ویکی‌پدیا

قبرس

کشوری در قاره اروپا
با قبرس شمالی اشتباه نشود.

قِبرِس (به یونانی: Κύπρο)(به انگلیسی: Cyprus) با نام رسمی جمهوری قبرس (به یونانی: Κυπριακή Δημοκρατία) کشوری جزیره‌ای، در غرب آسیا و در شرق دریای مدیترانه است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر این کشور، نیکوزیا می‌باشد. قبرس در جنوب ترکیه، غرب سوریه، شمال مصر و شمال غربی اسرائیل، لبنان و غزه قرار دارد. جزیرهٔ قبرس پس از جزایر ساردینیا و سیسیل، سومین جزیرهٔ بزرگ در دریای مدیترانه است.[۹] این کشور همچنین سومین جزیرهٔ پرجمعیت، در دریای مدیترانه است.[۱۰][۱۱] جمعیت قبرس، حدود ۱/۱۷۰/۰۰۰ نفر است.[۱۲]

جمهوری قبرس


قبرس
سرود: سرود ملی قبرس[الف]
"سرودی برای آزادی"
قبرس (پر رنگ) اتحادیه اروپا (سبز کم رنگ)
قبرس (پر رنگ)
اتحادیه اروپا (سبز کم رنگ)
پایتخت
و بزرگترین شهر
نیکوزیا
۳۵°۱۰′ شمالی ۳۳°۲۲′ شرقی / ۳۵٫۱۶۷°شمالی ۳۳٫۳۶۷°شرقی / 35.167; 33.367
زبان(های) رسمی
زبان‌های اقلیت
زبان‌های محلی
گروه‌های قومی
دین(ها)
(شامل قبرس شمالی (۲۰۲۰))
نام(های) اهلیتقبرسی
حکومتجمهوری ریاستی متمرکز
نیکوس آناستاسیادس
منصوب نشده
آنیتا دیمیتریو
قوه مقننهمجلس نمایندگان
استقلال از بریتانیا
۱۹ فوریهٔ ۱۹۵۹
• اعلان استقلال
۱۶ اوت ۱۹۶۰
۱ اکتبر ۱۹۶۰
• پیوستن به اتحادیه اروپا
۱ مه ۲۰۰۴
مساحت
• مجموع[ب]
۹٬۲۵۱ کیلومتر مربع (۳٬۵۷۲ مایل مربع) (۱۶۲اُم)
• آبها (٪)
۹
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۱۶
۱٬۱۷۰٬۱۲۵[ب][۴] (۱۵۸اُم)
• سرشماری ۲۰۱۱
۸۳۸٬۸۹۷[پ][۵]
• تراکم
۱۲۳ بر کیلومتر مربع (۳۱۸٫۶ بر مایل مربع) (۸۲اُم)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)برآورد ۲۰۲۱ 
• کل
افزایش ۳۸٫۵۶۱ میلیارد دلار[۶]
• سرانه
افزایش ۴۲/۸۳۲ دلار[۶]
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)برآورد ۲۰۲۱ 
• کل
افزایش ۲۶٫۵۴۶ میلیارد دلار دلار[۶]
• سرانه
افزایش ۲۹٫۴۸۶ دلار[۶]
شاخص جینی (۲۰۲۰)افت مثبت ۲۹٫۳[۷]
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹)افزایش ۰/۸۸۷[۸]
۳۳اُم
واحد پولیورو (€) (EUR)
منطقه زمانییوتی‌سی۲+ (زمان اروپای شرقی)
• تابستان (ساعت تابستانی)
یوتی‌سی۳+ (ساعت تابستانی اروپای شرقی)
جهت رانندگیجهت راننده
پیش‌شماره تلفنی۳۵۷+
کد ایزو ۳۱۶۶CY
دامنه سطح‌بالا.cy[ت]

