نیوالیومَـب[۲][۳] (انگلیسی: Nivolumab) با نام تجاری آپدیوو، دارویی است که در درمان برخی انواع سرطان کاربرد دارد.[۴] این سرطان‌ها شامل ملانوما، سرطان ریه، کارسینوم کلیه، لنفوم هاجکین، سرطان‌های سر و گردن، سرطان روده بزرگ و سرطان کبد می‌شود.[۴] این دارو را با «تزریق وریدی آهسته» تجویز می‌کنند.[۴]

نیوالیومب
قطعهٔ Fab پادتن در نیوالیومَـب (آبی) که به دومِـین برون‌سلولی PD-1 (بنفش) چسبیده است. برگرفته از PDB مدخل 5ggr.
پادتن مونوکلونال
گونهWhole antibody
منبعانسان
هدفPD-1
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریآپدیوو (Opdivo)
نام‌های دیگرONO-4538, BMS-936558, MDX1106
AHFS/Drugs.commonograph
داده‌ها
گروه داروییایمنی‌درمانی[۱]
کد ATC
شناسه‌ها
شمارهٔ سی‌ای‌اس
کم‌اسپایدر
  • none
KEGG
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC6362H9862N1712O1995S42
جرم مولی143.6 kg/mol g·mol−1

عوارض ویرایش

عوارض شایع این دارو، احساس خستگی، راش‌های پوستی، مشکلات کبدی، دردهای ماهیچه‌ای و سرفه است.[۴] عوارض شدید آن ممکن است شامل مشکلات مرتبط با دستگاه ایمنی در ریه‌ها، روده، کبد، کلیه، پوست یا دستگاه درون‌ریز گردد.[۴] استفاده از این دارو در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.[۴]

نیوالیومب یک پادتن مونوکلونال IgG4 است که PD-1 را مهار می‌کند.[۴] این دارو نوعی ایمنی‌درمانی و مهارکننده وارسی ایمنی است و پیام‌های سلولی مهارکنندهٔ فعالیت لنفوسیت‌های تی را که جلوی حمله به سلول‌های سرطانی را می‌گیرد، مسدود می‌کند.[۴][۱]

تاریخچه ویرایش

نیوالیومَـب در سال ۲۰۱۴ میلادی در ایالات متحده آمریکا تأیید شد[۴] و یکی از داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت است که دربرگیرندهٔ بی‌خطرترین و مؤثرترین داروهای مورد نیاز در نظام سلامت است.[۵] در بریتانیا هزینهٔ درمان با این دارو برای سرویس سلامت همگانی حدود ۵۲۶۶ پوند در ماه است (در سال ۲۰۱۸).[۶] در ایالات متحده آمریکا هزینهٔ ماهیانهٔ آن ۱۳٬۵۵۶ دلار آمریکاست[۷] و در چین ۷۰۰۰ دلار آمریکا هزینه دارد.[۸] این دارو با استفاده از سلول‌های تخمدان همستر کوتوله چینی ساخته می‌شود.[۹]

موارد استفاده ویرایش

نیوالیومب به‌عنوان خط اول درمان در ملانوما متاستازدادهٔ غیرقابل جراحی در ترکیب با داروی ایپیلیموماب به‌کار می‌رود، مشروط بر آنکه سلول‌های سرطانی دچار جهش BRAF نباشند.[۱۰] این دارو به‌عنوان خط دوم درمان در ملانوما متاستازدادهٔ غیرقابل جراحی، پس از انجام ایمنی‌درمانی با ایپیلیموماب در صورتی که جهش BRAF موجود باشد نیز کاربرد دارد.[۱۰][۱۱] نیوالیومب در درمان «سرطان ریه پیش‌رونده از نوع غیرسنگفرشی» با داروهای شیمی‌درمانی حاوی پلاتین یا به‌دنبال آنها، و همچنین درمان «سرطان ریه از نوع سلول کوچک» استفاده می‌شود.[۱۰][۱۲] این دارو به‌عنوان خط دوم درمان در کارسینوم کلیه پس از شکست درمان با بازدارنده‌های رگ‌زایی هم کاربرد دارد.[۱۰]

نیوالیومب برای درمان سرطان‌های سلول ترانزیشنال اولیه یا متاستاز دادهٔ دستگاه ادراری که شایع‌ترین نوع سرطان مثانه است، استفاده می‌شود. در این حالت، می‌توان دارو را به موارد پیشرفتهٔ موضعی یا متاستاز داده‌ای که به شیمی‌درمانی رایج با داروهای حاوی پلاتین پاسخ نداده‌اند؛ یا آنکه ظرف ۱۲ ماه از درمان‌های ادجوآن و نئو-ادجوآن با داروهای حاوی پلاتین، مجدداً عود کرده‌اند، تجویز کرد.[۱۳]

نیوالیومب و سایر مهارکننده‌های PD-1 در مورد مبتلایانی که متاستازهای مغزی دارند،[۱۴] یا آنها که گرفتار بیماری‌های خودایمنی هستند، هم مؤثرند.[۱۵]

