اردشیرخوره

یکی از چهار (بعدتر پنج) بخش اداری استان پارس ساسانی بود

کورهٔ اَردِشیرخُورّه (یا کوره اردشیر) یکی از پنج کوره (بخش) فارس قدیم بوده که منسوب به اردشیر بابکان است.[۱][۲]

اردشیرخوره
Map
ناماردشیرخوره
کشورایران
اطلاعات اثر
دیرینگیدورهٔ ساسانی
دورهٔ ساخت اثردورهٔ ساسانی
بانی اثراردشیر یکم
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۷
تاریخ ثبت ملی۲۴ شهریور ۱۳۱۰

محدوده

ویرایش

در دورهٔ ساسانی و اوایل اسلام این کوره از شیراز تا خلیج فارس و جزایر خارگ و قشم، از شرق تا دارابگرد و از غرب تا بیشاپور و کازرون را در بر می‌گرفت.

مناطق گور (فیروزآباد)، خفر، سیمکان، میمند، سیراف و جزایر کیش و هندورابی در محدودهٔ آن بود و پس از استخر بزرگ‌ترین کورهٔ فارس به‌شمار می‌آمد.

نام‌گذاری

ویرایش

این بخش نامش را از شهر مرکزی و کرسی‌نشین خود شهر اردشیرخوره (گور) گرفته بود؛ شهری که اردشیر بابکان پیش از نبرد هرمزدگان بنیاد گذاشت و مرکز حکومت فارس را از استخر به آن انتقال داد.[۳] پس از چیرگی عرب‌ها، شیراز به جای شهر گور مرکز ایالت فارس شد و عضدالدوله دیلمی اسم گور را تغییر داده، فیروزآباد نامید.[۴]

در زبان فارسی قدیم کلمه《خره》به‌معنی《روشنی》است، و بنابراین اردشیرخوره به یادبود و به افتخار اردشیر ساسانی نام‌گذاری شده بود.[۵]

ویژگی‌ها

ویرایش

به برکت وجود بندر سیراف و همچنین اقلیم مناسب، منطقهٔ فیروزآباد توانست در دوران اسلامی هم رونق و آبادانی خود را حفظ کند. سیراف مهم‌ترین بندرگاه خلیج فارس و قطب اقتصادی منطقه بود و بیشتر تجارت دریایی ایران با مصر، هندوستان و چین از طریق این بندر انجام می‌شد.[۶]

مورخان از آب وهوای خوب و حاصلخیزی این ناحیه یاد کرده‌اند. در تاریخ بلعمی آمده «این جور (گور) شهری است که در پارس خرّم‌تر از آن شهر نیست، با اسپرغم‌ها و میوه‌ها و درختان و آب‌های روان…»[۷] محمد مقدسی نیز دربارهٔ فیروزآباد می‌نویسد: «شهری بسیار نیکوست و انسان از هر دروازهٔ شهر که بیرون رود تا یک فرسخ در باغ و عمارت راه می‌پیماید»[۸] معروف بود که در این منطقه درختان گرمسیری و سردسیری در یک باغ عمل می‌آید و گل سرخ و گلاب آن را در سرزمین‌های دیگر می‌شناختند.

نگارخانه

ویرایش

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. مهرالزمان نوبان (۱۳۷۶نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما، ص. ۳۹۴، شابک ۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴
  2. «بهنام». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۲.
  3. جغرافیای تاریخی فارس، ص ۸۷ به نقل از اصطخری
  4. دانشنامهٔ مزدیسنا، ص ۸۹
  5. لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۲۶۸. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
  6. تاریخ اجتماعی ج ۵ ص ۹۰ و ۹۱
  7. تاریخنامه طبری ج ۱ ص ۶۰۲
  8. تاریخ اجتماعی ج ۵ ص ۳۸۴

منابع

ویرایش
  • اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۱دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه‌نامهٔ توضیحی آیین زرتشت، تهران: نشر مرکز، شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵
  • شواتس، پاول (۱۳۷۲جغرافیای تاریخی فارس، ترجمهٔ جهانداری، کیکاوس، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
  • راوندی، مرتضی (۱۳۸۲تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات نگاه