محسن رئیس

دیپلمات ایرانی

محسن رئیس (۱۲۷۵–۱۳۵۴) دیپلمات ایرانی و وزیر امور خارجه ایران بود.

محسن رئیس
وزیر امور خارجه ایران
دوره مسئولیت
۱۹ شهریور – اسفند ۱۳۲۹
پادشاهمحمدرضا پهلوی
نخست‌وزیرحاجی‌علی رزم‌آرا
پس ازمحمود صلاحی (سرپرست)
دوره مسئولیت
۵ – ۱۶ آذر ۱۳۲۳
نخست‌وزیرمرتضی‌قلی بیات
پس ازمحمد ساعد
پیش ازنصرالله انتظام
وزیر پست و تلگراف
دوره مسئولیت
۱ – ۱۳ بهمن ۱۳۲۱
نخست‌وزیراحمد قوام
پس ازحمید سیاح
پیش ازنصرالله انتظام
سفیر ایران در بریتانیا
دوره مسئولیت
۱۳۴۰ – ۱۳۴۱
پس ازحسین قدس نخعی
پیش ازاردشیر زاهدی
دوره مسئولیت
۱۳۲۶ – ۱۳۲۹
پس ازحسن تقی‌زاده
پیش ازعلی سهیلی
سفیر ایران در عراق
دوره مسئولیت
تیر ۱۳۲۲ – خرداد ۱۳۲۶
پس ازموسی نوری اسفندیاری
پیش ازمحمد شایسته
آغاز به کار
۱۹ شهریور ۱۳۲۹
پس ازمحمود صلاحی (کفیل)
پیش ازحسین قدس نخعی (کفیل)
سناتور
دوره مسئولیت
۱۳۴۲ – ۱۳۵۴
حوزه انتخاباتیهمدان (دوره‌های چهارم تا هفتم)
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۹۴
تهران ایران
درگذشته۱۳۵۴
ملیتایرانی

خانواده و تحصیلات ویرایش

پدرش حسن رئیس (ظهیرالملک) از روسای درجه اول وزارت امور خارجه بود. پس از طی تحصیلات ابتدائی وارد مدرسهٔ آلمانی تهران شد و پس از فراغت از تحصیل در ۱۲۹۵ به استخدام وزارت امورخارجه درآمد.[۱]

فعالیتهای اداری ویرایش

اولین مأموریت رئیس به خارج از کشور، کارمندی در کنسولگری ایران در سوئیس بود. در این مأموریت، ادامهٔ تحصیل داد و لیسانس در رشتهٔ حقوق از دانشگاه برن گرفت. از اهم مشاغل وی در وزارت امور خارجه مدیرکل سیاسی، معاونت و کفالت وزارت امور خارجه، وزیر مختار در آلمان و رومانی، سفیرکبیر در عراق و انگلستان در دو نوبت، سفیرکبیر در فرانسه و هلند است. [۱]

وزارت ویرایش

احمد قوام پس از حوادث ۱۷ آذر ۱۳۲۱ که شماری از اعضای دولتش استعفا دادند، فضل‌الله بهرامی وزیر پست و تلگراف کابینه خود را به وزارت کشور گماشت و در اول بهمن، محسن رئیس را به عنوان وزیر پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد. اما عمر وزارت او به دوازده روز نکشید و همراه با بیشتر اعضای دولت قوام، استعفا داد.

رئیس بعدا در کابینهٔ سهام‌السلطان بیات در سال ۱۳۲۳ نیز یازده روز وزیر خارجه بود تا بار دیگر در ترمیم کابینهٔ سپهبد رزم‌آرا در سال ۱۳۲۹ وزیر امور خارجه شد.

استانداری و سناتوری ویرایش

مدتی نیز استانداری استان آذربایجان با او بود. در سال ۱۳۴۲ خواهرزاده‌اش حسنعلی منصور او را استاندار مرکزی (شامل استان‌های قم و تهران و قزوین کنونی) کرد ولی نپذیرفت و پس از چندی سناتور شد و تا آخر عمر در آن سمت باقی ماند. [۱]

محسن رئیس در جوانی با یکی از دختران عبدالحسین میرزا فرمانفرما ازدواج کرد. حاصل این ازدواج یک پسر و دختر بود. پسرش که تحصیلات عالیه خود را به اتمام رسانیده بود، در یک رانندگی فرزند درگذشت و غم جانکاه آن، پدر را نیز بیمار و بستری ساخت و سرانجام در ۱۳۵۴ درگذشت. رئیس به چند زبان خارجی مسلط، مردی متین، جدی و درستکار بود.[۱]

پانویس ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. ج. دوم. تهران: نشر گفتار - نشر علمی. ص. ۷۰۴-۷۰۳.