رضا رفیعی راد

رضا رفیعی راد متولد سال ۱۹۷۴ دکترای هنر و عضو افتخاری انجمن هنرهای تجسمی ایران است. کتب و مقالات و آثار او بیشتر بر هنر مدرن و کانسپچوال آرت (هنر مفهومی) متمرکز است. آثار او موفق به راهیابی در دوسالانه‌های معتبری مانند دوسالانه ملی نقاشی ایران، دوسالانه بین‌المللی کیشینف (International Biennial of Painting "Chisinau 2017" و همچنین سه سالانه لاتی (Lahti International Poster Triennial) شده‌است. برخی منتقدین آثار وی را محصولات همنشینی خصلت‌های شرقی و غربی معرفی نموده‌اند به نحوی که در آثار او تعامل خاصی میان ساحات غربی و شرقی توسط استفاده از تکنیک‌های غربی همگام با رعایت ساختار هنر ایرانی، در قالب کلاژهایی که یادآور کاشی‌های سنتی ایرانی هستند، به منصه ظهور رسیده‌اند، معرفی نموده‌اند. و در آثارش تلاش بر این است تا تداعی‌کننده کاشی‌های آبی رنگ تزئینات معماری در قالب مدیوم نقاشی باشند. رنگ طلایی نیز در اکثر کارها حضور دارد. اگرچه از اسلیمی استفاده نمی‌شود اما فضاهای خالی با بافت‌هایی پر می‌شود که یادآور همان تزئینات باشند. همچنین در نقدی دربارهٔ یکی از آثار کانسپچوالیستی او که در موزه Museum dos Terceiros در پرتغال به نمایش درآمد، می‌خوانیم:هنرمندان بی‌ادعای ما (هنرمندان سنتی ایران)، در ساحت هر شغل و پیشه‌ای، حضور توامان محصول و زیبایی را خودشان رقم می‌زدند و این زیبانگاری را مکتوب نمی‌کردند؛ زیرا آن‌ها به جای اینکه زندگی را توضیح دهند، زندگی را زندگی کرده‌اند. هنر برای آن‌ها توضیح هنر نبود، بلکه خود هنر بود. به همین دلیل آن را مکتوب نمی‌کردند؛ زیرا نمی‌خواستند حقیقتی که درست در پیش چشم وجود داشته را به چیزی «دربارهٔ آن واقعیت» تنزل دهند. دکتر مایکل سندرز، استاد دانشکده هنر دانشگاه سینسیناتی، با اشاره به «لحظه قطعی» “decisive moment,” an appropriation of Henri Cartier-Bresson’s famous phrase آثار عکاسی کانسپچوال او را «شعر کانسپچوال» عنوان نموده‌است.

