲۰۰۴ | 25,864,000 | 540,381 | 130,357 | 410,024 | 20.9 | 5.0 | 15.9 | |
| ۲۰۰۵ | 26,167,000 | 533,530 | 140,585 | 392,945 | 20.4 | 5.4 | 15.0 | 2.36 |
| ۲۰۰۶ | 26,488,000 | 555,946 | 139,622 | 416,324 | 21.0 | 5.3 | 15.7 | |
| ۲۰۰۷ | 26,868,000 | 608,917 | 137,430 | 471,487 | 22.7 | 5.1 | 17.5 | |
| ۲۰۰۸ | 27,303,000 | 646,096 | 138,792 | 507,304 | 23.7 | 5.1 | 18.6 | |
| ۲۰۰۹ | 27,767,000 | 649,727 | 130,659 | 519,068 | 23.4 | 4.7 | 18.7 | |
| ۲۰۱۰ | 28,562,000 | 634,810 | 138,411 | 496,399 | 22.2 | 4.8 | 17.4 | 2.34 |
| ۲۰۱۱ | 29,339,000 | 626,881 | 144,585 | 482,296 | 21.4 | 4.9 | 16.4 | 2.24 |
| ۲۰۱۲ | 29,774,000 | 625,106 | 145,988 | 479,118 | 21.0 | 4.9 | 16.1 | 2.19 |
| ۲۰۱۳ | 30,243,000 | 679,519 | 145,672 | 533,847 | 22.5 | 4.8 | 17.7 | 2.35 |
| ۲۰۱۴ | 30,759,000 | 718,036 | 149,761 | 568,998 | 23.3 | 4.9 | 18.4 | 2.46 |
| ۲۰۱۵ | 31,576,000 | 734,141 | 152,035 | 582,106 | 23.5 | 4.9 | 18.6 | |
| ۲۰۱۶ | 32,121,000 | 726,170 | 154,791 | 571,379 | 22.8 | 4.8 | 18.0 | 2.46 |
| ۲۰۱۷ | 32,653,000 | 715,519 | 160,723 | 554,796 | 22.1 | 5.0 | 17.1 | |
| ۲۰۱۸ | 33,254,000 | 768,520 | 154,913 | 613,607 | 23.3 | 4.7 | 18.6 | |
| ۲۰۱۹ | 33,905,000 | 815,900 | 155,000 | 660,900 | 24.3 | 4.6 | 19.7 |
آمار حیاتی فعلی
ویرایشتولدها:
- ژانویه - مارس ۲۰۱۹: ۱۵۹٫۵۰0 (19.4)
- ژانویه - مارس 2020:
۱۷۰٬۴۰0 (20.2)
درگذشتگان:
- ژانویه - مارس ۲۰۱۹: ۳۶٬۹۰0 (4.5)
- ژانویه - مارس ۲۰۲۰: ۳۷٬۵۰0 (4.4)
افزایش طبیعی:
- ژانویه - مارس ۲۰۱۹: ۱۲۲٬۶۰0 (14.9)
- ژانویه - مارس 2020: ۱۳۲٫۹۰0 (15.8)
باروری و زایمان
ویرایشنرخ باروری کل (TFR) و میزان تولد خام (CBR):[۱۲]
| سال | CBR (کل) | TFR (کل) | CBR (شهری) | TFR (شهری) | CBR (روستایی) | TFR (روستایی) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۹۶ | ۲۷ | ۳٬۳۴ (۳٬۱) | ۲۳ | ۲٬۷۱ (۲٬۵) | ۲۹ | ۳٬۷۴ (۳٬۴) |
| ۲۰۰۲ | ۲۴٬۴ | ۲٬۹۲ | ۱۹٬۸ | ۲٬۴۸ | ۲۷٬۵ | ۳٬۲۱ |
نرخ باروری کل (TFR)
ویرایش
