گویش لارستانی (کتاب)
گویش لارستانی (واژه‌نامه، متن‌های نثر و نظم، دستور زبان) کتابی از امیرحسین خُنجی است. نگارنده هدف خود از نگارش این کتاب را تلاش برای بازشناسی یک گویش کهن ایرانی و گردآوری مجموعه واژگان و عبارت‌های رایج در گویش لارستانی تشریح کرده است.[۱]
 | |
| نویسنده(ها) | امیرحسین خنجی |
|---|---|
| عنوان اصلی | گویش لارستانی. (واژه‌نامه، متن‌های نثر و نظم، دستور زبان). تلاشی برای بازشناسی یک گویش کهن ایرانی. |
تعداد جلد | ۱ (تیراژ ۱۵۰۰ نسخه) |
| موضوع(ها) | گویش لارستانی، زبان‌شناسی، واژه‌نامه، دستور زبان، زبان‌های ایرانی، گویش‌های ایرانی |
| ناشر | انتشارات نوید شیراز |
| شمار صفحات | ۱۱۸۴ |
| شابک | شابک ۹۷۸−۶۰۰−۱۹۲−۴۲۷−۹ |
| ۴ فا ۹ | |
| کتابخانه کنگره | PIR۳۲۸۶ /ل۲۱ خ۹ ۱۳۹۳ |
| کتابخانه ملی ایران | ۳۵۱۱۸۱۴ |
رونمایی و انتشار ویرایش
این کتاب در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ همراه شش عنوان کتاب دیگر در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی و در غرفهٔ انتشارات نوید شیراز عرضه شد. این مراسم با حضور و سخنرانی علی اشرف صادقی استاد زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، معاون پارلمانی وزیر ارشاد، مدیرکل امور استان‌های وزارت ارشاد، مدیرکل ارشاد فارس، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نیز رئیس ادارهٔ چاپ ارشاد فارس برگزار شد.[۲][۳][۴][۵][۶]
محتوای کتاب ویرایش
پس از پیش‌گفتار، واژه‌نامه‌ای مبسوط است که تا صفحهٔ ۸۶۳ ادامه می‌یابد. این واژه‌نامه ضرب‌المثل‌های مربوطه را هم در بر می‌گیرد. بخش دوم شامل چند متن کوتاه لارستانی است تا صفحهٔ ۹۲۴. بخش سوم سروده‌های نگارنده به‌گویش لارستانی عنوان دارد به‌همراه اصطلاحات و عبارات به‌کار رفته در آنها. بخش آخر کتاب «قاعده و دستور گویش لارستانی» است که تا صفحهٔ ۱۱۷۵ ادامه می‌یابد. در پایان ابیاتی به‌گویش شیرازی قدیم، که در آن میان اشعاری به همان گویش از سعدی و حافظ و شاه داعی الله وجود دارد.[۷][۸]
دیدگاه پژوهشگران پیرامون کتاب ویرایش
لطفعلی خنجی، نویسنده، مترجم، زبان‌شناس و روزنامه‌نگار ایرانی در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته‌است می‌گوید: «این کتاب یک اثر دانشنامه‌ای (Encyclopedic) است که از نظر کمی و کیفی هم منبعی کامل از واژگان و اصطلاحات است و هم مرجعی برای ساختار دستوری است.»[۹]
محمد اورنگ، زبان‌شناس و کارشناس مترجم زبان انگلیسی در پاسخ به این سؤال که «آثاری که کمابیش توسط مؤلفان بومی در ارتباط با فرهنگ و گویش شهرها و روستاهای لارستان به نگارش درآمده اما با این حال خلاء یک مرجع کامل و جامع در ارتباط با این زبان هنوز احساس می‌شود، آیا تلاش‌هایی در این زمینه انجام شده‌است؟ و اگر خیر، از کجا باید شروع کرد؟» می‌گوید: «جدیدترین کتاب دکتر امیرحسین خنجی با نام گویش لارستانی در این زمینه بسیار قابل تحسین است. البته که کتابهای پیشین بسیار مهم و ارزشمند هستند اما به نظر من باید کتاب‌هایی در این زمینه نوشته شوند که بتواند همهٔ اطلاعات قدیمی را یک‌جا کند و ضمن نقد آنها به بیان دیدگاه‌های جدید مبتنی بر نظریات زبان‌شناسی بپردازند.»[۱۰][۱۱][۱۲]
نگاهی به زندگی مؤلف ویرایش
امیرحسین خُنجی (زادۀ ۱۰ مهر ۱۳۲۶ در خنج؛ درگذشتۀ ۳۰ مهر ۱۳۹۲ در شیراز) ادیب و مورخ ایرانی بود. [۱۳][۱۴]
امیرحسَین خُنجی | |
|---|---|
 امیرحسین خنجی در کتابخانۀ شخصی - ۱۳۸۳ | |