سوابق و فعالیتها

کتب و مقالات

• کتاب «جستارهایی دربارهٔ کانسپچوال آرت»، تألیف و ترجمه، تهران: انتشارات رازنهان، ۱۳۹۵. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۴۴۸-۰۶۸-۰.
• کتاب «دلدادگان مدار چاپی» مجموعه آثار PCB Miniatour Art، عکاسی کانسپچوال» لندن، ۲۰۲۰، ۹۷۸-۱-۶۴۹۴۵-۷۳۲-۵
• رفیعی راد، رضا و نامور مطلق، بهمن (۱۳۹۸) تطبیق سفرهای چهارگانه عارف در منظر ملاصدرا و نظریه تک اسطوره جوزف کمبل، دوفصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه عرفان، (نمایه ISC)، شماره ۲۴
• رفیعی راد، رضا (۱۳۹۹) تحلیل اکسپرسیون رنگ قرمز در هفت‌پیکر نظامی بر اساس عرفان اسلامی، نشریه علمی – پژوهشی رهپویه هنر، شماره۶، از (۷۱ الی ۸۰)
• رفیعی راد، رضا و محمدزاده، مهدی (۱۳۹۸) راهبردهای زنان نقاش افغانستان در بازآفرینی و احیای میراث تصویری نگارگری در نقاشی معاصر این کشور، نشریه علمی پژوهشی پژوهشنامه خراسان بزرگ، (نمایه ISC) شماره ۳۹
• تطبیق کاربست نقوش گیاهی در مینیاتور ارمنی و نقاشی ایرانی، نشریه پیکره پژوهش هنرهای تجسمی، 9(19), 1-15. doi: 10.22055/pyk.۲۰۲۰٫۱۵۷۲۲
• رفیعی راد، رضا. (۱۳۹۹). پژواک حادثهٔ روایت متن ادبی در تصویر درخت در نگارگری مکتب هرات. نشریه علمی پژوهشی پیکره پژوهش هنرهای تجسمی، 9(21), 25-36. doi: 10.22055/pyk.۲۰۲۰٫۱۶۵۴۵
• رفیعی راد، رضا، ابوالحسن مقدمی، سودا، افهمی، رضا، شکر پور، شهریار. (۱۳۹۸). 'نقش نقاشان زن، در احیا و حفظ سنت نگارگری در نقاشی معاصر ایران (در چهار دههٔ اخیر)', نشریه علمی پژوهشی پیکره پژوهش هنرهای تجسمی، دانشگاه شهید چمران، 8 (18), pp. 1-17. doi: 10.22055/pyk.۲۰۲۰٫۱۵۵۴۰
• رفیعی راد، رضا و علیرضا اکرمی(۱۳۹۷) مقایسه مفهوم نقاشی مدرن از منظر ضیاءپور و گرینبرگ، دوفصلنامه علمی پژوهشنامه گرافیک و نقاشی دانشگاه الزهرا، دوره ۲، شماره ۲، پاییز و زمستان، صفحه ۶۱–۷۰، ایران.
• رفیعی راد، رضا، محمدزاده، مهدی، شمیلی، فرنوش. (۱۳۹۹). اسلوب کنایی و اشکال کاربست آن در نقاشی ایرانی. پژوهش نامه گرافیک نقاشی، 3(4), 31-41. doi: 10.22051/pgr.۲۰۲۰٫۲۶۹۳۳٫۱۰۳۸
• رفیعی راد، رضا، محمد خزائی(۱۳۹۸) تطبیق منظر معنایی رنگ‌ها در قرآن کریم و ادبیات کنایی فارسی، نشریه هنرهای صناعی اسلامی، دوره چهارم، شماره اول، بهار و تابستان. رفیعی راد، رضا. (۱۳۹۹).
• رفیعی راد، رضا، محمدزاده، مهدی(۱۴۰۰) تدوین نظریه کسر اصنام مستخرج از زندگی ابراهیم (ع) در قرآن و تبیین کاربست و جایگاه آن در هنر اسلامی، با رویکرد نظریه داده بنیاد، نشریه هنرهای صناعی اسلامی، دوره چهارم، شماره
