تل‌آویو
تل‌آویو (به عبری: תל אביב با تلفظ: تل آویو به معنای «بهارتپه») (به عربی: تل أبيب یا تلّ الربيع) دومین شهر پرجمعیت اسرائیل است که در ساحل دریای مدیترانه واقع شده‌است.
تل‌آویو
| |
|---|---|
شهر | |
 | |
 پرچم  نشان | |
لقب(ها):
| |
  تل‌آویو Location of Tel Aviv-Yafo in اسرائیل. | |
| مختصات: ۳۲°۴′ شمالی ۳۴°۴۷′ شرقی / ۳۲٫۰۶۷°شمالی ۳۴٫۷۸۳°شرقی | |
| کشور |  اسرائیل |
| استان | استان تل‌آویو |
| منطقه شهری | غوش دان |
| پایه‌گذاری | ۱۱ آوریل ۱۹۰۹ |
| تأسیس رسمی تحت مدیریت یافا | ۱ ژوئن ۱۹۲۱ |
| تاسیس شهرداری مستقل «تل آویو» | ۱۲ ژانویه ۱۹۲۱ |
| ادغام با یافا | ۲۴ آوریل ۱۹۵۰ |
| مدیریت | |
| • هیئت حاکمه | شهرداری تل آویو-یافا (به عبری: עיריית תל אביב-יפו) |
| • شهردار | رون هولدای |
| مساحت | |
| • شهر | ۵۲ کیلومتر مربع (۲۰ مایل مربع) |
| • شهری | ۱۷۶ کیلومتر مربع (۶۸ مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۱۵۱۶ کیلومتر مربع (۵۸۵ مایل مربع) |
| بلندی | ۵ متر (۱۶ پا) |
| جمعیت (۲۰۱۹)[۱] | |
| • شهر | ۴۶۰٬۶۱۳ |
| • رتبه | دومین در اسرائیل |
| • تراکم | ۸۳۵۴٫۳/کیلومتر مربع (۲۱۶۳۸/مایل مربع) |
| • رتبه تراکم | دوازدهمین در اسرائیل |
| • شهری | ۱٬۳۶۸٬۸۰۰ |
| • تراکم شهری | ۷۷۷۷٫۲/کیلومتر مربع (۲۰۱۴۳/مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۳٬۷۸۵٬۰۰۰ |
| • تراکم کلان‌شهری | ۲۲۴۵٫۸/کیلومتر مربع (۵۸۱۷/مایل مربع) |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی +۲ (زمان استاندارد اسرائیل) |
| • تابستانی (DST) | یوتی‌سی +۳ (IDT) |
| Postal code | 61XXXXX |
| Area code | +۹۷۲–۳ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | IL-TA |
| GDP | ۱۵۳٫۳ میلیارد دلار آمریکا[۲] |
| GDP per capita | US$ 42,614[۲] |
| وبگاه | |
| نام رسمی | شهر سفید |
| گونه | فرهنگی |
| معیار | ii, iv |
| تاریخ ثبت | ۲۰۰۳ |
| شماره ثبت | [۲] |
| کشور | اسرائیل |
| منطقه | اسرائیل |
نام رسمی شهر، تل آویو-یافا (به عبری: תל אביב-יפו) (به عربی: تل أبيب-يافا) می‌باشد، که از ادغام دو شهر تل آویو و یافا در سال ۱۹۵۰ به وجود آمد.[۳]
شهر تل‌آویو، «پایتخت تجاری»[۴] اسرائیل و مرکز استان تل‌آویو محسوب می‌شود. تل‌آویو در دهه ۱۹۱۰ میلادی، در مقابل شن‌زارهای خشک شهر یافا توسط یهودیان مهاجری که توانایی مالی زندگی در شهر عرب‌نشین یافا را نداشتند ساخته شد.[۳] شهر تل‌آویو دارای آب‌وهوای معتدل مدیترانه‌ای است. شهر یافا پیش از جنگ ۱۹۴۸، شهر عربی فلسطینی و مرکز سیاسی، فرهنگی، و اقتصادی جامعه عرب فلسطین بود.[۳]
جمعیت شهر تل‌آویو-یافا در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۶۰٬۸۵۴ نفر بوده‌است[۱] که این رقم شامل کارگران و دانشجویانی که محل اقامت رسمی خود را تغییر نداده‌اند، نمی‌شود. تعداد خانوارهای شهر ۱۸۸ هزار است که ۵۶ درصد از آن‌ها خانواده و ۴۰ درصد مجرد هستند. اما با احتساب شهرهای پیوسته به آن که «تل‌آویو بزرگ» یا «غوش دان» نامیده می‌شود، دارای جمعیتی ۳٫۳ میلیون نفری می‌شود.[۵] تل‌آویو بزرگ شامل چندین شهر بهم پیوسته منجمله یافا (יפו)، رمت گن (רמת-גן)، پتح تیکوا (פתח-תקווה)، هد هشارون (הוד-השרון)، رمت هشارون (רמת-השרון)، گیواتائیم (גבעתיים) و چند شهر کوچک دیگر است.
