سامی ایناری
زبان سامی ایناری (anarâškielâ، «زبان ایناری» یا aanaarsämikielâ، «زبان سامی ایناری») یک زبان سامی است که توسط مردم سامی ایناری در فنلاند تکلم می‌شود. این زبان تقریباً ۳۰۰ گویشور دارد که بیشتر آن‌ها میانسال یا پیر هستند و در شهرداری ایناری زندگی می‌کنند. طبق آمار پارلمان سامی فنلاند، ۲۶۹ نفر سامی ایناری را به عنوان زبان اول خود استفاده می‌کنند. ایناری تنها زبان سامی است که فقط در فنلاند صحبت می‌شود. این زبان به‌طور جدی در معرض خطر انقراض است، زیرا تعداد کمی از کودکان آن را یادمی‌گیرند. با این حال، کودکان بیشتر و بیشتری در حال یادگیری آن در لانه‌های زبان هستند. در سال ۲۰۱۸، سامی ایناری به دلیل تلاش برای احیای مجدد حدود ۴۰۰ گویشور داشت.[۴]
| سامی ایناری | |
|---|---|
| anarâškielâ یا aanaarsämikielâ | |
| زبان بومی در | فنلاند |
| قومیت | مردم سامی ایناری |
شمار گویشوران | [۱] |
| لاتین | |
| وضعیت رسمی | |
زبان اقلیت شناخته‌شده در | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۲–۶۳۹ | smn |
| ایزو ۳–۶۳۹ | smn |
| گلاتولوگ | inar1241[۳] |
 سامی ایناری در نقشه شماره ۷ است. | |
پراکندگی جغرافیایی ویرایش
سامی ایناری همراه با فنلاندی، سامی اسکولت و سامی شمالی، یکی از چهار زبان رسمی در شهرداری ایناری است و گویشوران آن در روستاهای زیر واقع در ساحل دریاچه ایناری متمرکز هستند (نام سامی ایناری برای این روستا است داخل پرانتز قرار دارد):[۵]
- نللیم (Njellim)
- ایوالو (Avveel)
- منسیاروی (Menišjävri)
- رپویوکی (Riemâšjuuhâ)
- تیررو (Mosshâš)
- روستای ایناری (Aanaar markkân)
- کامانن (Kaamâs)
- آکسویاروی (Ákšujävri)
- سیسیاروی (Čovčjävri)
- ایاروی (Ijjävri)
- سوتتییاروی (Čevetjävri)
- پارتاکو (Päärtih)
نوشتار ویرایش
سامی ایناری با استفاده از خط لاتین نوشته می‌شود. الفبای کنونی سامی ایناری در سال ۱۹۹۶ رسمی شد و به صورت زیر است:
| حرف | واج(ها) |
|---|---|
| A a | /ɑ/ |
| Â â | /ɐ/ |
| B b | /b/ |
| C c | /t͡s/ |
| Č č | /t͡ʃ/ |
| D d | /d/ |
| Đ đ | /ð/ |
| E e | /e/ |
| F f | /f/ |
| G g | /ɡ/ |
| H h | /h/ |
| I i | /i/, /j/ |
| J j | /j/ |
| K k | /k/ |
| L l | /l/ |
| M m | /m/ |
| N n | /n/ |
| Ŋ ŋ | /ŋ/ |
| O o | /o/ |
| P p | /p/ |
| R r | /r/ |
| S s | /s/ |
| Š š | /ʃ/ |
| T t | /t/ |
| U u | /u/ |
| V v | /v/ |
| Y y | /y/ |
| Z z | /d͡z/ |
| Ž ž | /d͡ʒ/ |
| Ä ä | /a/ |
| Á á | /a/ (/ä/) |
منابع ویرایش
- ↑ "Anaras: The Inari Sámis". Archived from the original on 2007-10-23. Retrieved 2010-04-01.
- ↑ "To which languages does the Charter apply?". European Charter for Regional or Minority Languages. Council of Europe. p. 3. Archived from the original on 2013-12-27. Retrieved 2014-04-03.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Inari Saami". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}: Invalid|display-editors=4(help) - ↑ "400 puhujan inarinsaame jäi ilman kielityöntekijää – kielenhuolto Facebookin ja vapaaehtoisneuvonnan varassa?". Yle Uutiset (به فنلاندی). Retrieved 2020-02-25.
- ↑ "Language". Archived from the original on 28 اكتبر 2007. Retrieved 2008-01-09.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help)
پیوند به بیرون ویرایش
| سامی ایناری در ویکیپدیادانشنامه آزاد موجود است, |
- Say it in Saami Yle's colloquial Northern Sami-Inari Sami-Skolt Saai-English phrasebook online
- Brief history of Inari Sami
- Salminen, Tapani. UNESCO Red Book on Endangered Languages. 1993.
- Kimberli Mäkäräinen A minute vocabulary (Inari Sami-English) (233 words)
- Names of birds found in Sápmi in a number of languages, including Skolt Sami and English. Search function only works with Finnish input though.
- Inari Sami language resources at Giellatekno
- Clip about keeping Inari Sami alive (requires RealPlayer)
- The Inari Sami Language by Toivonen and Nelson
- Hans Morottaja speaks about himself, etc. in Inari Sami
- The Children's TV series Binnabánnaš in Inari Sami
- Pustaveh anarâškielân - Aakkoset inarinsaameksi Inari Sami alphabet by the Finnish Sami Parliament