قسمت شمال این جزیره، قبرس شمالی (بخش ترک‌نشین) دارای ساکنان مسلمان و ترک‌زبان قبرسی می‌باشد و بخش جنوبی (اروپایی) این جزیره عموماً یونانی قبرسی (یونانی‌نشین) هستند. در قبرس هردو زبان یونانی و ترکی، زبان‌های رسمی هستند. یونانی‌ها مسیحی ارتدکس و ترک‌های قبرس، مسلمان سنی هستند. این جزیره به خاطر اهمیت راهبردی خود، بارها در طول تاریخ، مورد حمله و اشغال امپراتوری‌های گوناگون از جمله هیتی‌ها، آشوری‌ها، مصری‌ها، هخامنشی‌ها، یونانی‌ها، مقدونی‌ها، رومی‌ها، بیزانسی‌ها، عثمانی‌ها و اعراب قرار گرفته است.[۱۳]

از سال ۱۹۷۴ که ارتش ترکیه در واکنش به کودتای یونانی‌ها به شمال قبرس هجوم برد، جزیرهٔ قبرس به دو بخش تقسیم شد.[۱۴] پس از آن، بخش جنوبی قبرس که در اختیار یونانی‌هاست به اتحادیه اروپا پیوست اما بخش ترک‌نشین شمالی جدا ماند. بخش شمالی قبرس توسط دولت ترکیه به‌عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخته شده است.[۱۵] قبرس از نقاط گردشگرپذیر مدیترانه است و در ۱ ژانویه ۲۰۰۸ به سازمان منطقه یورو پیوست.[۱۶][۱۷][۱۸] قبرس، کشوری توسعه‌یافته با درآمد سرانهٔ بالا و شاخص توسعه انسانی بسیار بالاست.[۱۹][۲۰] این کشور از سال ۱۹۶۱، به عضویت اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع درآمد و همچنین از کشورهای بنیان‌گذار جنبش عدم تعهد است.[۲۱] جمهوری قبرس از ۱ مه ۲۰۰۴، عضو اتحادیه اروپا می‌باشد.[۲۲]

واژه‌شناسی

ویرایش

قبرس در دوران باستان به‌خاطر معادن مس خود مشهور بود به طوری‌که خود واژه مس در زبان‌های اروپایی (برای نمونه copper=مس در زبان انگلیسی) از نام یونانی این جزیره یعنی (Kypros) Κύπρος گرفته شده است.

 
یک معدن مس در قبرس

قبرس برگردان واژه پارسی کی پرس = کی برس = قی برس است درواقع این واژه معرب کی = پادشاه پرس = پارسی می‌باشد. به احتمال زیاد جزیره است که درزمان هخامنشیان پایگاه نظامی ودریایی افسران هخامنشی وپارسی وایستگاه استقرار ایرانیان بوده و به همین دلیل هم به جزیره پادشاه پارسی نام وشهرت داشته است.

تاریخ

ویرایش
مقالهٔ اصلی: تاریخ قبرس

در متون تاریخی باستان، از قبرس با نام آلاشیا (آلاسیا) یاد شده است. این نام در اسناد اکدی، مصری و هیتی ذکر شده و بیشتر به دلیل ذخایر غنی مس جزیره شهرت داشته است. آلاشیا به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و صادرات مس در جهان باستان شناخته می‌شد و نقشی حیاتی در تجارت مدیترانه ایفا می‌کرد. قبرسی‌ها برای اولین بار در هزاره چهارم پیش از میلاد، به ساخت ابزار مسی روی آوردند.[۲۳] یکی از پایه‌های اقتصادی امپراتوری هیتی‌ها ذخایر مس جزیره قبرس بود.[۲۴]

قبرس جزیره‌ای است که در طول تاریخ در تصرف ایرانیان، رومی‌ها، یونانی‌ها، مصری‌ها، امپراتوری عثمانی و سرانجام انگلیسی‌ها بوده است؛ اما پس از جنگ جهانی دوم انگلیس به علت ضعف اقتصادی و کاهش نفوذ جهانی از این جزیره خارج شد. سپس رهبران سه کشور انگلیس، یونان و ترکیه به همراه رهبران دو بخش قبرس در ۱۱ فوریه ۱۹۵۹ پیمانی را امضا کردند که به موجب آن مسائل جزیره به نسبت ۷ به ۳ میان یونانی‌تبارها و ترک‌تبارها تقسیم شد.