فضای شهر تل‌آویو با دیگر شهرهای اسرائیل، به‌خصوص شهر اورشلیم تفاوت چشمگیری دارد. تل‌آویو با ساحل طولانی دریای مدیترانه، آزادی‌های اجتماعی فراوان و تبدیل شدن به پایتخت بازرگانی و اقتصادی اسرائیل، یکی از شهرهای جهانی به حساب می‌آید.[۶] تل آویو در سال ۲۰۲۱ گرانترین شهر جهان شناخته شد.[۷]
شهر تل آویو، به عنوان قلب تپنده این کشور، از طریق اتوبان‌های مدرن و خطوط اتوبوس متعدد و خطوط قطار حومه‌ای راه‌آهن اسرائیل، به اقصی نقاط کشور، منجمله به فرودگاه بین‌المللی بن گوریون متصل است. سامانه گسترده‌ای از خطوط مترو و قطار سبک شهری نیز در تل آویو و حومه در دست ساخت می‌باشد.
تاریخچه
در سال ۱۹۰۹ میلادی، یهودیان مهاجری که به فلسطین مهاجرت کرده بودند، زمین‌های تل‌آویو را از اعراب خریدند. فلسطین در آن هنگام بخشی از قلمرو امپراتوری عثمانی بود.[۱۱][۸][۱۰] در آن زمان تل‌آویو ساخته شد تا کارگرانی که در شهر یافا کار می‌کردند، بتوانند شب‌ها محلی برای خواب و استراحت داشته باشند، اما اختلافات بین یهودیان و اعراب یافا در سال ۱۹۲۱، یهودیان را به فکر تأسیس یک مرکز تجاری عمده در تل‌آویو انداخت و به این ترتیب، شهری که بنا بود خوابگاه کارگران شاغل در یافا تبدیل شود، به تدریج به مهم‌ترین مرکز تجاری نخستین کشور یهودی در طول تاریخ مبدل شد.
