مرجان ساتراپی
مرجان ساتراپی (زادهٔ ۱ آذر ۱۳۴۸) نویسنده، کارگردان، فعال حقوق بشر و انیماتور داستانهای مصور است. شهرت او بیشتر به خاطر رشته داستانهای مصور پرسپولیس است که جلد اول آن در سال ۲۰۰۰ به زبان فرانسوی چاپ شد. همچنین انیمیشن پرسپولیس به کارگردانی ساتراپی و ونسان پارونو در سال ۲۰۰۷، جایزه هیئت داوران را از جشنوارهٔ فیلم کن دریافت کرد.[۱]
مرجان ساتراپی | |
|---|---|
 کن ۲۰۰۹ | |
| زادهٔ | ۱ آذر ۱۳۴۸ (۵۵ سال) |
| پیشه | نویسنده و انیماتور |
زندگی
ویرایشمرجان ساتراپی ۱ آذر ۱۳۴۸ در رشت به دنیا آمد.[۲] جد مادری وی در زمان ناصرالدین شاه قاجار مدتی والی گیلان بود[۲] و بهمین علت خانواده مادری وی فامیل ساتراپی را برای خود برگزیده اند.[نیازمند منبع]
خانواده مرجان از روشنفکران مارکسیستی بودند که علیه شاه مبارزات انتخاباتی میکردند. مرجان در نوجوانی و جوانی یک مارکسیست-آنارشیست بود و شاه را فاسد میدانست. او میگوید که شاه یک دیکتاتور واقعی بود مثل پینوشه یا پاپادوپولوس و همه دیکتاتورهای دیگر که از سوی آمریکا حمایت میشدند.[۳][۴][۵][۶]
او در سالهای انقلابِ ۱۳۵۷ و جنگِ ایران و عراق در تهران بزرگ شد و در سال ۱۹۸۳ در ۱۴ سالگی توسط خانواده به وین اتریش فرستاده شد و نوجوانی را در تنهایی گذرانید.
وی بعد از پایان دوران دبیرستان، برای تحصیلات دانشگاهی به ایران برگشت. مرجان از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ در دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه آزاد در رشتهٔ ارتباط تصویری درس خواند و از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴، به نوبت یا همزمان، به عنوان تصویرگر مجلهها یا تدریس زبان فرانسه و زبان انگلیسی و نقاشی یا به عنوان گرافیست مشغول به کار بود. مرجان ساتراپی پس از ازدواج و جدایی، در سال ۱۹۹۴ راهی فرانسه شد و تا سال ۱۹۹۷ در استراسبورگ در رشتهٔ تصویرگری آموزش دید. او از سال ۱۹۹۷ در پاریس زندگی میکند و حرفه اش نقاشی و تألیف کتابهای کودکان است و با مجلات و روزنامهها همکاری دارد.[۷]
در تاریخ ۳۰ آوریل ۲۰۰۸ از سوی سازماندهندگان جشنواره فیلم کن اعلام شد که مرجان ساتراپی، عضوی از هیئت داوران جشنواره کن ۲۰۰۸ برای تعیین برنده نخل طلایی، جایزه اصلی جشنواره است.[۸]
در تاریخِ ۱۶ ژوئنِ ۲۰۰۹ مرجان ساتراپی و محسن مخملباف، در نشست رسمی پارلمان اروپا در بروکسل حضور پیدا کرده و از اعتراضات پس از انتخابات حمایت کرده و در انتخابات دهمین دوره ریاستجمهوری ایران، از مقامهای اروپایی خواستند تا ریاستجمهوری محمود احمدینژاد را به رسمیت نشناسند و از جنبش اجتماعی مردم ایران حمایت کنند.[۹][۱۰]
رد نشان لژیون دونور فرانسه
مرجان ساتراپی ۱۴ ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد که از دریافت نشان لژیون دونور خودداری کرده است. هدف او اعتراض به «سیاست ریاکارانه» دولت فرانسه در قبال ایران است. ساتراپی به «تناقض» در سیاستهای فرانسه اشاره کرد و انتقاد کرد که فرزندان مسئولان حکومت ایران در فرانسه آزادانه زندگی میکنند، در حالی که جوانان ایرانی مبارز حتی از دریافت ویزای توریستی محرومند.
