برلاس
بَرلاس (جغتایی: Barlās) یک اتحادیه کوچ‌رو از مردمان تُرک[۱][۲][۳][۴][۵][۶] یا ترکی-مغولی در آسیای مرکزی و مهم‌ترین ایل تیموریان بودند که بیش‌تر بر آسیای مرکزی، ایران و آسیای جنوبی حکومت می‌کردند.[۷][۸][۹][۱۰]
| برلاس | |
|---|---|
| خاندان مادر | بورجیگین |
| بنیانگذار | قارچار برلاس |
| عنوان‌ها | خان، میرزا، بیگ، شاه، سردار، امیر، غازی، سلطان |
| دارایی(ها) | آسیای مرکزی، ایران، آناتولیا، قفقاز |
براساس تاریخ سری مغولان، برلاس نسب مشترکی با بورجیگین و بقیهٔ طایفه‌های مغول داشت. نسب طایفهٔ برلاس به قارچار برلاس، رئیس یکی از هنگ‌های جغتای خان می‌رسد.[۷] تاریخ سری مغولان -یک حماسه قرن ۱۳ام میلادی که در دوران فرمانروایی اوگتای خان نوشته شده‌است، می‌گوید قارچار برلاس از نوادگان جنگجوی افسانه‌ای مغول، بود و نچیر (بودون آچیر؛ بودنار مونگقاق)، بود که همچنین جد چنگیز خان محسوب می‌شده‌است.[۱۱]
به‌دلیل تماس‌های گسترده با جمعیت بومی در آسیای مرکزی این ایل نه تنها دین اسلام را پذیرفتند[۸] بلکه زبان جغتایی را که یک زبان ترکی‌بُن از شاخهٔ قَرلُق (خَلُّخ) بود نیز پذیرفتند،[۱۲]بعدها این زبان به ازبکی مدرن تبدیل شد.[۱۳][۱۴]
تیمور، بنیانگذار دودمان تیموری، در یک خانوادهٔ اشرافی از طایفهٔ برلاس زاده شد.[۱۵] یکی از نوادگانش، ظهیرالدین بابُر، بعدها امپراتوری گورکانی را بنیاد نهاد.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ نیا /;، رحیم رئیس. «دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرة المعارف اسلامی». دانشنامه جهان اسلام بنیاد دائرة المعارف اسلامی (به Persian). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۲۱.
- ↑ Timur and the Timurids, Svat Soucek, Princeton University, New Jersey, Publisher Cambridge University Press. ص. Timur was born around ۱۳۳۶ in Transoxania near Kesh – later known as Shahrisabz – in the Kashka Darya region of what is today the Republic of Uzbekistan٫ He was a Turk of the Barlas tribe; this tribe, like many others, boasted a Mongol name and ancestry, but for all practical purposes it was Turkic٫.
- ↑ «Encyclopaedia Iranica». ص. At the same time the power of certain Turkish clans, the Barlās, Arlat, and Süldüs (Sūldūs), increased substantially, and they were even able to extend their influence over large portions of Afghanistan, to the detriment of the Kartid rulers there. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۳۱.
- ↑ The Cambridge History of Iran, Volume 6 - p - 44. ص. In addition to the Turkish language of his tribe he also acquired Persian ,although he did not learn to read or write.
- ↑ The Encyclopaedia of Islam - p-183 NEW EDITION PREPARED BY A NUMBER OF LEADING ORIENTALISTS EDITED BY P. J. BEARMAN, TH. BIANQUIS, C. E. BOSWORTH, E. VAN DONZEL AND W. P. HEINRICHS UNDER THE PATRONAGE OF THE INTERNATIONAL UNION OF ACADEMIES. ص. Since the mid ۷th/۱۳th century, the region had apparently been occupied by the Barlas tribe of subsequently Turkicised Mongols, from whom Timur sprang and from whom he drived much support in his struggles to achieve power in Transoxania٫.
- ↑ "Timur | Biography, Conquests, Empire, & Facts". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-05-28.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ B.F. Manz, The rise and rule of Tamerlan, Cambridge University Press, Cambridge 1989, p. 28: "... We know definitely that the leading clan of the Barlas tribe traced its origin to Qarchar Barlas, head of one of Chaghadai's regiments... These then were the most prominent members of the Ulus Chaghadai: the old Mongolian tribes - Barlas, Arlat, Soldus and Jalayir..."
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ M.S. Asimov & C. E. Bosworth, History of Civilizations of Central Asia, UNESCO Regional Office, 1998, ISBN 92-3-103467-7, p. 320: "… One of his followers was […] Timur of the Barlas tribe. This Mongol tribe had settled […] in the valley of Kashka Darya, intermingling with the Turkish population, adopting their religion (Islam) and gradually giving up its own nomadic ways, like a number of other Mongol tribes in Transoxania …"
- ↑ Encyclopedia - Britannica Online Encyclopedia
- ↑ http://books.google.de/books?id=RpiywbMvG5gC&pg=RA1-PA148&dq=Timur+Turkic+speaking&hl=tr&sig=9tWp001dj7GoDBdAjveeJclsQD8
- ↑ «The Secret History Of Themongols». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ iranicaonline.org[پیوند مرده]
- ↑ Allworth, Edward (1994). Central Asia: 130 Years of Russian Dominance, a Historical Overview. Duke University Press, 72. ISBN 0-8223-1521-1
- ↑ Khayrulla Ismatulla, "Modern literary Uzbek", Bloomington, Indiana University Press. 1995
- ↑ http://books.google.de/books?id=CHzGvqRbV_IC&pg=PA409&dq=Barlas+Turkic&hl=tr&sig=Eenkx86afOfm0RKKnq4Y5fDggD8