ملیحه نیکجومند
ملیحه نیکجومند با نام هنری شیده رحمانی (زاده ۲۲ اردیبهشت ۱۳۱۱[۴]– درگذشته ۱۷ تیر ۱۳۹۵) بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون در ایران بود. سوگند رحمانی (بازیگر سینما) فرزند وی است. وی فعال حقوق زنان و از معترضان به اجباری شدن حجاب در ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود.
| ملیحه نیکجومند | |
|---|---|
| زادهٔ | ۲۲ اردیبهشت ۱۳۱۱ همدان |
| درگذشت | ۱۷ تیر ۱۳۹۵ (۸۴ سال) تهران |
| مدفن | قطعه هنرمندان بهشت زهرا قطعه ۸۸، ردیف ۱۴۰، شماره ۵۳۳[۱] |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | شیده رحمانی |
| پیشه | بازیگر |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۴–۱۳۹۵ |
| فرزندان | سوگند رحمانی |
| والدین | ابراهیم یکجومت (پدر)[۲] |
زندگی‌نامه ویرایش
وی در روز ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۱۱ در شهر همدان به دنیا آمد.
فعالیت در حوزهٔ زنان ویرایش
ملیحه نیکجومند که با نام هنری شیده رحمانی شناخته می‌شد در روزهای آغازین پس از انقلاب که زمزمه‌هایی مبنی بر اجباری شدن حجاب برای زنان درگرفته بود، علیه این اجبار به اعتراض پرداخت و در تظاهرات‌های علیه اجباری شدن حجاب مشارکت فعالانه‌ای داشت. در تظاهراتی که در خیابان مشتاق تهران در نزدیکی دانشگاه تهران علیه حجاب اجباری و دیگر محدودیت‌ها برای زنان درگرفته بود، تصویری از وی در حال جدال و بحث با یک روحانی شیعهٔ طرفدار اجباری شدن حجاب برداشته شد که سبب شهرت بیشتر وی به عنوان یک مخالف حجاب اجباری و طرفدار حقوق زنان شد. برخی از مطبوعات وی را «ژاندارک تهران» و «ژاندارک خیابان مشتاق» نامیدند.[۵]
وی بعدها در مصاحبه‌ای دربارهٔ عکس معروفی که وی را بالای یک مینی‌بوس در حال تشویق مردم به اعتراض علیه حجاب اجباری نشان می‌داد، گفته بود:
«آن روز، دقیقاً یادم نمی‌آید کی بود اما، می‌دانم که تظاهرات، نزدیک دانشگاه تهران برپا شد. ما در خیابان مشتاق زندگی می‌کردیم و نزدیک دانشگاه تهران بودیم. از چند روز قبلش اراذل و اوباش ریخته بودند در خیابان‌ها و شعار «یا روسری، یا توسری» سر می‌دادند. پونز توی پیشانی دختران جوان می‌کوبیدند. هنوز حجاب قانونی و اجباری نشده بود اما، درگیری بود میان زنان و چماقداران. من حافظه‌ام خوب کار نمی‌کند. مثل پاها و چشم‌هایم از کار افتاده. یادم نمی‌آید روی مینی‌بوس چه می‌گفتم.»[۵]
شیده رحمانی بعدها در فیلم‌هایی که پس از انقلاب بازی کرد حجاب به سر داشت، اما همواره تأکید می‌کرد که اگر انتخاب با وی بود قطعاً از حجاب استفاده نمی‌کرد.[۵]
فعالیت‌ها ویرایش
- فعالیت در تئاتر سپاهان زیر نظر محمد علی رجایی (۱۳۳۱)
- فعالیت در دوبله فیلم (۱۳۳۷)
- شروع فعالیت در سینما با بازی در فیلم خسیس (محمدرضا زندی، ۱۳۳۴)
درگذشت ویرایش
چند روز پیش از مرگش بر اثر زمین‌خوردن دچار ضربه مغزی شده بود و در بخش آی.سی. یو بستری شده بود و حافظه خود را هم از دست داده بود. وی سرانجام روز پنجشنبه ۱۷ تیر ۱۳۹۵ در سن ۸۴ سالگی درگذشت.[۶][۷][۸] همچنین پیکر وی در ۲۰ تیر ۱۳۹۵ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا تشییع شد. در مراسم تشییع وی هنرمندانی چون مهتاب کرامتی، پرستو صالحی، حدیث فولادوند، علی دهکردی، بهروز شعیبی، امیر نوری، پیام دهکردی و آرش مجیدی و نیز دیگر دوستداران وی حضور داشتند.[۹]
نمایش‌ها ویرایش
خسیس، همسایه‌ها، هملت، واد نگ، علی قلی از فرنگ آمد، ربا خوار، کلک باز، نا نا، مرگ پیله ور، مرد عوضی، دختر شکلات فروش، عشق پیری، باغ آلبالو، شیرین و فرهاد، اسکناس پنج دلاری، فال گیر، رمال باشی، طبیب اجباری، هزار و یک شب، زن همسایه و حاجی نزول خوار، عمه ماری، آیینه شکسته و موش و گربه.