براساس کتاب CIA World Factbook، میزان کل باروری (TFR) که در سال ۲۰۱۱ تخمین زده شده‌است ۱٫۸۹ کودک تولد / زن است.[۱][۱۳][۱۴]
در سال ۲۰۰۲، تخمین TFR 2.92 بود. برپایه آن ازبک ۲٫۹۹، روس ۱٫۳۵، کاراکپالاک ۲٫۶۹، تاجیک ۳٫۱۹، قزاق ۲٫۹۵، تاتار ۲٫۰۵، دیگران ۲٫۵۳؛ شهر تاشکند ۱٫۹۶، کاراکپالاکستان ۲٫۹۰، فرقان ۲٫۷۳؛ منطقه شرقی ۲٫۷۱، شرق مرکزی ۲٫۹۶، ۳٫۴۳ مرکزی، ۳٫۰۵ غربی بود.[۱۵]
میزان بالای باروری در زمان اتحاد جماهیر شوروی و در دوره تجزیه آن تا حدودی به دلیل ترجیحات فرهنگی تاریخی خانواده‌های بزرگ، اعتماد اقتصادی به کشاورزی و همچنین ارزش نسبی بیشتر از مزایای کودک در شوروی ازبکستان ناشی می‌شود.[۱۶] سقط جنین روش ترجیحی کنترل تولد بود. در سال ۱۹۵۵ قانونی، تعداد سقط جنین از سال ۱۹۵۶–۱۹۷۳ ۲۳۱٪ افزایش یافته‌است.[۱۷] در سال ۱۹۹۱، میزان سقط جنین ۳۹ سقط در هر ۱۰۰۰ زن در سن باروری در سال بود.[۱۸]
با این حال، در چند دهه گذشته، روشهای کنترل باروری از سقط جنین به روشهای مدرن پیشگیری از بارداری، به ویژه IUDها، به‌طور قابل توجهی تغییر کرده‌است. در میانه دهه 1980 IUDS به روش اصلی پیشگیری از بارداری از طریق سیاست‌های دولت و سازمانی که با هدف آشنایی زنان با روشهای مدرن پیشگیری از بارداری انجام شد، تبدیل شد. برپایه گزارش UHES از سال ۲۰۰۲، ۷۳٪ از زنان متأهل ازبک از IUD، ۱۴٪ کاندوم مرد و ۱۳٪ قرص استفاده کرده‌اند.[۱۹]
دولت از استفاده از داروهای ضدبارداری مدرن برای کنترل میزان باروری به دلیل مشکلات اقتصادی ملی که به دنبال تجزیه اتحاد جماهیر شوروی بود پشتیبانی کرد؛ بنابراین دولت در تعیین محبوبیت IUD تأثیرگذار بوده‌است. علیرغم برنامه‌های تنظیم خانواده که زنان را به روشهای گوناگون پیشگیری از بارداری آموزش می‌دهد، IUD نخستین گزینه برای جلوگیری از بارداری زنان است. سخنان و روابط اجتماعی همچنین ترجیح جدی برای IUD را نشان می‌دهد. با این وجود، عواملی مانند کیفیت و سطح تحصیلات نشان داده شده‌است که زنان در انتخاب روشهای پیشگیری از بارداری، آزادی بیشتری به دست می‌آورند.
اختلافات منطقه ای
ویرایشمناطق سرخان دریا و قشقه دریا بیشترین میزان تولد و کمترین میزان مرگ و میر در ازبکستان را دارند. از طرف دیگر، شهر تاشکند کمترین میزان تولد و بالاترین میزان مرگ و میر کشور را دارد.