• رفیعی راد، رضا، امیرپور، احسان (۱۴۰۰) بررسی تطبیقی بازنمایی تصویر زن در نقاش معاصر افغانستان و تاجیکستان، نشریه علمی پژوهشی پیکره پژوهش هنرهای تجسمی (رتبه‌ب)، (دوره ۱۰، شماره۲۴)، ۲۶–۳۹.
• رفیعی راد، رضا، محمدزاده، مهدی. (۱۳۹۹). بررسی تطبیقی شیوه‌های کاربست سنت‌های تصویری نگارگری، در آثار زنان نقاش معاصر ایران و افغانستان. پژوهش‌نامه گرافیک نقاشی، doi: 10.22051/pgr.2020.32007.1069
• رفیعی راد، رضا. (۱۳۹۸). اسلوب کنایی عنصر بصری رنگ در قرآن کریم و اشعار لسان‌الغیب. مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، ۳(دوم), 93-119. doi: 1022034/sshq.۲۰۲۰٫۲۴۶۸۴۴٫۱۰۷۹
• رفیعی راد، رضا و تومیریس، تهمینه، "کارکرد پیکره در نقاشی دو دهه افغانستان"، نشریه علمی ـ تحقیقی هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای زیبا، شماره هشتم، دانشگاه کابل، نمایه ISC (تا فروردین۱۳۹۸)، افغانستان، ۲۰۱۷.
• رفیعی راد، رضا. (۱۳۹۹). کاربست واقع‌گرایانه و غیر کنایی رنگ‌های سیاه و سفید در قرآن کریم و اشعار حافظ. فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی، 5(20), 119-136. doi: 10.22081/jrla.۲۰۲۱٫۵۸۳۳۷٫۱۲۹۲
• مقاله"Painting as a visual representation of PTSD"نشریه “Academic Journal of Psychological Studies” Vol 4, No 4, اکتبر ۲۰۱۵، کالیفرنیا، آمریکا،2015.
• «تداوم ساختار صوری سنت هنر ایرانی در نقاشی سقاخانه» نشریه هنرآگه، شماره ۶ و۷، (1395): 67.
• ترجمه مقاله سل لویت «چند پاراگراف دربارهٔ کانسپچوالیسم»، دوهفته نامه تندیس، شماره ۳۲۸ ،(1395): 36-37.
• ترجمه مقاله کلمنت گرینبرگ «نگرش آوانگارد»، دو هفته نامه تندیس، قسمت اول در ۵ مرداد شماره ۳۲۹، (۱۳۹۵): ۳۲–۳۳ و قسمت دوم در ۱۹ مرداد، شماره ۳۳۰، (1395):37-36)
• ترجمه مقاله سل لویت: «جملاتی در باب کانسپچوالیسم» دوهفته نامه تندیس، ۲۰ شهریور، شماره ۳۳۱، (1395): 27.
• «هدف و ویژگی‌های آرتیست بوک»، دوهفته نامه تندیس، ۳۰ شهریور، شماره ۳۳۳، (1395): 26-29.
• «فقدان مدرنیت در نقاشی مدرن ایران»، دوهفته نامه تندیس، ۱۳ مهرماه، شماره ۳۳۴ ،(1395): 28-29.
• «کانسپچوال آرت و موضع‌گیری در برابر دو مفهوم پیشینی هنر»، دوهفته نامه تندیس، نهم آذر، شماره ۳۳۴، (1395): 32.
• «کثرت در کثرت، گستردگی و پراکندگی فرم شمسه»، دوهفته نامه تندیس، ۲۶ اردیبهشت، شماره ۳۴۹، (1396): 10.
• «مکتب نگارگری هرات؛ آفتاب در آسمان کبود» گفتگو با دبیر پنجمین دوسالانه نگارگری معاصر هرات، روزنامه اطلاعات، ۱۹ آبان، ۲۱ آبان (1394).

کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی

• " فقدان توجه به خودنقادی از درون در تاریخنگاری هنر معاصر ایران"، چهارمین همایش ملی مبانی نظری با رویکرد " تاریخ هنر نگاری ایران" (نمایه در آی اس سی)، دانشگاه الزهرا، سالن حکمت، تهران، ۱۳۹۵.
• "کاربست اصل پنجم تزئینی نگارگری در نقاشی معاصر ایران" سومین همایش ملی جایگاه نقوش تزیینی در کیفیت بصری آثار هنر اسلامی، تهران (نمایه آی اس سی) ۱۳۹۶.
• "کارکرد اندیشه انتقادی در هنر مدرن از منظر گرینبرگ" کنفرانس بین‌المللی هنر و معماری و کاربردها، (نمایه در آی اس سی)، پژوهشکده جهاد دانشگاهی، تهران، ۱۳۹۵.
• "واکاوی رئالیسم معاصر در انطباق شیئ و بازنمایی، کنفرانس بین‌المللی هنر و معماری و کاربردها، (نمایه در آی اس سی)، جهاد دانشگاهی، تهران، ۱۳۹۵.
• "مطالعه کارکرد تایپوگرافی در نقاشی معاصر ایران"، سمپوزیوم ملی روز جهانی گرافیک (نمایه آی اس سی)، تهران، ۱۳۹۶.
• " برنامه بررسی جایگاه کنونی برنامه ریزی زبانی در قوانین تبلیغات محیطی کشور"، نخستین کنفرانس ملی تبلیغات محیطی در ایران (نمایه در آی اس سی)، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، 1394.
• " بررسی آراء جلیل ضیاءپور از منظر آموزش هنر مدرن در ایران "، نخستین همایش ملی آموزش هنز در ایران (نمایه در آی اس سی)، دانشگاه شیراز، شیراز، ۱۳۹۵
• "بازی در غیاب معنا، سرشت مشترک زبان و هنر" کنفرانس بین‌المللی هنر و معماری و کاربردها، (نمایه در آی اس سی)، جهاد دانشگاهی، تهران، ۱۳۹۵.
• " ارزش‌های زیباشناسانه در ضوابط بازدارنده تبلیغات شهری"، کنفرانس بین‌المللی هنر و صنعت، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، نمایه آی اس سی، تبریز، 1395.
• «نقاشی به مثابه وقایع نگار تاریخ فاجعه زدگی»، دومین کنفرانس هنرهای تجسمی ایران (نمایه در آی اس سی)، دانشگاه الزهرا، پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، 1394.
• «بررسی تطبیقی کارکرد اندوه بازگشت به خانه در ادیسه هومر و سگ ولگرد هدایت» کنگره بین‌المللی زبان و ادبیات، دانشگاه تربت حیدریه، 1395.
• " the human body and fields denial of the erotic identity urban advertising rules" کنفرانس بین‌المللی "مدیریت و علوم انسانی”، دبی، امارات متحده عربی، 1394.
• رفیعی راد، رضا و اکرمی، علیرضا، " مفهوم هنر سنتی و هنر مدرن از منظر زبان‌شناسی" (سخنرانی) همایش ملی جلوه‌های هنر ایرانی اسلامی، (نمایه ISC)، دانشگاه گیلان، گیلان، ۱۳۹۷
• رفیعی راد، رضا و اکرمی، علیرضا، " جایگاه خلاقیت در ساز و کارهای هنر مدرن ایران با تکیه بر آراء گرابر" (سخنرانی) همایش ملی جلوههای هنر ایرانی اسلامی، (نمایه ISC)، دانشگاه گیلان، گیلان، ۱۳۹۷
• رفیعی راد، رضا، " راهبردهای زنان نقاش افغانستان در بازآفرینی و احیای نگارگری در نقاشی معاصر این کشور» (سخنرانی) کنگرهی بینالمللی نقش زنان در توسعهی صنایع دستی در جهان اسلام، دانشگاه هنر اسلامی و IRCICA، تبریز، ایران ۱۳۹۸
• رفیعی راد، رضا (۱۳۹۷) بررسی زمینههای تعاملات هنری ایران و افغانستان، (سخنرانی) و چاپ در کتاب همایش، همایش بینالمللی دومین دور گفتگوهای فرهنگی ایران و افغانستان (تعاملات دانشگاهی و آموزش، محور توسعه پایدار ایران و افغانستان) (سخنرانی)، دانشگاه سیستان و بلوچستان)نمایه (ISC.
• رفیعی راد، رضا، "مطالعه کارکرد تایپوگرافی در نقاشی معاصر ایران"، سمپوزیوم ملی روز جهانی گرافیک (نمایه ISC)، تهران، ۱۳۹۶.

جشنواره‌ها

دوسالانه‌ها و سه سالانه

• ۱۳۹۲ راه یافته سه سالانه پوستر لاتی (Lahti International Poster Triennial)، فنلاند
• ۱۳۹۰ راه یافته هشتمین دوسالانه نقاشی ایران، موزه هنرهای معاصر، تهران، ایران.
• ۱۳۹۴ راه یافته دوسالانه نقاشی International Biennial of Painting "Chisinau 2017"، کیشینف، 2015.
• ۱۳۹۳ راه یافته دوسالانه نقاشی Dominican Interfaith، گالری O’Connor Art، آمریکا
• ۱۳۹۴ راه یافته دوسالانه عکس نویساد، دانشگاه هنر نویساد، صربستان
• ۱۳۹۸ راه یافته دوسالانه عکس نویساد، دانشگاه نویساد، صربستان
• ۱۳۹۹ راه یافته بیست و یکمین دوره سه سالانه پوستر لاتی (Lahti International Poster Triennial)، فنلاند