نام «تل‌آویو» به معنای «بهار تپه» از ابداعات ناحوم سوکولوف بود. او برای ابداع نام «تل‌آویو» از کتابی نوشته تئودور هرتسل به نام سرزمین کهن جدید الهام گرفت.[۱۲] اولین شهردار شهر تل‌آویو، مئیر دیزینگوف نام داشت.[۱۳] در سال ۱۹۵۰، یافا رسماً به تل‌آویو پیوست و امروزه یافا، تنها بخش کوچکی از شهر بزرگ تل‌آویو است که اکثریت مطلق جمعیت آن را یهودیان و بخش بسیار اندکی از آن را شهروندان عرب اسرائیل تشکیل می‌دهند.[نیازمند منبع]
سیاست
دولت اسرائیل، با تصویب قوانینی، پایتخت این کشور را شهر اورشلیم (بیت‌المقدس) اعلام کرده‌است. اما به دلیل اینکه حاکمیت این شهر، مورد مناقشه است، و دولت فلسطین هم این شهر را پایتخت خویش می‌داند، و جامعه جهانی نیمی از این شهر را تحت اشغال غیرقانونی نظامی می‌داند، اکثریت مطلق کشورها از باز کردن سفارت‌خانه‌های خویش در این شهر سر باز زده‌اند.[۱۴] به همین دلیل، اکثر سفارت‌خانه‌های خارجی در کشور اسرائیل، در شهر تل آویو هستند، که به این شهر اهمیت مضاعفی در صحنه سیاست بین‌المللی بخشیده‌است.[۱۴]
همان‌طور که در سیاست بین‌الملل، برای اشاره به دولت یا کشوری، رسم هست که از نام پایتخت کشور استفاده شود (به‌طور مثال، سرخط‌های خبری مثل «آشتی دو کره؛ سئول و پیونگ یانگ کانال‌های ارتباطی میان یکدیگر را احیا کردند»[۱۵])، در خبرها و بحث‌های مرتبط با اسرائیل در خیلی موارد مرسوم است از نام «تل آویو» برای اشاره به این کشور استفاده شود.
شهردار تل آویو، از سال ۱۹۹۸ به امروز، «رون هولدای»، از حزب سوسیالیست-صهیونیست کار اسرائیل (عبوده) است.
فرهنگ
معماری
معماری خانه‌ها در برخی محله‌های شهر تل‌آویو به سبک اروپائی اواخر قرن نوزدهم ساخته شد. به درخواست سازمان یونسکو بیش از ۴۰ هزار ساختمان تاریخی در فهرست میراث فرهنگی جهانی قرار گرفته و نوسازی شده‌اند.[۱۶]
نمای اکثر ساختمان‌های شهر تل‌آویو سیمانی سفید و سقف‌های آن‌ها مسطح است که با آب و هوای مناطق مدیترانه‌ای هم‌خوانی دارند. بسیاری از ساختمان‌های تاریخی ساخته‌شده در تل‌آویو به سبک باوهاوس یا سبک بین‌المللی ساخته شده‌اند.
ورزش
تل‌آویو خانه برخی از معروفترین تیم‌های ورزشی اسرائیل است. از جمله تیم بسکتبال تل‌آویو که شهرت فراوانی در بسکتبال اروپا دارد. تل‌آویو تنها شهری در اسرائیل است که سه نماینده در لیگ برتر فوتبال اسرائیل دارد. باشگاه فرهنگی ماکابی تل‌آویو در سال ۱۹۰۶ در تل‌آویو تأسیس شد. اکنون این باشگاه در بیش از ده رشته ورزشی به فعالیت مشغول است. تیم بسکتبال ماکابی تل‌آویو پرافتخارترین تیم بسکتبال در اسرائیل است که موفق شده‌است با کسب چهل و هفت مقام از جمله سی و شش مقام قهرمانی در لیگ بسکتبال اسرائیل و پنج مقام قهرمانی در جام برتر بسکتبال اروپا به تیمی شاخص تبدیل شود. همچنین تیم فوتبال ماکابی تل‌آویو موفق شده‌است که هیجده مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل، دو مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل و دو مقام قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا و یک مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل را از آن خود کند.
یکی دیگر از باشگاه‌های صاحب نام اسرائیلی، «باشگاه فرهنگی هپوعل تل‌آویو» است. این باشگاه در سال ۱۹۲۳ در شهر تل‌آویو تأسیس شد و اکنون در بیش از یازده رشته ورزشی به فعالیت می‌پردازد.[۱۷] از آن جمله می‌توان به تیم بسکتبال هاپوئل تل‌آویو اشاره کرد که تاکنون موفق به کسب پنج مقام قهرمانی در لیگ بسکتبال اسرائیل شده‌است. تیم فوتبال هپوعل تل‌آویو هم موفق به کسب سیزده مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل و یک قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا شده‌است.