| زاده | ۱۰ مهر ۱۳۲۶ خنج، لارستان، استان فارس |
| درگذشته | ۳۰ مهر ۱۳۹۲ (۶۵ سال) بیمارستان نمازی، شیراز، ایران |
| آرامگاه | خنج |
| تخلص | خنجی |
| پیشه | مورخ، شاعر، مترجم |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات | دکتری علوم و حقوق سیاسی |
| دانشگاه | تهران و فارابی |
| وبگاه | |
بیوگرافی امیرحسین خنجی ویرایش
امیرحسین خنجی در دهم مهرماه ۱۳۲۶ در شهر خُنج زاده شد. سال‌های کودکی و دبستان را در زادگاه خود سپری کرد و در همان هنگام، خواندن قرآن را از آغاز تا پایان در مکتب‌خانه [۱۵] گذراند و با واژگان و عبارات قرآنی آشنا شد و در ده‌سالگی همۀ قرآن را ازبَر داشت. افزون بر آن، ابیات زیادی از ادبیات پارسی را به‌همراه بارمعنای آنها حفظ بود. پس از پایان دورۀ ابتدائی، تحصیل علوم دینی را نزد شیخ عبدالرزاق ابونجمی آغاز کرد و نزد او دو کتاب در صرف و نحو، دو کتاب در فقه، و کتابی در احادیث پیامبر اسلام خواند. [۱۶]
در سال ۱۳۴۱ همراه پدر برای کار به قطر رفت، یک سال بعد همزمان با کارکردن تحصیلات خود را در مدرسۀ عربیِ دولتیِ قطر ادامه داد و چیزی نگذشت که عربی را همچون زبانِ مادری خود مسلط شد و به دیپلم زبان عربی دست یافت. سپس در دانش‌سرای عالیِ علوم دینی وابسته به الأزهر تحصیلات علوم دینی خود را نزد استاد قرضاوی و دیگر معلمان فراگرفت و پس از آن به میهن بازگشت. [۱۷][۱۸]
در سال تحصیلیِ ۱۳۵۱-۱۳۵۲ در دانشگاه تهران پذیرفته شد و پویۀ علمی خود را تا اخذ درجۀ فوق لیسانس در رشته علوم سیاسی از همان دانشگاه و درجۀ فوق لیسانس در رشتۀ روابط بین‌الملل فرهنگی از دانشگاه فارابی ادامه داد، و سرانجام به درجۀ دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران رسید.[۱۹][۲۰]
در سال ۱۳۶۲ به دلایل سیاسی مجبور به جلای وطن گردید و مدتی به تجارت پرداخت و چندسالی را به سیر و سیاحت در کشورهای اروپایی و آسیایی و آفریقایی گذراند. بعد از آن که در تجارت موفق شد کار خود را به دیگران سپرد و تمامی وقت خود را صرف تألیف آثارش کرد. تسلّط بر ادبیات پارسی و عربی، آشنائی با افکار و اندیشه‌های نوین و روش‌های آکادمیک تحقیق در علوم انسانی عوامل برانگیزاننده‌ای بود تا شروع به پژوهش در تاریخ ایران و اسلام کند که تقریباً سی سال دوم زندگی او را در بر گرفت. با ورود اینترنت سایت ایران‌تاریخ را راه‌اندازی کرد و از سال ۱۳۸۰ گزیده‌هایی از آثار خود را در آن منتشر می‌کرد.[۲۱][۲۲]
امیرحسین خنجی در اواخر زندگی به بیماری سرطان مبتلا شد. با شدت گرفتن بیماری ابتدا در یکی از بیمارستان‌های شهر کویت تحت درمان قرار گرفت؛ اما بنابر اصرار خود -پس از سالیان درازی دوری از وطن- به ایران منتقل و در بیمارستان نمازی شیراز بستری شد. سرانجام در بامداد روز سه‌شنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۲ درگذشت و بنا بر وصیتش در زادگاه خود به خاک سپرده شد.[۲۳][۲۴]
سروده‌ها ویرایش
امیرحسین خنجی جدا از تألیف کتاب و تاریخ‌نگاری، شاعر زبردستی هم بود و از نوجوانی شعر می‌سرود. سروده‌های او شامل اشعاری به‌گویش لارستانی و زبان پارسی است. فایل صوتی سروده‌های لارستانی خود را نخستین بار در دهۀ شصت بر روی کاست منتشر کرد. این اشعار در میان مردم لارستان محبوبیت دارد و برخی ابیات آنها به‌شکل زبانزد درآمده است. [۲۵] [۲۶][۲۷]
پانویس ویرایش
- ↑ وب‌سایت ویستا نیوز. «گویش لارستانی: واژه‌نامه، متن‌های نثر و نظم، دستور زبان، تلاشی برای بازشناسی یک گویش کهن ایرانی». Vista News Hub.