| آمار حیاتی توسط مناطق جمهوری ازبکستان | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش | نرخ تولد (‰) | نرخ مرگ (‰) | نرخ رشد طبیعی (‰) | |||||||||||||||
| منطقه Surxondaryo | ۲۶٫۸ | ۴٫۲ | +۲۲٫۶ | |||||||||||||||
| منطقه قشقاداریو | ۲۵٫۸ | ۴٫۱ | +۲۱٫۷ | |||||||||||||||
| منطقه جیزاخ | ۲۵٫۲ | ۴٫۲ | +۲۱٫۰ | |||||||||||||||
| منطقه سمرقند | ۲۶٫۲ | ۴٫۳ | +۲۱٫۹ | |||||||||||||||
| منطقه نامنگان | ۲۴٫۴ | ۴٫۵ | +۱۹٫۹ | |||||||||||||||
| منطقه آندیجان | ۲۳٫۸ | ۵٫۱ | +۱۸٫۷ | |||||||||||||||
| منطقه ناووی | ۲۲٫۳ | ۴٫۳ | +۱۸٫۰ | |||||||||||||||
| منطقه خوارزم | ۲۲٫۰ | ۴٫۵ | +۱۷٫۵ | |||||||||||||||
| منطقه فرگانا | ۲۲٫۲ | ۴٫۶ | +۱۷٫۶ | |||||||||||||||
| کاراکپالاکستان | ۲۱٫۶ | ۴٫۶ | +۱۷٫۰ | |||||||||||||||
| منطقه سیراریو | ۲۲٫۳ | ۴٫۶ | +۱۷٫۷ | |||||||||||||||
| منطقه بخارا | ۲۱٫۳ | ۴٫۲ | +۱۷٫۱ | |||||||||||||||
| منطقه تاشکند | ۲۰٫۶ | ۵٫۷ | +۱۴٫۹ | |||||||||||||||
| تاشکند | ۱۸٫۶ | ۶٫۳ | +۱۲٫۳ | |||||||||||||||
امید به زندگی
ویرایش| دوره | امید به زندگی در سال‌ها |
دوره | امید به زندگی در سال‌ها |
|---|---|---|---|
| ۱۹۵۰–۱۹۵۵ | ۵۶٫۱ | ۱۹۸۵–۱۹۹۰ | ۶۶٫۶ |
| ۱۹۵۵–۱۹۶۰ | ۵۷٫۹ | ۱۹۹۰–۱۹۹۵ | ۶۶٫۳ |
| ۱۹۶۰–۱۹۶۵ | ۵۹٫۸ | ۲۰۰۰–۱۰۰۰ | ۶۶٫۷ |
| ۱۹۶۵–۱۹۷۰ | ۶۱٫۶ | ۲۰۰۰–۲۰۰۵ | ۶۷٫۷ |
| ۱۹۷۰–۱۹۷۵ | ۶۳٫۰ | ۲۰۰۵–۲۰۱۰ | ۶۹٫۱ |
| ۱۹۷۵–۱۹۸۰ | ۶۴٫۰ | ۲۰۱۰–۲۰۱۵ | ۷۰٫۸ |
| ۱۹۸۰–۱۹۸۵ | ۶۵٫۳ |
منبع: چشم‌انداز جمعیت جهانی سازمان ملل 2017[۲۰]
گروه‌های قومی
ویرایشترکیب قومی مطابق سرشماری نفوس سال ۱۹۸۹ (آخرین سرشماری موجود):[۱۳][۱۴][۲۱][۲۲] ازبک ۷۱٪، روسی ۶٪، خاور ۲٪، تاجیک ۵٪ (تصور می‌شود بسیار بالاتر[۲۳][۲۴])، قزاقستان ۴٪، تاتار ۳٪، کاراکپالاک ۲٪، ۷٪ دیگر.
برآوردهای ترکیب قومی در سال ۱۹۹۶ از کتاب حقیقت CIA:[۲۵]
ازبک ۸۰٪، روس ۵٫۵٪، تاجیک ۵٪، قزاق ۳٪، کاراکپالک ۲٫۵٪، تاتار ۱٫۵٪، ۲٫۵٪ دیگر (ارزیابی ۱۹۹۶).)