«تیم فوتبال پسران یهودای تل‌آویو» یکی دیگر از تیم‌های فوتبال در شهر تل‌آویو است. این تیم موفق شده‌است که تاکنون یک مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل و یک مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل را از آن خود کند. تیم فوتبال پسران یهودا، تنها تیم حاضر در لیگ برتر فوتبال اسرائیل است که تنها، نماینده یک منطقه به نام «ناحیه امید» در شهر تل‌آویو است و کل مناطق و شهر تل‌آویو در کل را نمایندگی نمی‌کند.
در تل‌آویو ورزشهای مختلف، طرفداران خاص خود را دارند و تعداد تیم‌ها و باشگاه‌های ورزشی تنها به فوتبال و بسکتبال محدود نمی‌شوند. از آن جمله می‌توان به دو باشگاه قایقرانی شهر تل‌آویو اشاره کرد. یکی از قدیمی‌ترین این باشگاه‌ها، باشگاه قایقرانی تل‌آویو است که در سال ۱۹۳۵ میلادی در کنار رودخانه یرکون قرار گرفته‌است. در همین حال بازی ماتکوت که یک بازی اسرائیلی است، همواره در سواحل و پلاژهای ساحلی شهر تل‌آویو که در کنار دریای مدیترانه واقع شده‌است، بازی می‌شود.[۱۸]
شهر تل‌آویو همچنین در لیگ حرفه‌ای بیسبال اسرائیل که از سال ۲۰۰۲ آغاز به‌کار کرده دارای نماینده‌ای به نام تل‌آویو لایتنینگ است.
همچنین یک استادیوم‌های بزرگ ورزشی با ظرفیت ۴۱٬۵۸۳ نفر، با نام استادیوم رمت گن یا «استادیوم ملی» در شهر رمت گن قرار دارد که خانه کنونی تیم ملی فوتبال اسرائیل است.
مراکز آموزشی
تل‌آویو یکی از مراکز مهم آموزشی اسرائیل نیز محسوب می‌شود. با وجود اینکه دانشگاه تل‌آویو سالها پس از تأسیس دانشگاه عبری اورشلیم برپا شد، ولی به سرعت توسعه یافت و در ظرف چند سال به بزرگ‌ترین دانشگاه اسرائیل با ۱۰۶ بخش و دانشکده و ۹۰ مرکز پژوهشی و علمی و دو مدرسه تحصیلات عالی را نیز زیر نظارت خود دارد.[۱۹] همچنین دانشگاه مذهبی برایلان که در سال ۱۹۵۵ میلادی تأسیس شد نیز در شهر رمت گن در حومه تل‌آویو قرار دارد. در این دو دانشگاه روی‌هم‌رفته بیش از ۵۰٬۰۰۰ دانشجوی اسرائیلی به همراه تعداد بسیار زیادی از دانشجویان دیگر کشورها تحصیل می‌کنند.[۱۹][۲۰]
اقتصاد
تل‌آویو پایتخت بازرگانی و اقتصادی اسرائیل به‌شمار می‌آید. شعبه مرکزی همه بانک‌های اسرائیل در این شهر دایر است و تنها بازار بورس اسرائیل نیز در شهر تل‌آویو قرار گرفته‌است.[۲۱]
بندر ساحلی تل‌آویو به خاطر مهاجرت بسیاری از برنامه‌نویسان و کارشناسان علوم رایانه و همچنین کارخانجات متعدد رایانه‌سازی و شرکت‌های‌های تِک به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی جهان به‌خصوص در بخش کامپیوتر تبدیل شده‌است. به صورتی که مجلهٔ ایکونومیست، تل‌آویو را «مینیاتور لس آنجلس» معرفی کرد.[۲۲][۲۳] مجلهٔ نیوزویک، در سال ۲۰۰۷ میلادی تل‌آویو را یکی از ده پیشرفته‌ترین شهرهای جهان معرفی کرد. حومه شهر تل‌آویو به‌خصوص شهرهای هرزالیا و پتا تیکوا که مرکز اصلی شرکت‌های تولیدکننده محصولات هوشمند هستند به «سیلیکون ولی اسرائیل» معروف هستند.[۲۲]
اکثر میلیاردرهای اسرائیلی مقیم شهر تل‌آویو هستند.[۲۴][۲۵] بر اساس آمار مؤسسه تحقیقاتی مرسیر، از سال ۲۰۰۷ میلادی، تل‌آویو گرانترین شهر خاورمیانه و در مقام هفدهمین شهر گران جهان برای زندگی شناخته شد. در این گزارش شهرهای نیویورک و دوبلین در رده ۱۵ و ۱۶ و شهرهای رم و وین پس از تل‌آویو و در رده ۱۸ و ۱۹ قرار داشتند.[۲۶]
مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی اسرائیل که هرساله نمایشگاه‌های بین‌المللی متعددی در آن برگزار می‌شود در شهر ساحلی تل‌آویو قرار دارد.[۲۷]
امکانات شهری
گردشگاه‌های گوناگون شهر ساحلی تل‌آویو که از شمال به جنوب به طول چندین کیلومتر ادامه دارد، آسمان‌خراش‌های مدرن و برج‌های مسکونی که در سال‌های اخیر در این شهر برپا گردیده، مراکز تفریحی، جشنواره‌های متعدد هنری و فرهنگی، موجب گردیده که تل‌آویو به یکی از مهم‌ترین مراکز تفریحی و کانون فعالیت بازرگانی و تجاری اسرائیل مبدل گردد.
اُپرای ملی اسرائیل در شهر تل‌آویو بنا شده و سبک معماری خاص خود را دارد.[۲۸] همچنین بسیاری از گالری‌های هنری تل‌آویو در بلوار روتشیلد واقع شده‌اند.[۲۹] یکی دیگر از نقاط دیدنی تل‌آویو پارک یرکون است که در کنار رودخانه یرکون قرار گرفته. این پارک مرکز فعالیت‌های ورزشی به‌خصوص پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حتی قایقرانی است.
در اسرائیل، تل‌آویو به شهری معروف است که هرگز به خواب نمی‌رود، بدین‌گونه که تا دیرترین ساعات شب نیز برخی خیابان‌ها و به‌خصوص مراکز تفریح شبانه از جمعیت موج می‌زند.[۳۰] همچنین فرودگاه بین‌المللی بن گوریون که بزرگ‌ترین فرودگاه بین‌المللی اسرائیل است، در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تل‌آویو قرار دارد. هم‌اکنون متروی تل‌آویو در حال ساخته شدن است که در پایان مرحله اول دارای چهار خط خواهد بود.
موزه‌ها
از موزه‌های تل‌آویو می‌توان به موزه هنر تل‌آویو که دارای بزرگ‌ترین مجموعه تابلوهای نقاشی و آثار هنری در کشور است، اشاره کرد. این موزه در کنار کتابخانه مرکزی تل‌آویو و ساختمان اُپرای تل‌آویو قرار دارد. از دیگر موزه‌های واقع‌شده در تل‌آویو می‌توان به خانه پراکندگی‌ها،[۳۱] موزه سرزمین اسرائیل یا تالار استقلال[۳۲] اشاره کرد.
اماکن مذهبی
حدود ۵۰۰ کنیسه در تل‌آویو وجود دارد. کنیسه جامع تل‌آویو، اصلی‌ترین کنیسه ارتدکس تل‌آویو است. این کنیسای در خیابان آلنبی واقع شده‌است. از دیگر کنیساهای مهم تل‌آویو می‌توان به کنیسه سیمبالیستا در دانشگاه تل‌آویو و کنیسه هیکل یهودا در بخش مرکزی تل‌آویو اشاره کرد.
شهرهای خواهر
سراسر نماها
.jpg)
جستارهای وابسته
| ویکیسفر یک راهنمای سفر برای تل‌آویو دارد. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ تل‌آویو موجود است. |
منابع
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به تل‌آویو در ویکیگفتاورد موجود است. |
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "جمعیت شهرها و آبادیهای اسرائیلی ۲۰۱۹" (XLS). Israel Central Bureau of Statistics. Retrieved 16 August 2020.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Global city GDP 2014". Brookings Institution. Archived from the original on 4 June 2013. Retrieved 18 November 2014.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ “History. ” Tel Aviv-Yafo Municipality. Accessed May 3, 2022. https://www.tel-aviv.gov.il/en/abouttheCity/Pages/history.aspx وبسایت شهرداری تل آویو-یافا - تاریخ].
