زبان مایایی یوکاتانی
مایایی یوکاتانی (mayab tʼàan) یک زبان مایایی است که در شبه جزیره یوکاتان و شمال بلیز گفتگو می‌شود.
| یوکاتانی | |
|---|---|
| مایا | |
| mayaʼ tʼàan maayaʼ tʼàan | |
| زبان بومی در | مکزیک، بلیز |
| منطقه | یوکاتان، کینتانا رو، کامپچه، شمال بلیز |
شمار گویشوران | ۷۹۲٬۱۱۳ (۲۰۱۰)[۱] |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | مکزیک[۲] |
| تنظیم‌شده توسط | انجمن ملی زبان‌های بومی مکزیک |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | yua |
| گلاتولوگ | yuca1254[۳] |
 پراکندگی گویشوران یوکاتانی در شبه‌جزیره یوکاتان | |
یوکاتانی در ایالت یوکاتان و برخی از مناطق کامپچه، تاباسکو، چاپاس و کینتانا رو هنوز زبان مادری بخش بزرگی از مردم است. تقریباً ۸۰۰٬۰۰۰ گویشور این زبان در مکزیک ساکنند. شاید حدود ۶٬۰۰۰ سخنران یوکاتانی نیز در بلیز وجود داشته باشند.
واج‌شناسی
ویرایشهمخوانها
ویرایشهمخوانهای یوکاتانی به شرح زیرند:
| لبی | لثوی | کامی | نرم‌کامی | چاکنایی | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| خیشومی | m [m] | n [n] | ||||
| مکیده | b [ɓ] | |||||
| انسدادی | صاف | p [p] | t [t] | k [k] | ʼ [ʔ] | |
| پرانشی | pʼ [pʼ] | tʼ [tʼ] | kʼ [kʼ] | |||
| انسایشی | صاف | tz [ts] | ch [tʃ] | |||
| پرانشی | tzʼ [tsʼ] | chʼ [tʃʼ] | ||||
| سایشی | s [s] | x [ʃ] | j [x] | h [h] | ||
| ناسوده | w [w~v]† | l [l] | y [j] | |||
| زنشی | r [ɾ] | |||||
واکه‌ها
ویرایشمایایی یوکاتانی دارای پنج واکه است:
| پیشین | پسین | |
|---|---|---|
| بسته | i | u |
| میانه | e | o |
| باز | a | |
نوشتار
ویرایش
مایاها در دوران پیشاکلمبی یوکاتانی را با استفاده از خط مایایی می‌نوشتند. این زبان امروزه به خط لاتین نوشته می‌شود. این کار در زمان فتح یوکاتان به دست اسپانیا در اوایل قرن شانزدهم آغاز شد و در آن دوره الفبایی از الفبای اسپانیایی اقتباس شد.
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ INALI (2012) México: Lenguas indígenas nacionales
- ↑ "Ley General de Derechos Lingüisticos Indígenas". Archived from the original on February 8, 2007.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Yucatec Maya". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}: Invalid|display-editors=4(help)
پیوند به بیرون
ویرایش