در جدول، ترکیب قومی جمعیت ازبکستان (بر حسب درصد) با توجه به چهار سرشماری نفوس میان سالهای ۱۹۲۶ تا ۱۹۸۹ نشان داده شده‌است (هیچ سرشماری در سال ۱۹۹۹ انجام نشده‌است).[۲۶] افزایش درصد تاجیکها از ۳٫۹ درصد از جمعیت در سال ۱۹۷۹ به ۴٫۷ درصد در سال ۱۹۸۹ ممکن است حداقل تا حدی به تغییر در دستورالعمل‌های سرشماری نسبت داده شود: در سرشماری سال ۱۹۸۹ برای نخستین بار ملیت نمی‌تواند گزارش شود. براساس گذرنامه، اما آزادانه براساس شناسایی هویت قومی مخاطب، خودآزمایی می‌شود.[۲۷]
زبان‌ها
ویرایشبر پایه دفترچه اطلاعات سیا، توزیع زبان فعلی این است: ۷۴٫۳٪ ازبک، ۱۴٫۲٪ روسی، تاجیک ۴٫۴٪ و دیگر 7.1.[۲۵] الفبای لاتین در اواسط دهه ۱۹۹۰ جای سیریلیک را گرفت. پس از استقلال، ازبکی به زبان رسمی دولت تبدیل شد. رئیس‌جمهور اسلام کریموف، گروه ملی‌گرای تندرو Birlik (وحدت) و جبهه مردمی ازبک این تغییر را ارتقا بخشیدند. این احزاب باور داشتند که ازبک باعث تحریک ناسیونالیسم خواهد شد و خود تغییر بخشی از فرایند دزدگیر سازی است، به معنای محرومیت هرگونه شناخت زبان و فرهنگ روسی. بیرلیک در اواخر دهه ۱۹۸۰ کمپین‌هایی را برای رسیدن به این هدف برگزار کرد که یک رویداد در سال ۱۹۸۹ با ۱۲٬۰۰۰ نفر در تاشکند به اوج رسید و خواستار به رسمیت شناختن رسمی ازبک‌ها به عنوان زبان دولتی شد.[۲۸] در سال ۱۹۹۵، دولت قانون جمهوری ازبکستان در مورد زبان دولتی را تصویب کرد، که مقرر دارد ازبکی در همه حوزه‌های عمومی و مشاغل رسمی استفاده شود. محققان تحصیل در مورد مهاجرت و اقلیتهای قومی از آن زمان به بعد از این قانون به عنوان منبع تبعیض نسبت به اقلیت‌هایی که ازبکی صحبت نمی‌کنند انتقاد کرده‌اند. با این وجود، روسی وقتی صحبت از علم، ارتباطات بین قومی، تجارت و تبلیغات می‌شود زبان فاکتوری است.[۲۹] براساس گزارش‌های غیرقابل اطمینان، برخی ادعا می‌کنند که جمعیت فارسی‌زبان تاجیک ازبکستان ممکن است به بزرگی ۲۵٪ -۳۰٪ از کل جمعیت باشد،[۳۰] اما این تخمین‌ها براساس گزارش‌های غیرقابل اطمینان از «تاجیکها در سراسر کشور» است. .[۳۱]
ادیان
ویرایش
مطابق اعلامیه وزارت امور خارجه ایالات متحده در سال ۲۰۱۳، مسلمانان ۸۸٪ از جمعیت را تشکیل می‌دهند.[۳۲] تقریباً ۱۰٪ از جمعیت مسیحیان ارتدکس روسی هستند.
در ازبکستان در سال ۱۹۸۹ بالغ بر ۹۴٫۹۰۰ یهودی وجود داشته‌است[۲] (طبق سرشماری سال ۱۹۸۹ حدود ۰٫۵٪ از جمعیت)، اما کمتر از ۵۰۰۰ در سال ۲۰۰۷ باقی مانده‌اند.[۳]
یک مطالعه نشان داد ۳۵٪ از افراد مورد بررسی، دین را «بسیار مهم» می‌دانند.[۳۳]
آمار جمعیتی CIA World Factbook
ویرایش- برای آخرین آمار، به ورود این کشور در کتاب CIA World Factbook مراجعه کنید بایگانی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
آمار دموگرافیک زیر از دفتر اطلاعات جهانی CIA از سپتامبر ۲۰۰۹ است، مگر اینکه خلاف آن تصریح شود.
ساختار سنی
ویرایش۰ تا ۱۴ سال: ۲۶٪ (مرد ۳٬۹۷۰٬۳۸۶ / زن ۳٬۷۸۷٬۳۷۱) ۱۵–۶۴ سال: ۶۷٪ (مرد ۹٬۱۹۱٬۴۳۹ / زن ۹٬۳۰۹٬۷۹۱) ۶۵ سال و بیشتر: ۶٪ (مرد ۵۷۶۱۹۱ / زن ۷۷۰٬۸۲۹) (۲۰۰۹))
نسبت جنسی
ویرایشهنگام تولد: ۱٫۰۶ مرد / زن زیر ۱۲ سال ۱٫۰۵ مرد / زن ۱۵–۶۴ سال: ۰٫۹۹ مرد / زن ۶۵ سال به بالا: ۷۵/۰ مرد / زن کل جمعیت: ۰٫۹۹ مرد / زن (۲۰۰۹ ارزیابی).)