- ↑ سپر دفاع موشکی «گنبد آهنین» اسرائیل، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ A Statistical Overview بایگانی‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine Tel Aviv Yafo Municipality
- ↑ گردشگری در اسرائیل (وزارت امور خارجه اسرائیل)
- ↑ https://bbc.in/3rnYV9t
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ واژه‌نامه صهیونیزم (وزارت خارجه اسرائیل) خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «autogenerated2» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ تاریخچه شهر اسرائیل بایگانی‌شده در ۶ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (وبگاه رسمی شهر تل آویو)
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ تاریخچه شهر سپید بایگانی‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine (وبگاه شهر سپید (white-city))
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ [۱] بایگانی‌شده در ۹ آوریل ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (دانشنامه encyclopaediajudaica صفحه ۵۸۹ تا ۵۹۳) خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «autogenerated1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Nahum Sokolow, Jewish Vietual Library
- ↑ زندگی‌نامه مئیر دیزینگوف، کتابخانه مجازی یهودی
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ “اسرائیل: با ۱۰ کشور در مورد انتقال سفارت به اورشلیم در گفتوگو هستیم. ” Deutsche Welle, December 26, 2017. [https://www.dw.com/fa-ir/اسرائیل-با-۱۰-کشور-در-مورد-انتقال-سفارت-به-اورشلیم-در-گفتوگو-هستیم/a-41933367 Link.
- ↑ یورونیوز فارسی. “آشتی دو کره؛ سئول و پیونگ یانگ کانال‌های ارتباطی میان یکدیگر را احیا کردند.” euronews, July 27, 2021. Link.
- ↑ Unesco celebrates Tel Aviv (بی‌بی‌سی نیوز)
- ↑ Hapoel Tel Aviv (به انگلیسی) Retrieved on 2007-07-19.
- ↑ Sports in the Tel-Aviv بایگانی‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (تل آویو اینسایدر)
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ برترین دانشگاه‌ها - دانشگاه تل آویو بایگانی‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (topuniversities)
- ↑ تحصیلات عالی در دانشگاه برایلان (کتابخانه مجازی یهودی)
- ↑ Israel: A Hotbed of...Investment (مجله اقتصادی بیزینس ویک (Business Week))
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Levy, Stephen & Matt Rees, "Focus on Technology: The Hot New Tech Cities"; نیوزویک, ۱۹۹۸ (میلادی)-11-09
- ↑ "Tel Aviv City Guide", The Economist (به انگلیسی) Retrieved on 2007-05-28.
- ↑ فهرست چهل میلیاردر اسرائیلی در سال ۲۰۰۶ میلادی بر اساس میزان ثروت (مجله فوربز)
- ↑ فهرست میلیاردرهای جهان در سال ۲۰۰۷ میلادی (مجله فوربز)
- ↑ گرانترین شهرهای جهان (شبکه خبری سی.ان. ان)
- ↑ مرکز نمایشگاه بین‌المللی تل آویو بایگانی‌شده در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (The Israel Trade Fairs and Convention Center)
- ↑ اپرای اسرائیل سال ۲۰۰۸ را با «نیروی سرنوشت» جوزپه وردی آغاز کرد، وبگاه رسمی وزارت خارجه اسرائیل
- ↑ Is Tel Aviv Ready to Crash the Global Art Party?, The New York Times
- ↑ گردشگری در اسرائیل, وزارت امور خارجه اسرائیل
- ↑ «نورها و سایه‌ها، داستان ایران و یهودیان»، رادیو فردا
- ↑ Independence Hall بایگانی‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۴ توسط Wayback Machine, Eretz Israel Museum