ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی
مختصات: ۳۸°۰′ شمالی ۷۳°۰′ شرقی / ۳۸٫۰۰۰°شمالی ۷۳٫۰۰۰°شرقی
| ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی | |
|---|---|
| |
| اطلاعات | |
| کشور: |  تاجیکستان 
|
| نام رسمی: | ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی |
| مرکز: | خاروغ |
| استاندار: | قادر قاسمی |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت: | ۶۴٬۲۰۰ کیلومتر مربع |
| تعداد شهرها: | ۱ |
| تعداد ناحیه‌ها (شهرستان): | ۷ |
| تعداد جماعت‌ها (بخش): | ۴۱ |
| مردم | |
| جمعیت (۱۳۸۶): | ۲۱۸٬۴۰۰ نفر |
| تراکم جمعیت: | ۳٫۴ نفر بر کیلومتر مربع |
| زبان رسمی: | فارسی تاجیکی |
| زبان‌های گفتاری: | اشکاشمی، شغنانی،
روشانی، وخانی، یزگلامی، قرقیزی |
| مذهب: | اسماعیلیه، سنت والجماعت |
| پیش‌شماره: | ۳۵ ۹۹۲+ |
| کد پست: | ۷۳۶۰۰۰ |
| وبگاه: | |
ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی (به خط سرلیک: Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон) یا استان خودمختار کوهستانی بدخشان یک ایالت خودگردان در جنوب شرق تاجیکستان است.
این ولایت از جنوب با افغانستان، از شرق با چین و از شمال با قرقیزستان همجوار است. این ولایت دارای مساحت ۶۳۷۱۰ کیلومتر می‌باشد و مرکز آن شهر خاروغ است که بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ حدود ۲۹ هزار نفر جمعیت دارد.
ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی ۴۴٬۵ درصد از مساحت کشور تاجیکستان را در بر می‌گیرد اما تنها ۲۱۸ هزار نفر (سرشماری سال ۲۰۰۸) معادل ۳ درصد از جمعیت این کشور را در خود جای داده‌است. بیشتر اهالی این ولایت پامیری‌ها هستند که به زبان‌های مختلفی از گروه زبان‌های پامیری از شاخه ایرانی شرقی سخن می‌گویند. اقلیتی از قرقیزها هم در این ولایت سکنی دارند. مذهب اکثر مردم این منطقه نیز شیعه اسماعیلی از شاخه نزاری است.
دودمان چینگ در زمان حکومت خود که تا سال ۱۹۱۲ بر چین حکومت می‌کرد، بر تمامی کوهستان پامیر به عنوان بخشی از خاک خود ادعا داشت. در سال ۱۸۹۰ قراردادی مرزی میان روسیه، چین و افغانستان مرزهای سه کشور را در این ناحیه مشخص کرد اما پس از آن هم گاه این مرزها مورد اعتراض چین واقع می‌شدند تا اینکه در سال ۲۰۰۲ معاهده مرزی چین و تاجیکستان اختلاف این دو کشور را حل کرد.[۱]
تاریخچهویرایش
ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی رسماً در ۲ ژانویه ۱۹۲۵ تشکیل شد و پس از تأسیس جمهوری تاجیکستان در سال ۱۹۲۴، منطقه بدخشان نیز جزئی از این جمهوری گشت. طی دهه ۱۹۵۰ بسیاری از مردم بومی کوهستان بدخشان که به پامیری‌ها معروفند به اجبار به مناطق جنوب غربی تاجیکستان کوچانده شدند. پس از استقلال تاجیکستان از شوروی، نام منطقه خودمختار کوهستان بدخشان به ولایت (استان) خودمختار بدخشان کوهستانی تغییر کرد.
در جریان جنگ داخلی تاجیکستان که از ۱۹۹۲ آغاز شد، حکومت محلی ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی در سال ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. در جریان جنگ داخلی، بسیاری از پامیری‌ها هدف حملات کشندهٔ گروه‌های رقیب قرار گرفتند و بدخشان یکی از دژهای گروه‌های مخالف دولت شد. مدتی بعد ایالت خودمختار بدخشان کوهستانی اعلام استقلال خود را ملغی کرد.
ناحیه‌هاویرایش
جغرافیاویرایش
بلندترین کوه‌های رشته‌کوه پامیر و سه قله از پنج قله ۷۰۰۰ متری منطقه آسیای میانه شوروی پیشین در این ولایت قرار گرفته. سه قلّهٔ بلند بدخشان عبارت‌اند از قلّهٔ اسماعیل سامانی (نام پیشین: قلّهٔ کمونیسم) (۷۴۹۵ متر)، قلّهٔ استقلال (نام پیشین: قلّهٔ لنین) (۷۱۳۴ متر) در مرز قرقیزستان، و قلّهٔ کورژنیوسکی (۷۱۰۵ متر).
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ China's Territorial and Boundary Affairs Ministry of Foreign Affairs, the People's Republic of China
ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۷. "List of Jamoats". UN Coordination, Tajikistan. Archived from the original on 26 February 2012. Retrieved June 20, 2010.
Middleton, Robert. 2008. Tajikistan and the High Pamirs: a companion and guide. Hong Kong: Odyssey Books. ISBN 978-962-217-773-4