قبرس در سال ۱۹۶۰ استقلال خود را از بریتانیا کسب کرد و حکومت مستقل قبرس بر پایه مشارکت جوامع ترک و یونانی در اداره امور این جزیره اعلام موجودیت کرد و بریتانیا، یونان و ترکیه حق حاکمیت دولت قبرس را تضمین کردند.

در دسامبر ۱۹۶۳، نمایندگان ترک در پی اختلاف بر سر نحوهٔ اجرای این توافق از دولت قبرس بر اثر حادثه کریسمس خونین از قبرس اخراج شدند.[۲۵] با آغاز عملیات نظامی یونانی‌های این جزیره، ترک‌های قبرس کشور را ترک کردند و این سرآغاز درگیری‌های قومی میان ترک‌ها و یونانی‌ها در این جزیره بود که برای ۱۱ سال ادامه پیدا کرد.[۲۶] و در پی بروز درگیری بین دو طرف، سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۴ یک نیروی پاسدار صلح را به این جزیره اعزام داشت که مأموریت آن تا کنون تمدید شده است. در این درگیری‌ها طرف ترک تلفات سنگین‌تری را متحمل شد و حدود ۴۵ هزار نفر که یک پنجم جمعیت ترک‌ها را شامل می‌شد آواره شدند.[۲۷] این افراد در حدود ۱۰ سال تا پیش از حمله سال ۱۹۷۴ ترکیه به قبرس به صورت پناهنده زندگی می‌کردند.[۲۷] تا اواخر سال ۱۹۶۰ تنش ادامه پیدا کرد و در طی این مدت حدود ۲۶۰ هزار نفر از ترک‌های قبرسی مجبور به ترک خانه‌های خود و مهاجرت به کشورهای دیگر شدند.[۲۸]

در سال ۱۹۷۴ دولت سراسقف ماکاریوس سوم، رئیس‌جمهور وقت قبرس، در کودتایی به تحریک حکومت نظامیان یونان سرنگون شد و ترکیه با استناد به موقعیت خود به عنوان یکی از تضمین‌کنندگان حق حاکمیت قبرس، یگان‌های ارتش خود را در شمال این سرزمین مستقر کرد که عملاً باعث تقسیم این جزیره شد.[۲۹] بحران قبرس پس از حمله ترکیه به قبرس و اعلام استقلال جمهوری ترک قبرس شمالی که فقط از سوی ترکیه مورد تأیید قرار گرفت آغاز شد.

جغرافیا

ویرایش
مقالهٔ اصلی: جغرافیای قبرس
 
دید قبرس از بالا.
 
دشت مرکزی مسائوریا بین دو رشته‌کوه اصلی قبرس.

قبرس، پس از سیسیل و ساردنی، سومین جزیره بزرگ دریای مدیترانه است. درازای جزیره قبرس در طولانی‌ترین شکل خود ۲۴۰ کیلومتر و پهنای آن در عریض‌ترین حالت، ۱۰۰ کیلومتر است. کرانه‌های ترکیه در ۷۵ کیلومتری شمال قبرس قرار دارند. منابع مختلف، قبرس را از دید جغرافیایی، گاه جزئی از اروپا، گاه بخشی از غرب آسیا و گاه در خاورمیانه به‌شمار آورده‌اند.[۳۰][۳۱]