فیلم‌شناسی ویرایش
تلویزیونی ویرایش
- تله‌فیلم «بیا می‌بخشیم»
- طفلان مسلم (۱۳۸۹، مجتبی یاسینی)
- زیر هشت (۱۳۸۹، سیروس مقدم)
- آشپزباشی (۱۳۸۸–۱۳۸۹، محمدرضا هنرمند)
- رستگاران (۱۳۸۷، سیروس مقدم)
- جمعه دوازده و چهل و پنج دقیقه (۱۳۸۷، سعید ابراهیمی‌فر)
- نردبام آسمان (۱۳۸۶، محمدحسین لطیفی)
- ایستگاه (۱۳۷۸، عزیزاله ارجونی)
- سرزمین ملائک (۱۳۷۵، علی غفاری)
- یحیی و گلابتون (۱۳۷۵، اصغر آبگون)
- این خانه دور است (۱۳۷۰–پخش:۱۳۷۴، مسعود رسام و بیژن بیرنگ)
- ریشه در خاک (۱۳۶۵، مجید بهشتی)
- سایه همسایه (۱۳۶۴–۱۳۶۵، اسماعیل خلج)
- بوعلی سینا (۱۳۶۴، کیهان رهگذار)
- طالب (۱۳۶۳، عبدالرضا اکبری)
- سربداران (۱۳۶۰–۱۳۶۲، محمدعلی نجفی)
- نهضت سوادآموزی (۱۳۶۰، محمد اوزی)
- آلاخون‌والاخون (۱۳۵۴–۱۳۵۵، مصطفی گل‌آور و محمدعلی کشاورز)
- سال‌های بی‌پناهی (۱۳۵۲، شاهرخ ذوالریاستین)
- زیر بازارچه (۱۳۵۲، محسن هرندی)
- خانه قمرخانم (۱۳۴۷–۱۳۵۰)
- سرکار استوار (۱۳۴۶–۱۳۴۹، پرویز کاردان، منصور پورمند و پرویز صیاد)
- پهلوانان (۱۳۴۵)
سینمایی ویرایش
- گهواره‌ای برای مادر (۱۳۹۱)
- حوالی اتوبان (۱۳۸۷)[۱۰]
- آب (۱۳۸۰)
- پاییز بلند (۱۳۷۲)
- مسافر غریب (یوسف جمادی ۱۳۷۲)
- افسانه مه‌پلنگ (محمدعلی سجادی ۱۳۷۰)
- برخورد (سیروس الوند ۱۳۷۰)
- به خاطر همه چیز (رجب محمدین ۱۳۶۹)
- شب دهم (جمال شورجه ۱۳۶۸)
- هی جو (منوچهر عسگری نسب ۱۳۶۷)
- بهار در پاییز (مهدی فخیم‌زاده ۱۳۶۶)
- طلسم (داریوش فرهنگ ۱۳۶۵)
- مأموریت (حسین زند باف ۱۳۶۵)
- آن سوی مه (منوچهر عسگری نسب ۱۳۶۴)
- مادیان (علی ژکان ۱۳۶۴)
- آوار (سیروس الوند ۱۳۶۳) با نام شیده
- مردی که زیاد می‌دانست (یدالله صمدی ۱۳۶۳)
- فرار (جمشید حیدری ۱۳۶۳)
- شازده احتجاب (بهمن فرمان آرا ۱۳۵۳)
- شرور (ناصر محمدی ۱۳۵۲) با نام شیده
- خانه قمرخانم (بهمن فرمان آرا ۱۳۵۱)
- شیر تو شیر (منصور پورمند ۱۳۵۱) با نام شیده
- جدایی (رضا صفایی ۱۳۴۸) با نام شیده
- گناه مادر (قدرت‌الله بزرگی ۱۳۴۸) با نام شیده
- تنگه اژدها (سیامک یاسمی ۱۳۴۷) با نام شیده
- دختر عشوه‌گر (فریدون ژورک ۱۳۴۷) با نام شیده
- ستاره هفت آسمان (حسین مدنی ۱۳۴۷) با نام شیده
- شکار شوهر (نصرت‌الله وحدت ۱۳۴۷) با نام شیده
- لوطی قرن بیستم (رضا صفایی ۱۳۴۷) با نام شیده
- زیر گنبد کبود (مهدی رئیس فیروز ۱۳۴۶) با نام شیده
- خسیس (محمد رضا زندی ۱۳۳۴) با نام شیده
پانویس ویرایش
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ عکس تاریخی شیده رحمانی که روز گذشته در تهران در گذشت!، نوشتۀ مینا احدی، نوشته‌شده در ۱۹ تیر ۱۳۹۵؛ بایگانی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine بازدید در ۱ بهمن ۱۳۹۵.
- ↑ «ملیحه نیکجومند بازیگر ایرانی درگذشت».
- ↑ «ملیحه نیکجومند بازیگر پیشکسوت تلویزیون درگذشت». خبرگزاری مهر.
- ↑ «مرگ شیده رحمانی، بازیگری که به حجاب اجباری معترض بود».
- ↑ https://www.mizanonline.com/fa/news/195591/پیکر-ملیحه-نیکجومند-تشییع-شد-عکس
- ↑ «Fars News Agency: فیلمبرداری «حوالی اتوبان» به پایان رسید». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۷-۰۸.
منابع ویرایش
- امید، جمال (۱۳۷۷). فرهنگ سینمای ایران. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۶۴-۶۱۷۴-۸۹-۲.