لِـوِتیراستام (انگلیسی: Levetiracetam) با نام تجاری کِـپرا (Keppra) دارویی است که در درمان صرع به‌کار می‌رود.[۱] این دارو در درمان صرع‌های پارشیال، میوکلونیک و تونیک-کلونیک کاربرد دارد[۲] و اس-انانتیومرِ مادهٔ شیمیایی اتیراستام است.

لوتیراستام
داده‌های بالینی
تلفظ‎/lɛvɪtɪˈræsɪtæm/‎
نام‌های تجاریKeppra, Elepsia, other
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa699059
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
روش مصرف دارودهانی، تزریق داخل‌وریدی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی~۱۰۰٪
پیوند پروتئینی<۱۰٪
متابولیسمهیدرولیز آنزیمی گروه استامید
نیمه‌عمر حذف۶ تا ۸ ساعت
دفعادراری
شناسه‌ها
  • (S)-2-(2-Oxopyrrolidin-1-yl)butanamide
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.121.571 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC8H14N2O2
جرم مولی170.209 g/mol g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • O=C1N([C@H](C(=O)N)CC)CCC1
  • InChI=1S/C8H14N2O2/c1-2-6(8(9)12)10-5-3-4-7(10)11/h6H,2-5H2,1H3,(H2,9,12)/t6-/m0/s1 ✔Y
  • Key:HPHUVLMMVZITSG-LURJTMIESA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

این دارو خوراکی به ۲ صورت قرص‌های سریع‌الاثر و قرص‌های آهسته رَهش در دسترس است.[۳] این دارو فرم تزریقی هم دارد که به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود. یک نمونهٔ ژنریک آن از نوامبر ۲۰۰۸ میلادی در ایالات متحده آمریکا و از سال ۲۰۱۱ در بریتانیا موجود است.[۴][۵]

موارد مصرف

ویرایش

این دارو برای درمان تشنج‌های پارشیال (فوکال)، میوکلونیک و تونیک-کلونیک تجویز می‌شود.[۲] تجویز آن به عنوان داروی کمکی در درمان صرع پارشیال (فوکال)، منجر به کاهش بیش از ۵۰٪ تشنج‌ها می‌شود.[۵]

لِـوِتیراستام گاهی به صورت خارج از دستور (off-label) در درمان بحران صرعی[۶][۷] و همچنین به‌عنوان درمان پیشگیری‌کننده از تشنج در موارد خونریزی زیر عنکبوتیه[۸] بکار رفته‌است.

این دارو به‌طور بالقوه، اثرات سودمندی در درمان سندرم توره،[۹] اختلال اضطراب[۱۰] و بیماری آلزایمر[۱۱] داشته‌است. با این وجود، چون جدی‌ترین عارضه‌اش اختلالات رفتاری است، نسبت منافع به مخاطرات آن (benefit-risk ratio) به‌درستی مشخص نیست.[۱۰]

در دوران حاملگی

ویرایش

در دوران بارداری، این دارو در گروه C قرار می‌گیرد. مطالعات انجام‌شده بر روی موش‌های صحرایی، نشان داده‌است که در صورت مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی، با حداکثر دوز توصیه‌شدهٔ انسانی، اختلالات اسکلتی خفیفی در نوزاد محتمل است.

سالمندان

ویرایش

یک مطالعه که نتایجش در مجلهٔ «پژوهش صرع» منتشر شد، نشان داد که تفوت چندانی از لحاظ میزان بروز عوارض میان جوانان و سالمندان مبتلا به اختلالات دستگاه عصبی مرکزی موجود نیست.

کودکان

ویرایش

این دارو را می‌توان با احتیاط در کودکان بالای ۴ سال استفاده کرد. اما مشخص نیست که مصرف آن در سن زیر ۴ سالگی خطری دارد یا خیر.[۱۲]

در حضور، نارسایی کلیوی

ویرایش

دوز این دارو در افرادی که به هر دلیل، نقص عملکردی در کلیه‌ها دارند، باید به‌دقت تنظیم و کنترل شود.

در حضورِ نارسایی کبدی

ویرایش

در افرادی که نارسایی کبدی دارند، هیچ نیازی به تنظیم دوز لِـوِتیراستام وجود ندارد.[۳]

تداخلات دارویی

ویرایش

لوتیراسام با سایر داروها ، از جمله سایر داروهای ضدتشنج تداخل ندارد ، یا اگر داشته باشد ، تعداد آنها بسیار اندک است . این دارو هیچ تعاملی با لیتیوم ندارد .[۱۳] لِـوِتیراستام تداخل دارویی خاصی با سایر داروها ندارد.[۱۴]

مکانیسم اثر

ویرایش

اینکه لِـوِتیراستام چگونه باعث قطع تشنج‌ها می‌شود، مشخص نیست؛ اما به هر صورت این دارو به پروتئین SV2A متصل می‌شود[۱۵] که یک گلیکوپروتئین وزیکولی سیناپسی است و مجاری کلسیمی پیش‌سیناپسی را مهار می‌کند[۱۶] و بدین ترتیب، برون‌رانی پیام‌رسان‌های شیمیایی اعصاب کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد که این دارو، جلوی گسیل و انتشار تکانه‌های الکتریکی اعصاب را می‌گیرد.[۱۷]