در جزیره قبرس دو رشته‌کوه اصلی خودنمایی می‌کنند، کوهستان ترودوز و کوهستان کوچکتر کیرنیا. دشت مرکزی میان این رشته‌کوه، مسائوریا نام دارد. این دشت توسط رودخانه پدیه‌ئوس آبیاری می‌شود که طولانی‌تر رود جزیره نیز هست. کوه‌های ترودوس بیشتر مناطق جنوب و غربی قبرس را دربر می‌گیرند و کمابیش نیمی از جزیره در اختیار این کوهستان است. بلندترین نقطه در قبرس، کوه المپوس است که در مرکز کوهستان ترودوس واقع شده و ۱۹۵۲ متر ارتفاع دارد. کوهستان کم‌پهناتر کیرنیا که در امتداد کرانه‌های شمالی جزیره قرار گرفته به نسبت ترودوس مساحت بسیار کمتری را اشغال کرده و بلندی‌های آن نیز کم‌ارتفاع‌ترند. بلندترین نقطه کیرنیا ۱۰۲۴ متر بالاتر از سطح دریا است. جزیره قبرس از نظر زمین‌شناختی بخشی از صفحه آناتولی به‌شمار می‌آید.[۳۲]

قبرسی‌های یونان در بخش جنوبی و قبرسی‌های ترکیه در بخش شمالی قبرس قرار دارند که با مرزی به نام «خط سبز» تفکیک شده‌اند که تا نیکوزیا (لفگوشا) کشیده می‌شود؛ و پایتخت قبرس شمالی و جنوبی را به دو بخش تقسیم می‌کند. در حال حاضر پنج تقاطع مرزی وجود دارد که ۲۴ ساعته برای عبور و مرور شهروندان باز است.[۳۳]

اقلیم

ویرایش

قبرس دارای تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های معتدل است. حدود ۱۲٪ زمین‌های آن زیر کشت بوده و در آن مرکبات، سیب‌زمینی، گندم، زیتون و جو به عمل می‌آید. پرورش گوسفند، بز و خوک نیز رایج است.

تقسیمات کشوری

ویرایش

جمهوری قبرس به شش استان تقسیم شده است. نام این استان‌ها فاماگوستا، گیرنه، لارناکا، لیماسول، نیکوزیا، و پافوس است.[۳۴]

ناحیه مرکز جمعیت[۳۵]
فارسی یونانی ترکی
ناحیه نیکوزیا Λευκωσία Lefkoşa نیکوزیا ۳۲۶٬۹۸۰
ناحیه لیماسول Λεμεσός Limasol لیماسول ۲۳۵٬۳۳۰
ناحیه لارناکا Λάρνακα Larnaka لارناکا ۱۴۳٬۱۹۲
ناحیه پافوس Πάφος Baf پافوس ۸۸٬۲۷۶
ناحیه فاماگوستا Αμμόχωστος Gazimağusa فاماگوستا ۴۶٬۶۲۹
ناحیه کایرنیا Κερύvεια Girne کایرنیا —

سیاست

ویرایش
 
روابط سه جانبه قبرس، اسرائیل و یونان در سال ۲۰۲۳ میلادی

جزیره قبرس در پی اختلاف بین آتن و آنکارا در سال ۱۹۷۴ و پس از درگیری‌های نظامی بین دو کشور به دو بخش ترک‌نشین (شمالی) و یونانی‌نشین (جنوبی) تجزیه شد. بخش جنوبی و یونانی‌نشین قبرس به عنوان یک کشور مستقل توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می‌شود و عضو اتحادیه اروپا است، ولی بخش شمالی (ترک‌نشین) جزیره قبرس فقط توسط ترکیه به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شده است. از سال ۱۹۷۴ تاکنون تمام تلاش‌های سازمان ملل متحد و دیگر مجامع بین‌المللی برای حل مسئله قبرس و وحدت مجدد دو بخش این جزیره که یکی از مشکلات اصلی و اختلافات بین آتن و آنکارا محسوب می‌شود، به بن‌بست خورده است.

