کهکدان

کِهکَدان، روستایی از توابع بخش سامن شهرستان ملایر در استان همدان ایران است

کِهکَدان

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	ملایر
بخش	بخش سامن
دهستان	کهکدان
نام محلی	کیکیو، کی‌کیان
نام‌های دیگر	کیکیو،کیکدان
نام‌های قدیمی	کی‌کیان به معنی سرزمین پادشاهان
کِهکَدان ۳۴٫۱۴۳۸۸۹°شمالی ۴۸٫۶۵۸۰۵۶°شرقی / 34.143889; 48.658056
مردم
جمعیت	۲۲۳۰ نفر (سرشماری ۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	بیش از ۱۸۰۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	حداقل دما منفی ۲۵ درجه و حداکثر مثبت ۳۷ درجهٔ سانتیگراد
بارش سالانه	۳۰۰ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۶۰ روز
اطلاعات روستایی
کد آماری	۲۰۷۷۴۶
ره‌آورد	بادام، گردو، انگور
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۱۳۲۳۵

دکتر احمد احمدی (۱۳۱۲–۱۳۹۷)، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) که شاگرد مرحوم حاج لطفعلی حسینی می باشد و با هم رفیق بوده اند، زادهٔ این روستا بود. همچنین لیلا برخورداری بازیگر نیز اصلیتاً از این روستا می‌باشد. همچنین بسیاری از اهالی تحصیل و علمی و سرشناس نیز از این روستا برخواسته اند. (شریفی رئیس اداره ثبت احوال، برخورداری رئیس آموزش و پرورش، برخورداری رئیس اداره آب و فاضلاب، ترکاشوند رئیس شبکه بهداشت، شیخ یاسین گودرزی استاد دانشگاه قم، عبدالله حاجی‌وند استاد دانشگاه و مینیاتوریست حرفه‌ای، مظاهر روزبهانی معاون دانشگاه آزاد و …)

جمعیت

این روستا در بخش سامن قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن۲۲۳۰ نفر (۶۸۴خانوار) بوده‌است. قدیمی‌ترین قوم این روستا (برخودار) است اقوامی مانند زیودار، کولیوند، احمدوند، کرمی شاه کرمی، برخورداری، روزبهانی، شیرزادی، گودرزی و علیمحمدی و … که هرکدام خاستگاه جداگانه‌ای دارند به عنوان مثال ایل بیرانوند (سیلاخور و چغلوندی)، ایل کولیوند (سلسله و دلفان)، ایل احمدوند (نهاوند و دلفان)، ایل برخوردار (دلفان و خاوه)، کرمی (ایل بالاگریوه در جنوب لرستان)، روزبهانی (بروجرد و نهاوند)، گودرزی (بروجرد) و شیرزادی (بالاگریوه) و علیمحمدی (دشت سیلاخور یا بالاگریوه)

علت این تعدد و تکثر قومی از انجاست که این اقوام در واقع در یک هنگ نظامی در کنار ایل زند به عنوان قوای نظامی بوده‌اند و بعد از شکست از قاجاریه به عنوان هنگ نظامی تبعید می‌شوند و این امر علت تعدد اقوام با خاستگاه‌های متفاوت است و قدمت این روستا نیز حدوداً ۲۰۰ تا ۲۳۰ سال می‌باشد که بر روستایی کهنه با نام قلعه دره استقرار می‌یابند که اکثر طایفه دره ای از افراد بومی روستای کهکدان می‌باشند. در این زمینه قول تاریخی دیگری هم وجود دارد که اهالی این روستا با شروع جنگ اشترینان میان قبیله بین اقوام بختیاری در مقابل لر های پیشکوهی(لرستان) و لرهای پشتکوهی (ایلام) به عنوان هنگ نظامی مستقر در اراضی روستای کهکدان شدند که در منابع تاریخی نام این روستا با عنوان کیکدان ذکر شده اما در نتیجه این جنگ با وساطت خوانین کلهر به صلح سرانجامید نکته حائز اهمیت در خصوص این مطلب مستقر شدن هنگ نظامی در این منطقه به خاطر استراتژیک بودن این روستا می باشد.