منابع

ویرایش
  1. Abou-Khalil B (June 2008). "Levetiracetam in the treatment of epilepsy". Neuropsychiatr Dis Treat. 4 (3): 507–23. doi:10.2147/NDT.S2937. PMC 2526377. PMID 18830435.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ "DailyMed - KEPPRA- levetiracetam tablet". dailymed.nlm.nih.gov. Retrieved 2015-11-04.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ "Keppra (levetiracetam) Prescribing Information" (PDF).
  4. Branch Website Management. "Patent Terms Extended Under 35 USC §156". www.uspto.gov. Retrieved 2015-11-05.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Mbizvo, Gashirai K; Dixon, Pete; Hutton, Jane L; Marson, Anthony G (2012). "Levetiracetam add-on for drug-resistant focal epilepsy: An updated Cochrane Review". Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD001901. doi:10.1002/14651858.cd001901.pub2. PMID 22972056.
  6. Brophy, Gretchen M.; Bell, Rodney; Claassen, Jan; Alldredge, Brian; Bleck, Thomas P.; Glauser, Tracy; Laroche, Suzette M.; Riviello, James J.; Shutter, Lori; Sperling, Michael R.; Treiman, David M.; Vespa, Paul M.; Neurocritical Care Society Status Epilepticus Guideline Writing Committee (2012). "Guidelines for the Evaluation and Management of Status Epilepticus". Neurocritical Care. 17 (1): 3–23. doi:10.1007/s12028-012-9695-z. PMID 22528274.
  7. Meierkord, H.; Boon, P.; Engelsen, B.; Göcke, K.; Shorvon, S.; Tinuper, P.; Holtkamp, M. (2010). "EFNS guideline on the management of status epilepticus in adults". European Journal of Neurology. 17 (3): 348–55. doi:10.1111/j.1468-1331.2009.02917.x. PMID 20050893.
  8. Shah, Dharmen; Husain, Aatif M. (2009). "Utility of levetiracetam in patients with subarachnoid hemorrhage". Seizure. 18 (10): 676–9. doi:10.1016/j.seizure.2009.09.003. PMID 19864168.
  9. Martínez-Granero, M. A.; García-Pérez, A; Montañes, F (2010). "Levetiracetam as an alternative therapy for Tourette syndrome". Neuropsychiatric disease and treatment. 6: 309–16. PMC 2898169. PMID 20628631.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Farooq MU, Bhatt A, Majid A, Gupta R, Khasnis A, Kassab MY (2009). "Levetiracetam for managing neurologic and psychiatric disorders". Am J Health Syst Pharm. 66 (6): 541–61. doi:10.2146/ajhp070607. PMID 19265183.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:استفاده از پارامتر نویسندگان (link)
  11. Sanchez, P. E.; Zhu, L.; Verret, L.; Vossel, K. A.; Orr, A. G.; Cirrito, J. R.; Devidze, N.; Ho, K.; Yu, G.-Q.; Palop, J. J.; Mucke, L. (2012). "Levetiracetam suppresses neuronal network dysfunction and reverses synaptic and cognitive deficits in an Alzheimer's disease model". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (42): E2895–903. Bibcode:2012PNAS..109E2895S. doi:10.1073/pnas.1121081109. PMC 3479491. PMID 22869752.
  12. "Advancements in the Treatment of Epilepsy" (PDF). harvard.edu. 1 January 2008. Retrieved 8 July 2017.
  13. خلاصه روان پزشکی کاپلان و سادوک داروهای روان پزشکی
  14. Browne, T. R.; Szabo, G. K.; Leppik, I. E.; Josephs, E.; Paz, J.; Baltes, E.; Jensen, C. M. (2000). "Absence of Pharmacokinetic Drug Interaction of Levetiracetam with Phenytoin in Patients with Epilepsy Determined by New Technique". The Journal of Clinical Pharmacology. 40 (6): 590–5. doi:10.1002/j.1552-4604.2000.tb05984.x. PMID 10868309.
  15. Lynch BA, Lambeng N, Nocka K, et al. (June 2004). "The synaptic vesicle protein SV2A is the binding site for the antiepileptic drug levetiracetam". Proc Natl Acad Sci USA. 101 (26): 9861–6. doi:10.1073/pnas.0308208101. PMC 470764. PMID 15210974.
  16. Vogl C, Mochida S, Wolff C, et al. (August 2012). "The Synaptic Vesicle Glycoprotein 2A Ligand Levetiracetam Inhibits Presynaptic Ca2+ Channels through an Intracellular Pathway". Mol. Pharmacol. 82 (2): 199–208. doi:10.1124/mol.111.076687. PMID 22554805.
  17. Rogawski, MA (June 2006). "Diverse mechanisms of antiepileptic drugs in the development pipeline". Epilepsy Research. 69 (3): 273–94. doi:10.1016/j.eplepsyres.2006.02.004. PMC 1562526. PMID 16621450.