- ↑ وب‌سایت میلاد لارستان (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۴). «رونمایی از واژه‌نامهٔ گویش لارستانی». مجلهٔ خبری، فرهنگی و اجتماعی میلاد لارستان.
- ↑ خبرگزاری شبستان (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۴). «رونمایی ۶ عنوان کتاب ار ناشران استان فارس». خبرگزاری شبستان، رسانهٔ حوزهٔ فرهنگ و اندیشه. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ آوریل ۲۰۲۱.
- ↑ گروه خبر کوتاه (۲ اردیبهشت ۱۳۹۴). «امیرحسین خنجی». پایگاه خبری تحلیلی صبح شیراز.
- ↑ هادی صدیقی (۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۴). «داریوش نویدگویی». دانشگاه آزاد اسلامی اوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۲۱.
- ↑ زهرا شاه‌نظر. «کتابهای منتشرشدهٔ انتشارات نوید شیراز در سال ۱۳۹۴». انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، شاخهٔ منطقهٔ جنوب کشور.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی: واژه‌نامه، متن‌های نثر و نظم، دستور زبان، تلاشی برای بازشناسی یک گویش کهن ایرانی. انتشارات نوید شیراز. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ خنجی، گویش لارستانی، ۷–۱۷.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی: واژه‌نامه، متن‌های نثر و نظم، دستور زبان، تلاشی برای بازشناسی یک گویش کهن ایرانی. انتشارات نوید شیراز. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ ایوب محمدی (۲ تیر ۱۳۹۴). ««زبان لاری» یک عنوان پذیرفته شده بین‌المللی است». پایگاه خبری تحلیلی صحبت. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۲۰.
- ↑ ایوب محمدی (۳ آوریل ۲۰۲۰). ««زبان لاری» یک عنوان پذیرفته شده بین‌المللی است». پایگاه خبری تحلیلی صحبت. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئن ۲۰۲۰.
- ↑ ایوب محمدی (۲ تیر ۱۳۹۴). ««زبان «لاری» یک عنوان پذیرفته‌شدهٔ بین‌المللی است/عبارت «زبان اچمی» کاملاً اشتباه است.»». آفتاب لارستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۲۱.
- ↑ محمد خواجه‌پور (۳ آبان ۱۳۹۲). «درگذشت تاریخدان خنجی». هفت‌برکه.
- ↑ «گزارش تصویری اولین همایش تجلیل از نویسندگان خنجی». مجتمع فرهنگی هنری صابرین خنج. ۲۷ آبان ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۱.
- ↑ مدرسه‌ای که در آن خواندن و نوشتنِ قرآن و اصول دین را آموزش می‌دادند.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی. شیراز: انتشارات نوید شیراز. ص. ۹. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی. شیراز: انتشارات نوید شیراز. ص. ۱۱. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۲). چرا تاریخ می‌خوانیم؟. وبگاه ایران‌تاریخ. ص. ۷.
- ↑ محمد خواجه‌پور (۳ آبان ۱۳۹۲). «درگذشت تاریخدان خنجی». هفت‌برکه.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی. شیراز: انتشارات نوید شیراز. ص. ۱۱. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ محمد خواجه‌پور (۳ آبان ۱۳۹۲). «درگذشت تاریخدان خنجی». هفت‌برکه.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی. شیراز: انتشارات نوید شیراز. ص. ۱. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ هیجار خنج (۳۰ آبان ۱۳۹۲). «درگذشت امیرحسین خنجی». هیجار خنج. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مهر ۱۳۹۲.
- ↑ محمد خواجه‌پور (۳ آبان ۱۳۹۲). «درگذشت تاریخدان خنجی». هفت‌برکه.
- ↑ امیرحسین خنجی (۲۱ فروردین ۱۳۹۱). «سروده‌های لارستانی امیرحسین خنجی» (PDF). وبگاه ایران‌تاریخ. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ ژوئیه ۲۰۲۲.
- ↑ خنجی، امیرحسین (۱۳۹۴). گویش لارستانی. شیراز: انتشارات نوید شیراز. ص. ۱۳. شابک ۹۷۸۶۰۰۱۹۲۴۲۷۹.
- ↑ امیرحسین خنجی (۲۹ دی ۱۳۸۸). «سروده‌های پارسی امیرحسین خنجی» (PDF). وبگاه ایران‌تاریخ. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ ژوئیه ۲۰۲۲.