مدیتیشن

فنون تمرکز ذهن بر روی یک موضوع

مدیتیشن، مراقبه، ژرف‌پویی یا درون‌پویی (به انگلیسی Meditation) عملی است که در آن فرد از یک تکنیک - مانند ذهن‌آگاهی، یا تمرکز ذهن بر روی یک موضوع، فکر یا فعالیت خاص - برای آموزش توجه و آگاهی و دستیابی به یک حالت روان و آرام و پایدار ذهنی استفاده می‌کند. بسیاری از آئین‌های مدیتیشن و برخی از دین‌های بزرگ به خصوص ادیان شرقی نظیر آیین‌های هندو و بودایی روش‌های مدیتیشن را نیز دربرمی‌گیرند. اکثر روش‌های محبوب مدیتیشن ریشهٔ شرقی دارند. از روش‌های معروف مدیتیشن شرقی تفحص خود، ذهن‌آگاهی، درون‌پویی متعالی (تی. ام)، ذاذن و ویپاسانا است.

سوامی ویوکاناندا
هوسان هوا
kirti qigong
درویشان چرخان در صماع
صوفیان
سنت فرانسیس
نگاره‌های گوناگون از مراقبه (از راست به چپ پادساعت‌گرد): سوامی ویوکاناندای هندو، مانک بودایی هوسان هوال، بودانجین کینکونگ تائوئیست، سنت فرانسیس مسیحی، صوفیان مسلمان در ذکر، و اصلاح‌گر اجتماعی ناراینه گورو
تندیس بزرگی از شیوا در حال مراقبه، در بنگلور.

مدیتیشن به‌طور کلی فنون و روش تسلط بر ذهن است. در مدیتیشن مهارت‌های مختلفی مانند تسلط بر ذهن به دست می‌آید. افراد به دلایل و اهداف مختلف دینی و غیر دینی مدیتیشن می‌کنند.

مراقبه ممکن است استرس، اضطراب، افسردگی و درد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و باعث افزایش آرامش، درک، خودانگاره و رفاه شود. تحقیقات برای درک بهتر اثرات مراقبه بر سلامتی (روان‌شناختی، عصبی و قلبی عروقی) و سایر قسمت‌های بدن در حال انجام است.[۱][۲]

ریشه‌شناسی

ویرایش

اصطلاح غربی‌ی مدیتیشن از meditacioun در فرانسوی‌ی باستان، برگردانِ meditatio از فعلِ meditor در لاتین می‌آید. به چمِ اندیشیدن یا تعمق، کاربرد این واژه در سنت کاتولیک، دست‌کم به قرن دوازدهم، پیش از جایگزینی‌ش با اصطلاح تئوریا بر می‌گرد.[۳][۴][۵][۶]

افزون بر کاربرد سنّتی‌‌ی واژه‌ی "مدیتیشن" در غرب، این واژه پسان‌تر برای اشاره به ممارست‌های معنوی‌ی شرقی که به دهیانای هندوئیسم و بودیسم، برآمده از ریشهٔ سانسکریت به معنای مدیتیشن یا تعمّق اشاره داشت معرفّی شد. غربی‌ها از اصطلاح «مدیتیشن» برای اشاره به ممارست‌های صوفیانهٔ اسلامی و دیگر سنّت‌ها چون کابالای یهودی و هسیچاسمِ مسیحی نیز کاربرد می‌کنند.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱]

واژهٔ صوفیانهٔ مراقبه، کلمه‌ای عربی که از مادهٔ رقبه به معنی گردن و ورود گرفته شده‌است، خارج از کانتکست اسلامی به عنوان برابر فارسی‌ی مدیتیشن کاربرد می‌شود. برای که «انسان به هنگام نظارت و مواظبت از چیزی گردن می‌کشد، و اوضاع را زیر نظر می‌گیرد، این واژه بر معنی نظارت و مواظبت و تحقیق و زیر نظر گرفتن چیزی، اطلاق شده‌است.» همچنین درون‌پویی یا ژرف‌پویی نیز به عنوان معادلِ فارسی پیشنهاد شده‌است.[۱۲]

تکنیک‌های رایج مدیتیشن

ویرایش

مدیتیشن یک تکنیک و تمرین ذهنی و بدنی است که در آن شخص به آرامی توجه خود را به درون می‌برد تا به آرامش جسمی و ذهنی دست پیدا کند. اکثر انواع مدیتیشن از تمرینات مذهبی شرقی به خصوص از هند، چین و ژاپن به غرب رفته‌است. تنها در سه دهه اخیر است که این تکنیک‌ها به‌طور جدی برای دستیابی به سلامتی، بخصوص برای درمان استرس و کاهش دردهای مزمن به کار می‌رود.