نرخ مرگ و میر کودکان
ویرایشتعداد کل: ۲۳٫۴۳ کشته / ۱۰۰۰ تولد زنده مرد: ۲۷٫۷ فوت / ۱۰۰۰ تولد زنده زن: ۱۸٫۹ کشته / ۱۰۰۰ تولد زنده (۲۰۰۹))
امید به زندگی در بدو تولد
ویرایشکل جمعیت: ۷۱٫۹۶ سال مرد: ۶۸٫۹۵ سال زن: ۷۵٫۱۵ سال (۲۰۰۹ ۲۰۰۹ est.)
سواد
ویرایشتعریف: سن ۱۵ سال به بالا می‌تواند بخواند و بنویسد کل جمعیت: ۹۹٫۳٪ مرد: ۹۹٫۶٪ زن: ۹۹٪ (۲۰۰۳ ارزیابی))
تحصیلات
ویرایشسیستم آموزشی به نر باسوادی ۹۹٪ رسیده‌است و میانگین میزان تحصیل هم برای آقایان و هم برای زنان ۱۲ سال است. دولت آموزش ۱۲ ساله رایگان و اجباری را ارائه می‌دهد.
مهاجرت
ویرایشاز سال ۲۰۱۱، ازبکستان نرخ مهاجرت خالص -۲٫۷۴ مهاجر / هزار نفر را دارد.[۱]
روند مهاجرت پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی تغییر کرد. در طول اتحاد جماهیر شوروی، گذرنامه‌ها تسهیل حرکت در پانزده جمهوری و حرکت در سراسر جمهوری‌ها نسبتاً ارزان‌تر از امروز بود.[۳۴] درخواست مجوز کار در خارج از کشور از یک بخش ویژه آژانس مهاجرت کار خارجی در ازبکستان از سال ۲۰۰۳ لازم است. این مجوز در آغاز برای بسیاری از ازبک‌ها مقرون به صرفه نبود و این روند به دلیل نوار قرمز بوروکراتیک مورد نیاز مورد انتقاد قرار گرفت. در همین راستا، همان بخش‌ها و آژانس‌هایی که در ایجاد این مجوز فعالیت دارند، در جهت کاهش قابل ملاحظه هزینه‌ها و نیز ساده کردن رویه کوشش می‌کنند. در تاریخ ۴ ژوئیه ۲۰۰۷، سرگئی ایوانوف معاون اول نخست‌وزیر روسیه سه توافق‌نامه را امضا کرد که در آن به فعالیت‌های کارگری و حمایت از حقوق مهاجران شاغل (این شامل شهروندان روسی در ازبکستان و شهروندان ازبک در روسیه) و همچنین همکاری در مبارزه با مهاجرت بدون سند و اخراج کارگران بدون سند.[۳۵]
مهاجرت ازبک
ویرایشمشکلات اقتصادی باعث افزایش مهاجرت کارگری به روسیه، قزاقستان، امارات متحده عربی (امارات متحده عربی)، ترکیه، جمهوری کره و اروپا طی یک دهه گذشته شده‌است.[۳۶] حداقل ۱۰٪ از نیروی کار ازبکستان در خارج از کشور کار می‌کند.[۳۷] تقریباً ۵۸٪ نیروی کار که مهاجر، به روسیه مهاجرت می‌کنند.[۳۵] نرخ بیکاری بالا و دستمزدهای پایین مسئول مهاجرت نیروی کار است.
