رضا رئیس‌التجار

رضا مهدوی یا آقا رضا خراسانی (۱۲۵۴–۱۳۲۰) ملقب به رئیس‌التجار، فرزند حاجی ابوالقاسم ملک‌التجار اصفهانی، از ملاکان خراسان بود که هفت دوره به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد. در دورهٔ اول نمایندهٔ صنف تجار (یکی از طبقات ششگانهٔ دارای حق رأی) از ایالت خراسان بود.[۱] در دوره‌های چهارم و پنجم نمایندگی سبزوار و در دوره‌های ششم، هفتم، هشتم، و نهم نمایندگی مشهد را بر عهده داشت.[۲]

رئیس‌التجار در مجلس چهارم

پس از پایان تحصیلات مقدماتی به شغل خانوادگی تجارت و ملک‌داری مشغول شد.[۳] امتیاز بهره‌برداری از راه شوسهٔ مشهد به قوچان را در دست داشت که به دلیل اهمال‌کاری و تعمیر نکردن راه باطل شد و منفعت زیادی را از دست داد.[۴]

در آذر ۱۳۰۴ با کسب ۱۴۵۵ رأی به عنوان نمایندهٔ مشهد در مجلس مؤسسان نخست ایران حضور یافت و به انقراض قاجاریه و استقرار پهلوی رأی داد.[۵]

روستای ملک‌آباد (هم‌اکنون باغ ملک‌آباد متعلق به آستان قدس رضوی) و روستای احمدآباد (هم‌اکنون خیابان احمدآباد) متعلق به او و برادرش، حاج محمدتقی ملک التجار، بودند که سر مالکیت آن‌ها با رضا شاه پهلوی درگیری‌هایی به وقوع پیوست.[۶] او از بازرگانان و ملاکان ممتاز ایران بود و بیش از ۱۲۰ پارچه دهات در شیروان و سبزوار داشت. او تلاش زیادی برای عمران و آبادانی خراسان کرد.[۷]

مهدوی در ۱۳۲۰ درگذشت و در حرم امام رضا، واقع در مشهد، مدفون است.[۸] پسرش ابراهیم مهدوی در دوران محمدرضا شاه پهلوی دو بار به وزارت کشاورزی رسید.

کارنامهٔ انتخاباتی
انتخابات سال حوزهٔ انتخابیه آرا کل آرا نتیجه منبع
دور اول مجلس شورای ملی ۱۲۸۵ خراسان برنده
دور چهارم مجلس شورای ملی ۱۳۰۰ سبزوار ۱۰٬۸۶۳ ۱۱٬۸۵۷ برنده [۹]
دور پنجم مجلس شورای ملی ۱۳۰۲ سبزوار ۹٬۷۰۴ ۱۵٬۲۰۴ برنده [۱۰]
مجلس مؤسسان اول ۱۳۰۴ مشهد ۱٬۴۵۵ برنده [۱۱]
دور ششم مجلس شورای ملی ۱۳۰۵ مشهد ۳۸٬۱۴۱ ۴۹٬۶۱۳ برنده [۱۲]
دور هفتم مجلس شورای ملی ۱۳۰۷ مشهد ۳۱٬۵۸۶ ۴۷٬۲۴۴ برنده [۱۳]
دور هشتم مجلس شورای ملی ۱۳۰۹ مشهد ۳۹٬۵۹۲ ۴۶٬۲۷۴ برنده [۱۴]
دور نهم مجلس شورای ملی ۱۳۱۱ مشهد ۴۳٬۰۹۱ ۴۴٬۶۸۹ برنده [۱۵]

پانویس

ویرایش
  1. جواد نوائیان رودسری (۱۳ مرداد ۱۳۹۵). «نقش «خراسانیان» در پیروزی مشروطه». خراسان (۱۹۳۱۸): ۱۲.
  2. «رضا مهدوی (رئیس التجار)». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۲۰.
  3. نظری، رجال پارلمانی ایران، ۸۲۳.
  4. «رجال صدر مشروطیت» (PDF). یغما. ۵ (۵۱). شهریور ۱۳۳۱.
  5. نظری، رجال پارلمانی ایران، ۸۲۳.
  6. هما سعادتمند (۳ مرداد ۱۳۹۸). «مَلکِ مُلکِ وقف». شهرآرانیوز.
  7. نظری، رجال پارلمانی ایران، ۸۲۳.
  8. جلالی، غلامرضا. مشاهیر مدفون در حرم رضوی. کتابخانهٔ دیجیتال نور. ج. ۵. ص. ۴۶.
  9. «جلسه ۲: صورت مشروح مجلس یوم یکشنبه ۱۸ ذیقعده ۱۳۳۹ مطابق اول اسد ۱۳۰۰». کتابخانهٔ مجلس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۰.
  10. «جلسه ۴: صورت مشروح مجلس عصر یوم شنبه ۲۵ حوت ۱۳۰۲ مطابق نهم شعبان ۱۳۴۲». کتابخانهٔ مجلس. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۰.
  11. نظری، رجال پارلمانی ایران، ۸۲۳.
  12. «جلسه ۲: صورت مجلس چهارشنبه نوزدهم مرداد ماه ۱۳۰۵ مطابق دوم شهرصفر ۱۳۴۵». کتابخانهٔ مجلس.[پیوند مرده]
  13. «جلسه ۲: صورت‌مجلس روز دوشنبه ۱۴ آبان‌ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۱ جمادى‌الاولى ۱۳۴۷». کتابخانهٔ مجلس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۰.
  14. «جلسه ۲: روز پنجشنبه ۲۵ دى ماه ۱۳۰۹(۲۵ شعبان‌المعظم ۱۳۴۹)». کتابخانهٔ مجلس.[پیوند مرده]
  15. «جلسه ۲: صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۴ فروردین‌ماه ۱۳۱۲ (۱۷ ذى‌الحجه ۱۳۵۱)». کتابخانهٔ مجلس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۰.

منابع

ویرایش