او با این تصمیم به فهرست هنرمندان و روشنفکرانی پیوست که نشان لژیون دونور را رد کردهاند؛ از جمله ژان پل سارتر، آنی ارنو برنده جایزه نوبل و توما پیکتی، اقتصاددان. از دریافتکنندگان این نشان میتوان به ولادیمیر پوتین و بشار اسد اشاره کرد.[۱۱]
آثار
ویرایشپرسپولیس
ویرایشرشته کتابهای پرسپولیس شامل چهار کتاب است. این رمان به شیوه اتوبیوگرافی بوده و شخصیت اصلی رمان که راوی داستان است، دختری ایرانی است به نام مرجان. مرجان دختری است که در جریان انقلاب ایران و بحران جنگ ایران و عراق به تشویق خانواده از کشور خارج شده و به اتریش میرود. این کتابها روایت جنگ و آوارگی، زندگی مهاجری در اروپا، بحرانهای مذهبی و سنتی جامعه ایران و حوادث انقلاب و جنگ هستند و تاریخ دههٔ بعد از جنگ ایران را از دید وی بیان میکنند.
پرسپولیس ۲٫۰
ویرایشدر پی اعتراض جمعی از مردم ایران نسبت به نتایج اعلامشده در انتخابات دهمین دوره ریاستجمهوری ایران، داستان مصور و اینتراکتیو «پرسپولیس ۲٫۰»، که برگرفته از سبک کار مرجان ساتراپی در رشته کتابهای پرسپولیس بود، در شبکه اینترنت منتشر شد.[۱۲]
فیلم پرسپولیس
ویرایشفیلم پرسپولیس نخستین فیلم سینمایی مرجان ساتراپی است که در سال ۲۰۰۷ در فرانسه و بر اساس داستان مصور پرسپولیس ساخته شده است. این فیلم جایزه هیئت داوران جشنواره بینالمللی فیلم کن در سال ۲۰۰۷ را به خود اختصاص داد. وی هنگام دریافت جایزه در جشنواره فیلم کن، آن را به مردم ایران اهدا کرد.[۱۳]
این فیلم از سوی برخی نهادها و رسانههای دولتی نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان اثری «ضد ایرانی»[۱۴] و «ضداسلامی»[۱۵] معرفی شد. در ۲۵ بهمن۱۳۹۷ این فیلم با دوبله فارسی از شبکه ماهواره ای بیبیسی فارسی به نمایش درآمد.