مهاجران به‌طور معمول افرادی از روستا، کشاورزان، کارگران یقه آبی و دانشجویانی هستند که به دنبال کار در خارج از کشور هستند. با این حال، بسیاری از مهاجران از رویه‌های قانونی مورد نیاز برای ترک کشور آگاهی ندارند و باعث می‌شود بسیاری از آنها در ازبکستان یا کشور میزبان ثبت نشوند. بدون ثبت نام مناسب، مهاجران بدون مدارک در خطر کمبود هزینه، ضمانت اجتماعی و رفتار بد توسط کارفرمایان هستند. براساس داده‌های سرویس مهاجرت فدرال روسیه، در سال ۲۰۰۶ تعداد ۱۰۲۶۵۸ مهاجر کار رسمی ثبت شده در مقابل ۱٫۵ میلیون مهاجر ثبت نشده از ازبکستان در روسیه در سال ۲۰۰۶ وجود داشته‌است. کل حواله‌های دریافتی برای هر دو گروه در حدود همان ۱٫۳ میلیارد دلار در همان سال، هشت درصد از تولید ناخالص داخلی ازبکستان بود.[۳۵]
اقلیت‌ها
ویرایش
تعداد قابل توجهی از اقلیتهای قومی و ملی پس از استقلال این کشور ازبکستان را ترک کردند، اما تعداد واقعی آن مشخص نیست. دلایل اصلی مهاجرت توسط اقلیت‌ها عبارتند از: فرصت‌های اقتصادی اندک، سطح پایین زندگی و چشم‌انداز ضعیف برای فرصت‌های تحصیلی برای نسل‌های آینده. اگرچه قانون زبان ازبکستان به عنوان منبع تبعیض نسبت به افرادی که ازبک صحبت نمی‌کنند، ذکر شده‌است، اما این قانون با عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در هم تنیده شده‌است که منجر به مهاجرت به عنوان راه حل کمبود فرصت در ازبکستان شده‌است.
روسها، که عمدتاً جمعیت شهری را تشکیل می‌دادند، تا دهه ۱۹۸۰ نیمی از جمعیت تاشکند، پایتخت ازبکستان را تشکیل می‌دادند. از آن زمان تاکنون تعداد جمعیت به تدریج در حال کاهش است زیرا بسیاری از روسها به روسیه مهاجرت کرده‌اند. با این وجود، ثبت نام روسیه (propiska) اجازه مهاجرت را محدود می‌کند.[۳۸] تصمیم مهاجرت با این واقعیت پیچیده‌است که بسیاری از روسها یا دیگر اقلیتهای اقلیت «وطن» ممکن است ازبکستان را «سرزمین مادری» بدانند. همچنین این واقعیت پیچیده‌است که این گروه‌ها ممکن است به زبان ملی «وطن» خود صحبت نکنند یا ممکن است در گذرنامه‌های خود تحت تابعیت دیگری ثبت شوند. با این وجود، سفارتخانه‌های «بومی» این مهاجرت را آسان می‌کنند. سفارت اسرائیل هر هفته تقریباً ۲۰۰ ویزا به یهودیان می‌دهد.[۳۹]
جستارهای وابسته
ویرایش- جمعیت‌شناسی آسیای میانه
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Uzbekistan in CIA World Factbook بایگانی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ World Jewish Population 2001 بایگانی‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, American Jewish Yearbook, vol. 101 (2001), p. 561.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ World Jewish Population 2007 بایگانی‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine, American Jewish Yearbook, vol. 107 (2007), p. 592.
- ↑ United Nations, Department of Economic and Social Affairs website > World Population Prospects: The 2010 Revision بایگانی‌شده در مه ۶, ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
- ↑ United nations. Demographic Yearbooks
- ↑ "The State Statistics Committee of the Republic of Uzbekistan". Archived from the original on 2013-11-02. Retrieved 2011-03-05.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2015-03-20.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) - ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2015-03-20.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) - ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2015-03-20.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) - ↑ [۱]
- ↑ [Natural population growth of the Republics of the USSR, 1935] (به روسی). Demoscope.ru https://web.archive.org/web/20150402125545/http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_ed_1935.php. Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 31 March 2015.
{{cite web}}:|archiveurl=missing title (help);|trans-title=requires|title=or|script-title=(help) - ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2014-07-28. Retrieved 2014-07-28.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) - ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Spoorenberg, Thomas (2013). "Fertility changes in Central Asia since 1980". Asian Population Studies. 9 (1): 50–77. doi:10.1080/17441730.2012.752238.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Spoorenberg, Thomas (2015). "Explaining recent fertility increase in Central Asia". Asian Population Studies. 11 (2): 115–133. doi:10.1080/17441730.2015.1027275.
