محمدرضا قمشه‌ای

آقا محمدرضا صهبای قمشه‌ای (زادهٔ ۱۲۳۴ق - قمشه اصفهان) فرزند شیخ ابوالقاسم، حکیم و عارف قرن ۱۳ قمری و از حکمای اربعهٔ تهران است که بر مبنای عرفان ابن عربی و مشرب صدرایی نخست در اصفهان، فلسفه و عرفان تدریس می‌کرد. وی سپس به تهران مهاجرت کرد و در مدرسهٔ صدر به همراه استادش سیّد رضی لاریجانی فتح باب عرفانیات در تهران بود. سلسلهٔ اساتیدش به ملاعلی نوری و آقامحمد بیدآبادی و سپس تا ملاصدرا و از وی تا شیخ‌الرئیس ابن سینا می‌رسد.

وی در ۱۳۰۶ق در تهران درگذشت و در گورستان ابن بابویه دفن است.

استادان

ویرایش
  • آقا میرزا حسن نوری، استاد حکمت متعالیه وی
  • حاج محمدجعفر لاهیجی (لنگرودی)، نزد وی حکمت آموخت و آموختن شرح فصوص ابن عربی شروع کرد.
  • آقا سید رضی مازندرانی (لاریجانی)، نزد وی شرح فصوص ابن عربی به تمامه و عرفان نظری و آثار ابن عربی و صدرالدین قونوی آموخت.

شاگردان مشهور

ویرایش

آثار وی در شرح و تبیین عرفان ابن عربی و مشرب صدرایی است.

بعضی آثار:

  • حواشی بر فص محمدی و فص نوحی و فصوص دیگر
  • رساله در شرح اسفار اربعه
  • دیوان اشعار با تخلص صهبا

نمونه شعر

ویرایش

وی شعر به سبک عراقی می‌سروده و صهبا تخلص داشته‌است:

تک بیت:
کاخ زرین به شهان خوش که من دیوانهگوشه‌ای خواهم و ویرانه به عالم کم نیست[۱]
* * *
مطلع غزل:
هوای باغ، فرح‌بخش و بوی گل نیکوستو لیک خار بود به چشم طالب دوست
مرا مخوان به تماشای باغ و سیر چمنکدام سرو به بالای دوست بر لب جوست …
* * *
رباعی:
در عالم عشق کو جهان دگر استارض دگر است و آسمان دگر است
هر قافله را راه بدین بادیه نیستاین بادیه را راهروان دگر است

منابع

ویرایش
  1. زندگی‌نامه محمدرضا حکیم قمشه‌ای بایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine وبگاه تبیان زنجان