فیلم خورش آلو با مرغ
ویرایشمرجان ساتراپی فیلم خورش آلو با مرغ، بر اساس کتابی به همین نام، در ژانر درام و با همکاری ونسان پارونو و بازی گلشیفته فراهانی در سال ۲۰۱۱ کارگردانی کرد.[۱۶][۱۷][۱۸]
فهرست کتابها
ویرایش- پرسپولیس ۱، نشر به فرانسه: ۲۰۰۰
- پرسپولیس ۲، نشر به فرانسه: ۲۰۰۱
- پرسپولیس ۳، نشر به فرانسه: ۲۰۰۲
- پرسپولیس ۴، نشر به فرانسه: ۲۰۰۳
- هیولاها ماه را دوست ندارند، نشر به فرانسه: ۲۰۰۱
- گلدوزیها، نشر به فرانسه: ۲۰۰۳
- خورش آلو با مرغ (کتاب)، نشر به فرانسه: ۲۰۰۴
- رادیو اکتیو (فیلم) ۲۰۱۹
- Femme, Vie, Liberté[۱۹] ("زن، زندگی، آزادی") ۲۰۲۳
فیلمشناسی
ویرایش| سال | فیلم | کارگردان | نویسنده | یادداشت |
|---|---|---|---|---|
| ۲۰۰۷ | پرسپولیس | آری | آری | کارگردان ساتراپی و ونسان پارونو
نامزد شده برای:
برنده: جایزه سینما برای صلح برای ارزشمندترین فیلم سال[۲۰] نامزد شده برای: جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم خارجیزبان |
| ۲۰۱۱ | خورش آلو با مرغ | آری | آری | کارگردان ساتراپی و ونسان پارونو |
| ۲۰۱۲ | | La bande des Jotas (Gang of the Jotas) | آری | آری | همچنین بازیگر |
| ۲۰۱۴ | صداها | آری | نه | |
| ۲۰۱۹ | رادیو اکتیو | آری | نه | |
| ۲۰۲۱ | The Soloists | نه | نه | آوا (صدا) |
پانویس
ویرایش- ↑ Jones، Vanessa E. (۲۰۰۴-۱۰-۰۴). «A life in graphic detail». Boston.com. دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Hattenstone, Simon (29 March 2008). "Simon Hattenstone interviews Marjane Satrapi, whose best-selling comic book Persepolis is now an award-winning film!". The Guardian. Retrieved 8 December 2018.
- ↑ Hattenstone، Simon (۲۰۰۸-۰۳-۲۹). «Confessions of Miss Mischief» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۸.
- ↑ «ساتراپی: زیر چادر خودم را بدبخت حس میکردم». www.radiofarda.com. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۸.
- ↑ «Marjane Satrapi: Biography, Books & Quotes».
- ↑ "Marjane Satrapi PPT". Course Sidekick (به انگلیسی). Retrieved 2025-01-15.
- ↑ «جایزه ویژه داوران کن برای مرجانه ساتراپی». BBC Persian. ۱۳۸۶-۰۳-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۲.
- ↑ «کوری و مرجان ساتراپی در جشنواره کن». بیبیسی فارسی. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۷. دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۲.
- ↑ پژمان اکبرزاده. «محسن مخملباف: گزارش به پارلمان اروپا دربارهٔ انتخابات». رادیو زمانه. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ «مخملباف: این انتخابات یک جنبش اجتماعی است». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۰۶-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ «مرجان ساتراپی در اعتراض به «سیاست دوگانه» فرانسه نسبت به ایران نشان «لژیون دونور» را رد کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۵-۰۱-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۴.
- ↑ «پرسپولیس ۲: پرندهٔ کوچک ترانهای برای مردم سرزمینم بخوان – ۱۳۸۸/۴/۱۲». DW. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ «جایزه ویژه داوران کن برای مرجانه ساتراپی». BBC Persian. ۶ خرداد ۱۳۸۶. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ ««پرسپولیس»، روایتی تلخ از ایران در جشنواره کن». بایگانیشده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲ ژوئن ۲۰۰۷.
- ↑ «کلهر: توجه کن به «پرسپولیس» در راستای اسلامستیزی فرانسه است». Fars. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۱-۱۵.
- ↑ Weissberg، Jay (۲۰۱۱-۰۹-۰۳). «Chicken With Plums». Variety (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۲.
- ↑ «Chicken with Plums: Venice Film Review». The Hollywood Reporter (به انگلیسی). ۲۰۱۱-۰۹-۰۳. دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۲.
- ↑ "Chicken With Plums (Poulet Aux Prunes) – review". the Guardian (به انگلیسی). 2011-09-04. Retrieved 2021-10-12.
- ↑ به کوشش مرجان ساتراپی. زن زندگی آزادی
- ↑ Schmitz, Cordula (2008-02-12). "Cinema for Peace: Joschka Fischer singt mit seinen Freunden". DIE WELT. Retrieved 2020-07-24.
منابع
ویرایشپیوند به بیرون
ویرایش