طی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی سازمان ملل متحد دور جدیدی از تلاش دیپلماتیک را برای به نتیجه رساندن مذاکرات وحدت قبرس پیش برد و پس از گفتگوی مستمر در سوئیس، دور نهایی این مذاکرات از صبح پنجشنبه ۶ ژوئیه ۲۰۱۷ با میانجیگری مستقیم آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد و با حضور رؤسای دولت دو بخش یونانی و ترک‌نشین قبرس آغاز شد و تا ساعت ۳ بامداد جمعه ۷ ژوئیه ادامه یافت. گوترش طی این دور از میانجی‌گری تلاش کرد تا نیکوس آناستاسیادیس رئیس دولت بخش یونانی و مصطفی آکینچی رئیس دولت بخش ترک‌نشین را برای دست یابی به توافق نهایی مجاب کند. این گفتگوها روز جمعه با شکست مواجه شد و آنتونیو گوترش پس از پایان مذاکرات در یک نشست خبری گفت: «بسیار متأسفم که بگویم با وجود تعهد و تلاش همه هیئت‌های مذاکره کننده و دیگر طرف‌ها … کنفرانس قبرس بدون رسیدن به نتیجه پایان یافت.»

مایک پنس معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده نیز از طریق تلفن با طرفین گفتگو کرد و از آن‌ها خواست همه تلاش خود را برای «استفاده از این فرصت تاریخی» و رسیدن به توافق نهایی بر سر وحدت این جزیره واقع در دریای مدیترانه بکنند.

با وجود شکست آخرین دور مذاکرات در ژوئیه ۲۰۱۷ اسپن بارت آید مشاور ویژه سازمان ملل متحد در امور قبرس در مقام خود باقی خواهد ماند و به تلاش‌های خود برای از سرگیری گفتگوها با هدف وحدت دوباره قبرس همچنان ادامه خواهد داد.[۳۶]

اقتصاد

ویرایش
 
نقشه‌ای تاریخی از قبرس، نگاشته پیری رئیس.
 
دو مرد قبرسی در حال نعل کردن الاغ، سال ۱۹۰۰. الاغ‌های قبرسی در ایران شهرت بسیاری پیدا کرده‌اند.

اقتصاد جزیره قبرس از آغاز استقلال مبتنی بر نظام بازار آزاد بوده است. صادرات عمدهٔ قبرس شامل: محصولات کشاورزی (گندم. جو. سیب زمینی. و مرکبات). میوه‌های مختلف . تنباکو. محصولات صنعتی. انواع پوشاک. کفش و صنایع دستی بوده است. واردات عمده نیز شامل: مواد خوراکی. دام زنده. نفت و فراورده‌های شیمیایی می‌باشد.

در شهریورماه ۱۳۹۶ خبر رسید که دولت بخش یونانی‌نشین قبرس در آب‌های اطراف این جزیره در دریای مدیترانه یک مخزن ۲۸ میلیارد متر مکعبی گاز طبیعی کشف کرده است. این میزان گاز کشف شده معادل مصرف هفت‌ماهه ترکیه است اما برای جزیره کوچک و کم جمعیت قبرس ذخیره قابل توجهی به‌شمار می‌آید. شرکت‌هایی که به نام قبرس در منطقه فعالیت می‌کنند، برای کشف ذخایر بزرگتر در اطراف این کشور و در آب‌های دریای مدیترانه در تلاش هستند.[۳۷]

قبرس در سال ۲۰۱۳ قوانین خود در رابطه با دریافت تابعیت را تغییر داد. طبق این قوانین جدید، متقاضیان لازم نیست ثابت کنند که به زبان محلی سخن می‌گویند یا برای زمانی طولانی در این جزیره ساکن بوده‌اند. یک سرمایه‌گذاری مسکن دو میلیون یورویی یا دو و نیم میلیون یورویی در حوزه شرکت‌ها یا اوراق قرضه دولتی کفایت می‌کند. طی چند سال، صدها ثروتمند روس و اوکراینی، از جمله شماری از مظنونان به فساد مالی، از طریق برنامه مناقشه‌برانگیز صدور روادید، از دولت قبرس گذرنامه گرفته و بدین‌ترتیب عملاً امکان ورود همیشگی به کشورهای امضاکنندهٔ توافق‌نامه شنگن را یافته‌اند. دولت نیکوزیا از سال ۲۰۱۳ میلادی بمعامله گذرنامه بیش از ۴ میلیارد یورو درآمد داشته است. تنها در سال ۲۰۱۶ بیش از ۴۰۰ گذرنامه به این شکل در قبرس فروخته شده‌اند.[۳۸]