سالانه‌ها

• ۱۳۹۳ راه یافته چهاردهمین دوره سالانه نقاشی موزه هنر کارنگی، گالری Box Heart، آمریکا.
• ۱۳۹۱ راه یافته چهارمین دوره فستیوال نقاشی فجر، مؤسسه صبا، تهران، ایران
• ۱۳۹۲ راه یافته پنجمین فستیوال بین‌المللی پوستر فجر، تهران، ایران
• ۱۳۹۴ راه یافته هشتمین دوره فستیوال تجسمی فجر، موزه صبا، تهران، ایران
• ۱۳۹۵ راه یافته نهمین دوره فستیوال نقاشی فجر، موزه هنرهای معاصر، تهران، ایران
• ۱۳۹۲ راه یافته فستیوال نقاشی (VIAL)، موزه هنرهای معاصر پورتوریکو(museo de arte) سن خوان، پورتوریکو
• ۱۳۹۵ راه یافته به هفتمین سالانه Water Street در گالری Kane County Chronicle Gallery، آمریکا
• ۱۳۸۱ راه یافته جشنواره دانشجویی عکس، باشگاه دانشجویی، دانشگاه تهران، ایران
• ۱۳۹۵ راه یافته به نمایشگاه با عنوان "بازشناخت" آرت شو ART MAP، موزه Museum dos Terceiros، پونته د لیما، پرتغال
• ۱۳۹۵ راه یافته فیلم کوتاه یک دقیقه‌ای تجسمی در گالری The New Bohemian، مینه سوتا، آمریکا
• ۱۳۹۲ راه یافته جشنواره بین‌المللی پوستر ترکیه با عنوان "innovation in education"، استانبول، ترکیه
• ۱۳۹۲ فینالیست مسابقه بین‌المللی پوستر با عنوان “Responsible handling of plastic waste”، مکزیک
• ۱۳۹۳ راه یافته مسابقه پوستر لهستان از نگاه ایرانیان، گالری لرزاده، تهران، ایران
• ۱۳۹۵ راه یافته به نمایشگاه "Dada Lives"، کیورتورها "H. Michael Sandersو Nick Clooney"، ۲۵ آوریل تا ۳ جون، در گالری دانشگاه University of Cincinnati Blue Ash College، آمریکا.
• ۱۳۹۵ راه یافته به نمایشگاه چهار نفره با عنوان “Impact” ،(۳۱ اکتبر تا ۲ دسامبر) در گالری دانشگاه University of Cincinnati Blue Ash College، آمریکا.
• ۱۳۹۶ راه یافته به نمایشگاه با عنوان "She Inspires" در گالری Untitled Space، نیویورک، آمریکا.

نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی

• ۱۳۹۴ نمایشگاه نقاشی با عنوان «مکاشفات شرقی»، گالری سیحون، تهران، ایران
• ۱۳۹۸ نمایشگاه گروهی با عنوان «انسان بدون انسان» خانه هنرمندان ایران، تهران، ایران
• ۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی نقاشی، گالری هنر ایران، تهران
• ۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی نقاشی، گالری پنجره، تهران، ایران
• ۱۳۹۶ نمایشگاه گروهی نقاشی با عنوان رویاهایی که می‌آیند، گالری هپتا، تهران
• ۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی پوستر با عنوان هنر و دموکراسی، گالری هنرهای معاصر ADC، سانتامونیکا، کالیفرنیا، آمریکا
• ۱۳۹۶ نمایشگاه گروهی نقاشی، در گالری Kutschenwerkstatt، ۹ جون ۲۰۱۷، گلزنکرشن، آلمان.
• ۱۳۹۵ نمایشگاه گروهی با عنوان Age and Beauty در گالری The Bridge، دانشگاه Rochester نیویورک، آمریکا
• ۱۳۹۲ نمایشگاه گروهی نقاشی، گالری IUK، دانشگاه ایندیانا کوکومو، آمریکا
• ۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی نقاشی، گالری Vargas، دانشگاه خوزه ماریا وارگاس، جنوب فلوریدا، آمریکا
• ۱۳۹۴ نمایشگاه گروهی نقاشی با عنوان "Tre-Art-SURES"، گالری Vargas، دانشگاه خوزه ماریا وارگاس، فلوریدا، آمریکا
• ۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی نقاشی FIVE SQUARED، مرکز هنری YMCA، اوهایو، آمریکا

منابع

نقاشان ایرانی