- ↑ A.I. Kamilov, J. Sullivan, and Z. D. Mutalova, Fertility بایگانی‌شده در ۲۰۰۷-۰۹-۲۶ توسط Wayback Machine, Chapter 4 in Uzbekistan Health Examination Survey 2002.
- ↑ Cynthia Buckley, “Challenges to Integrating Sexual Health Issues into Reproductive Health Programs in Uzbekistan,” Studies in Family Planning 37(3) (Sep. 2006), 157.
- ↑ Magali Barbieri, Elena Dolkigh, and Amon Ergashev. “Nuptiality, Fertility, Use of Contraception, and Family Planning in Uzbekistan,” Population Studies: A Journal of Demography (1996) 50: 1, 69-88.
- ↑ Cynthia Buckley, Jennifer Barrett, and Yakov P. Asminkin, “Reproductive and Sexual Health Among Young Adults in Uzbekistan” Studies In Family Planning (Mar. 2004), 4.
- ↑ Jennifer Barrett and Cynthia Buckley, “Constrained Contraceptive Choice: IUD Prevalence in Uzbekistan,” International Family Planning Perspectives (Jun. 2007), 52.
- ↑ "World Population Prospects – Population Division – United Nations". Archived from the original on 2016-09-19. Retrieved 2017-07-15.
- ↑ Library of Congress, A Country Study: Uzbekistan. Ethnic composition
- ↑ A Country Study: Uzbekistan. Ethnic composition, Appendix Table 4.
- ↑ Svante E. Cornell (2000), "Uzbekistan: A Regional Player in Eurasian Geopolitics?", European Security, 9 (2): 115–140, doi:10.1080/09662830008407454
- ↑ Richard Foltz, "The Tajiks of Uzbekistan", Central Asian Survey, 15(2), 213-216 (1996).
- ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ "Central Asia :: UZBEKISTAN". CIA The World Factbook. Archived from the original on 5 January 2019. Retrieved 21 May 2020.
- ↑ "Results of population censuses in Uzbekistan in 1959, 1970, 1979, and 1989". Archived from the original on 2008-06-20. Retrieved 2008-06-09.
- ↑ Ethnic Atlas of Uzbekistan بایگانی‌شده در ۲۰۰۸-۱۰-۰۶ توسط Wayback Machine, Part 1: Ethnic minorities, Open Society Institute, p. 195 (به روسی).
- ↑ Nancy Lubin. “Uzbekistan: The Challenges Ahead,” Middle East Journal vol. 43, Number 4, Autumn 1989, 619-634.
- ↑ Radnitz 2006, p. 658
- ↑ Richard Foltz, "The Tajiks of Uzbekistan", Central Asian Survey, 213-216 (1996).
- ↑ Fane 1998, p. 292-293
- ↑ [۲]
- ↑ «Pew Global Attitudes». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۲۰.
- ↑ Scott Radnitz, “Weighing the Political and Economic Motivations for Migration in Post-Soviet Space: The Case of Uzbekistan,” Europe-Asia Studies (July 2006): 653-677.
- ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ ۳۵٫۲ Erkin Ahmadov, Fighting Illegal Labor Migration in Uzbekistan, Central Asia Caucasus-Institute Analyst, http://www.cacianalyst.org/newsite/?q=node/4681(Aug بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۳-۱۴ توسط Wayback Machine. 21, 2007)
- ↑ International Organization for Migration, Uzbekistan, http://www.iom.int/jahia/Jahia/pid/510(Feb بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۳-۱۰ توسط Wayback Machine. 17, 2011).
- ↑ International Crisis Group, Uzbekistan: Stagnation and Uncertainty, Asia Briefing, 22 August 2007.
- ↑ Radnitz 2006, p. 659
- ↑ Daria Fane, “Ethnicity and Regionalism in Uzbekistan: Maintaining Stability Through Authoritarian Control,” in Leokadia Drobizheva, Rose Gottemoeller, Catherine McArdle Kelleher, and Lee Walker, ed. , in Ethnic Conflict in the Post-Soviet World: Case Studies and Analysis (New York: M.E. Sharp, Inc. , 1998), 271-302.