مردم و فرهنگ

ویرایش

بر پایه آمارهای پذیرفته شده ۷۷٪ یونانی‌تبار، ۱۸٪ ترک‌تبار و ۲٪ نیز از دیگر اقلیت‌های مسیحی (مارونی، کاتولیک لاتینی و ارمنی) هستند.[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳]

جستارهای وابسته

ویرایش

یادداشت‌ها

ویرایش
  1. ↑ The Greek national anthem was adopted in 1966 by a decision of the Council of Ministers.[۱]
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Including Northern Cyprus, the UN buffer zone and Akrotiri and Dhekelia.
  3. ↑ Excluding Northern Cyprus.
  4. ↑ The .eu domain is also used, shared with other European Union member states.

پانویس

ویرایش
  1. ↑ "National Anthem". www.presidency.gov.cy. Archived from the original on 13 August 2011. Retrieved 3 June 2015.
  2. ↑ "Cyprus". The World Factbook. CIA. Retrieved 15 January 2016.
  3. ↑ "Cyprus". Global Religious Future. Pew Research Center. Archived from the original on 17 July 2014. Retrieved 13 July 2021.
  4. ↑ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
  5. ↑ "Statistical Service – Population and Social Conditions – Population Census – Announcements – Preliminary Results of the Census of Population, 2011" (به یونانی). Statistical Service of the Ministry of Finance of the Republic of Cyprus. 29 December 2011. Archived from the original on 15 January 2013. Retrieved 29 January 2012.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ "World Economic Outlook Database: October 2021". Washington, D.C.: International Monetary Fund. 12 October 2021. Retrieved 12 October 2021.
  7. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". Luxembourg: Eurostat. 12 October 2021. Retrieved 12 October 2021.
  8. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.
  9. ↑ «Akdeniz'de Gizli Petrol Savaşı». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۲.
  10. ↑ "Biggest Islands In The Mediterranean Sea By Area". WorldAtlas (به انگلیسی). Archived from the original on 12 May 2018. Retrieved 11 May 2018.
  11. ↑ "The Most Populated Islands In The Mediterranean Sea". WorldAtlas (به انگلیسی). Archived from the original on 12 May 2018. Retrieved 11 May 2018.
  12. ↑ «World Population Prospects - Population Division - United Nations». population.un.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۲.
  13. ↑ «Treaty of Lausanne - World War I Document Archive». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۱-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۲.
  14. ↑ Constantine Panos Danopoulos; Dhirendra K. Vajpeyi; Amir Bar-Or (2004). Civil-military Relations, Nation Building, and National Identity: Comparative Perspectives. Greenwood Publishing Group. p. 260. ISBN 978-0-275-97923-2. Archived from the original on 15 September 2015. Retrieved 20 June 2015.
  15. ↑ "هشدار ترکیه به قبرس در مورد اکتشاف انرژی در شرق مدیترانه". 2017. BBC Persian. Accessed October 24 2017. [۱].
  16. ↑ Lesley Pender; Richard Sharpley (2005). The Management of Tourism. SAGE. p. 273. ISBN 978-0-7619-4022-7. Archived from the original on 10 September 2015. Retrieved 20 June 2015.
  17. ↑ Richard Sharpley (16 May 2012). Tourism Development and the Environment: Beyond Sustainability?. Routledge. p. 296. ISBN 978-1-136-57330-9. Archived from the original on 18 September 2015. Retrieved 20 June 2015.
  18. ↑ Sharpley, Richard; Telfer, David John (2002). Tourism and Development: Concepts and Issues. Channel View Publications. p. 334. ISBN 978-1-873150-34-4. Archived from the original on 18 September 2015. Retrieved 22 July 2015.