سه تکنیک رایج مدیتیشن در بسیاری از کشورها، درون‌پویی متعالی (TM یا تی. ام)، درون‌پویی تنفسی و درون‌پویی تمرکزی می‌باشد:

  1. در درون‌پویی متعالی (یا مدیتیشن طریقت کهن) شما یک کلمه یا صوت ساده (که مانترا نامیده می‌شود) را در طول زمان مدیتیشن با خود تکرار می‌کنید تا افکار خود را متمرکز کنید و به حالت آرامش برسید.
  2. درون‌پویی تنفسی از طریق مشاهده دم و بازدم توجه به تنفس در این مدیتیشن خیلی مهم است
  3. درون‌پویی تمرکزی از طریق تمرکز روی زمان حال، ناظر بودن از افکاری که به سطح می‌آیند و مشاهده آن‌ها بدون قضاوت است

اثرات مدیتیشن

ویرایش

متوقف کردن گفتگوی درونی نقطه مشترک تمام کارهایی است که بینندگان انجام می‌دهند.[۱۳]

منابع

ویرایش
  1. "Meditation: In Depth". NCCIH (به انگلیسی). Retrieved 2021-02-13.
  2. «The Dalai Lama explains how to practice meditation properly». Hack Spirit (به انگلیسی). ۲۰۱۷-۰۵-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۳.
  3. An universal etymological English dictionary 1773, London, by Nathan Bailey شابک ‎۱−۰۰۲−۳۷۷۸۷−۰.
  4. "Meditation". Online Etymology Dictionary, Douglas Harper. 2019. Archived from the original on 2 February 2019. Retrieved 2 February 2019.
  5. "Meditation". Online Etymology Dictionary, Douglas Harper. 2019. Archived from the original on 2 February 2019. Retrieved 2 February 2019.
  6. The Oblate Life by Gervase Holdaway, 2008 شابک ‎۰−۸۱۴۶−۳۱۷۶−۲ p. 115
  7. Sampaio, Cynthia Vieira Sanches; Lima, Manuela Garcia; Ladeia, Ana Marice (April 2017). "Meditation, Health and Scientific Investigations: Review of the Literature". Journal of Religion and Health (به انگلیسی). 56 (2): 411–427. doi:10.1007/s10943-016-0211-1. ISSN 0022-4197. PMID 26915053. S2CID 20088045. Archived from the original on 2023-03-17. Retrieved 2021-11-16.
  8. Feuerstein, Georg (2006). "Yoga and Meditation (Dhyana)". Moksha Journal (1). OCLC 21878732. Archived from the original on 2018-07-08. Retrieved 2010-06-27.
  9. The verb root "dhyai" is listed as referring to "contemplate, meditate on" and "dhyāna" is listed as referring to "meditation; religious contemplation" on page 134 of Macdonell, Arthur Anthony (1971) [1929]. A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation and etymological analysis throughout. London: Oxford University Press.
  10. Mirahmadi, Sayyid Nurjan; Naqshbandi, Muhammad Nazim Adil al-Haqqani; Kabbani, Muhammad Hisham; Mirahmadi, Hedieh (2005). The healing power of sufi meditation. Fenton, MI: Naqshbandi Haqqani Sufi Order of America. ISBN 978-1-930409-26-2. Archived from the original on 2007-02-11. Retrieved 2018-01-29.
  11. Goleman 1988.
  12. «مشارطه، مراقبه، محاسبه». وبگاه حوزه. دریافت‌شده در ۸ آوریل ۲۰۱۳. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  13. کاستاندا، کارلوس، آتش درون، ترجمه مهران کندری – مسعود کاظمی، تهران: فردوس، ۱۳۷۱- صفحهٔ ۱۳۸

پیوند به بیرون

ویرایش