و در مورد شغل اهالی این روستا می‌توان از کشاورزی و دامداری و رانندگی با کامیون و سایر مشاغل نام برد که می‌توان این سه شغل نام برده در فوق را عمده کار مردم این روستا دانست.

موقعیت

این روستا درفاصله ۲۰ کیلومتری ملایر و ۲۵کیلومتری بروجرد قرارگرفته و با روستاهای ونو، واشان، یونس، کمربنه، سیاه کمر، قشلاق چغایی انوج و دهریز همجوار می‌باشد.

زبان

مردم این دیار به گویش محلی لری کهکدانی صحبت می‌نمایند. این گویش مختص مردمان این سرزمین است. قدر مسلم است که قومی که در روستای کهکدان زندگی می‌کند از پیشینه نژادی بسیار قدیمی برخوردار است و نمود آن را می‌توان در لهجه خاص لری آن دانست که تقریباً با تمامی لهجه‌های لری نواحی پیرامونی دور و نزدیک آن کاملاً متفاوت است. در این روستا تلفظ فعل‌های ماضی استمراری با الف می‌باشد که زبانشناسان آن را ماضی استمراری باستان می‌دانند. به عنوان مثال اشکنم (می‌شکنم)، اپاشم (می‌پاشم و … این شیوه تلفظ را زبان شناسان به نامی مانند میر جلال الدین کزازی و همچنین لغت‌نامه‌هایی مانند دهخدا و معین آن را ماضی استمراری باستان می‌دانند. این شیوه تلفظ فقط در گویش لری بختیاری و بویری رواج دارد. پس به لحاظ زبانی خاستگاه کهکدانی‌ها به احتمال زیاد در نواحی جنوب غرب ایران بوده و لحاظ پیشینه تاریخی به علت اینکه خاستگاه زبانی (استان‌های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، شمال و شمالشرق خوزستان، شمال غرب و غرب استان فارس) منطبق بر خاستگاه امپراطوری ایلام (حدود ۲۰۰۰ سال پیش تر از شاهنشاهی هخامنشیان) می‌باشد. در واقع باستان شناسان ایلامیان را بومیان ایرانی قبل از ورود آریایی‌ها می‌دانند.

وضعیت روستا

این روستا دارای پنج محله جداگانه به نام‌های: قلعهٔ بالا (قلا بالا) قلعهٔ شیرزاد (قلا شیرزا) قلعهٔ برخوردار (قلا برخوردار) محله پایین (مل هاری) محله بالا (این محله به علت نوساز بودن نام قدیمی ندارد) می‌باشد.

• لهجه صحبت کردن از یک محل به محل دیگر فرق می‌کند.
• هر محله دارای مساجد و حسینیه‌های جدا گانه می‌باشد. (چهار مسجد، سه حسینیه)
• با وجود اینکه اکثر منازل دارای حمام هستند، سه حمام عمومی بهداشتی نیز در این روستا وجود دارد.
• هر محله دارای هیئت‌های عزاداری جداگانه هستند (چهار هیئت عزاداری)
• کشاورزان هر محله دارای زمین‌های کشاورزی جداگانه هستند و همچنین متجاوز از پانزده چاه عمیق و پنج چشمه در این روستا وجود دارد.
• روستای کهکدان دارای سه زیارتگاه، پنج مدرسه، یک کانون فرهنگی هنری، یک خانه بهداشت و یک درمانگاه و سه نانوایی است.

سوغات

بادام، گردو و دوشاب (شیره) از سوغات این روستا هستند.

محصولات

محصولات کشاورزی: انگور، دوشاب (شیره)، گردو، بادام، جو، گندم، نخود، عدس، لوبیا، کتیرا، خیار، هندوانه، سیب زمینی، و انواع کشت برای دام

جستارهای وابسته

• فهرست روستاهای ایران