عوارض جانبی ویرایش

مطابق برچسب دارویی نیوالیومب، احتمال التهاب وابسته به ایمنی شدید در ریه‌ها (پولمونیت)، کبد (هپاتیت)، کلیه‌ها (نفریتالتهاب روده بزرگ، کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد.[۱۰] کم‌کاری تیروئید در ۸/۵٪ افراد و پرکاری تیروئید در ۳/۷٪ آنان رخ می‌دهد.[۱۶] «دیابت خودایمنی» که شبیه به دیابت نوع ۱ است در حدود ۲٪ از مصرف‌کنندگان نیوالیومب به‌وجود می‌آید.[۱۶]

در کارآزمایی‌های بالینی برای ملانوما، عوارض زیر در بیش از ۱۰٪ از افراد، و بیشتر از شیمی‌درمانیِ تنها، رخ داد: راش پوستی، خارش، سرفه، عفونت دستگاه فوقانی تنفسی، ورم محیطی. سایر عوارض مهم که احتمال‌شان کمتر از ۱۰٪ است عبارتند از: اختلالات هدایت الکتریکی بطن قلب، التهاب چشم‌ها (یوئیت)، عوارض مربوط به تزریق، گیجی، نوروپاتی محیطی و حسی، کنده‌شدن پوست، اریتم مولتی‌فرم، پیسی و پسوریازیس.[۱۰]

در کارآزمایی‌های بالینی برای سرطان ریه عوارض زیر در بیش از ۱۰٪ از افراد، و بیشتر از شیمی‌درمانیِ تنها، رخ داد: خستگی، ضعف، ورم، تب، درد سینه، درد گسترده در بدن، تنگی نفس، سرفه، دردهای ماهیچه و مفاصل، کاهش اشتها، دردهای شکمی، تهوع و استفراغ، یبوست، کاهش وزن، راش پوستی و خارش پوست.[۱۰]

سطح طبیعی الکترولیت‌ها و سلول‌های خونی نیز دچار تغییر و اختلال می‌گردد.[۱۰]

بارداری و شیردهی ویرایش

مصرف نیوالیومَـب در دوران بارداری احتمالاً موجب آسیب به جنین می‌شود؛ اما مشخص نیست که این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود یا خیر.[۱۰]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ "Nivolumab (Opdivo) | Cancer information | Cancer Research UK". www.cancerresearchuk.org. Retrieved 15 December 2019.
  2. «How to pronounce Nivolumab». Forvo.
  3. «کشف روشی «بهتر از شیمی‌درمانی» برای مبارزه با سرطان». رادیو فردا. ۱۹ مهر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۹ دی ۱۳۹۸.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ ۴٫۸ "Nivolumab Monograph for Professionals". Drugs.com (به انگلیسی). Retrieved 14 November 2019.
  5. "World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019". World Health Organization (WHO). 2019. hdl:10665/325771. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  6. British national formulary : BNF 76 (76 ed.). Pharmaceutical Press. 2018. p. 852. ISBN 9780857113382.
  7. "Opdivo Prices, Coupons & Patient Assistance Programs". Drugs.com (به انگلیسی). Retrieved 14 November 2019.
  8. "Bristol-Myers will sell Opdivo in China at half of US cost, setting precedent for checkpoint wave — report". Endpoints News (به انگلیسی). Retrieved 2019-09-09.
  9. Rajan A, Kim C, Heery CR, Guha U, Gulley JL (September 2016). "Nivolumab, anti-programmed death-1 (PD-1) monoclonal antibody immunotherapy: Role in advanced cancers". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 12 (9): 2219–31. doi:10.1080/21645515.2016.1175694. PMC 5027703. PMID 27135835.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ ۱۰٫۶ ۱۰٫۷ ۱۰٫۸ Nivolumab Label. Last updated November 2015.
  11. Johnson DB, Peng C, Sosman JA (March 2015). "Nivolumab in melanoma: latest evidence and clinical potential". Therapeutic Advances in Medical Oncology. 7 (2): 97–106. doi:10.1177/1758834014567469. PMC 4346215. PMID 25755682.
  12. Sundar R, Cho BC, Brahmer JR, Soo RA (March 2015). "Nivolumab in NSCLC: latest evidence and clinical potential". Therapeutic Advances in Medical Oncology. 7 (2): 85–96. doi:10.1177/1758834014567470. PMC 4346216. PMID 25755681.
  13. Bushey, R. Gains FDA Approval for Common Bladder Cancer. Drug Discovery & Development, Fri, 02/03/2017.
  14. Caponnetto S, Draghi A, Borch TH, Nuti M, Cortesi E, Svane IM, Donia M (May 2018). "Cancer immunotherapy in patients with brain metastases". Cancer Immunology, Immunotherapy. 67 (5): 703–711. doi:10.1007/s00262-018-2146-8. hdl:11573/1298742. PMID 29520474.
  15. Donia M, Pedersen M, Svane IM (April 2017). "Cancer immunotherapy in patients with preexisting autoimmune disorders". Seminars in Immunopathology. 39 (3): 333–337. doi:10.1007/s00281-016-0595-8. PMID 27730287.
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ de Filette J, Andreescu CE, Cools F, Bravenboer B, Velkeniers B (March 2019). "A Systematic Review and Meta-Analysis of Endocrine-Related Adverse Events Associated with Immune Checkpoint Inhibitors". Hormone and Metabolic Research = Hormon- und Stoffwechselforschung = Hormones et Metabolisme. 51 (3): 145–156. doi:10.1055/a-0843-3366. PMID 30861560.