  19. ↑ "Country and Lending Groups". World Bank. Archived from the original on 18 March 2011. Retrieved 11 May 2010.
  20. ↑ "Human Development Index (HDI)–2011 Rankings". United Nations Development Programme. Archived from the original on 12 January 2013. Retrieved 4 November 2011.
  21. ↑ «NAM Background Information». web.archive.org. ۲۰۱۶-۰۲-۰۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۳.
  22. ↑ «World Population Prospects - Population Division - United Nations». population.un.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۲.
  23. ↑ 2018. Metmuseum.Org. Accessed June 13 2018. [۲].
  24. ↑ "The Bronze Age Collapse - I: Before The Storm - Extra History". 2018. Youtube. Accessed June 13 2018. [۳].
  25. ↑ (Papadakis ۲۰۰۵، ۸۲).
  26. ↑ (Demirtaş-Coşkun ۲۰۱۰، ۳۹).
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ (Kliot ۲۰۰۷، ۵۹).
  28. ↑ (Tocci ۲۰۰۴، ۵۳).
  29. ↑ خوشبینی زیاد نسبت به موفقیت مذاکرات قبرس
  30. ↑ "United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)". United. UNSD. Retrieved 20 May 2015.
  31. ↑ "The World Factbook". Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 14 June 2011.
  32. ↑ Erdik, Mustafa (2013). Strong Ground Motion Seismology. p. 469.
  33. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۷.
  34. ↑ "EUROPA – The EU at a glance – Maps – Cyprus". Europa (web portal). Retrieved 27 March 2009.
  35. ↑ شامل قبرس شمالی نیست.
  36. ↑ با وجود امید زیاد، مذاکرات وحدت قبرس با شکست روبرو شد
  37. ↑ "کشف یک مخزن ۲۸ میلیارد متر مکعبی گاز در اطراف جزیره قبرس". ۲۰۱۷. خبرگزاری جمهوری اسلامی. Accessed October 24 2017. [۴].
  38. ↑ "درآمد میلیاردی قبرس از "فروش پاسپورت اتحادیه اروپا"". 1396. Mizanonline.Ir. Accessed October 24 2017. http://www.mizanonline.ir/fa/news/350267/درآمد-میلیاردی-قبرس-از-فروش-پاسپورت-اتحادیه-اروپا بایگانی‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine.
  39. ↑ "The World Factbook – Ethnic Groups". Central Intelligence Agency. Archived from the original on 25 June 2014. Retrieved 22 June 2013.
  40. ↑ Boyle, Kevin; Sheen, Juliet (1997). Freedom of Religion and Belief: A World Report. Routledge. p. 288. ISBN 0-415-15978-4.
  41. ↑ Salih, Halil Ibrahim (2004). Cyprus: Ethnic Political Counterpoints. University Press of America. p. 121. ISBN 0-415-15978-4.
  42. ↑ Karoulla-Vrikki, Dimitra (2009). "Greek in Cyprus: Identity Oscillations and Language Planning". In Georgakopoulou, Alexandra; Silk, M.S. (eds) (eds.). Standard languages and language standards: Greek, past and present. Ashgate Publishing. p. 188. ISBN 0-7546-6437-6. {{cite book}}: |editor2-first= has generic name (help)
  43. ↑ Hadjipavlou, Maria (2002). "Cyprus: A Partnership Between Conflict Resolution and Peace Education". In Salomon, Gavriel; Nevo, Baruch (eds) (eds.). Peace Education: The Concept, Principles, and Practices Around the World. Routledge. p. 195. ISBN 0-8058-4193-8. {{cite book}}: |editor2-first= has generic name (help)

منابع

ویرایش

پیوند به بیرون

ویرایش
 
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای قبرس دارد.
 
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قبرس در ویکی‌گفتاورد موجود است.
 
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ قبرس موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=قبرس&oldid=40797512»