ویکی‌پدیا

اختلال شناختی همراه با ایدز

مجموعه اختلال‌های شناختی-عصبی مرتبط با عفونت اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز که طیفی از اختلال‌های ذهنی با شدت‌های گوناگون را شامل می‌شود.
(تغییرمسیر از دمانس ایدز)

اختلال شناختی همراه با ایدز/اچ‌ای‌وی (به انگلیسی: HIV-associated neurocognitive disorder)، به اختصار HAND، مجموعه اختلالات شناختی-عصبی مرتبط با عفونت اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز است که طیفی از اختلالات ذهنی با شدت‌های گوناگون مانند اختلال در تمرکز، حافظه، دقت، هماهنگی، حرکت، یادگیری، گفتار و تصمیم‌گیری تا اختلالات پیشرونده عصبی یا «دمانس ایدز» را شامل می‌شود.[۱][۲] این اختلالات گاهی با مشکل انسوفالوپاتی متابولیکی، ناشی از عفونت HIV همراه است و با فعال شدن سیستم ایمنی (ماکروفاژها و میکروگلیاها)، افزایش می‌یابد.[۳][۴] سلول‌ها به‌طور گسترده با HIV آلوده شده و نوروتوکسین فعال و ویروسی ترشح می‌کنند. از نظر بافت‌شناسی، با نفوذ مونوسیتها و ماکروفاژها به سیستم عصبی مرکزی (CNS)، گلیوز، آسیب دیدگی غلاف میلین، ناهنجاری‌های سلول‌های دندریتیک و از دست دادن نورونها شکل می‌گیرد.[۳][۵] این اختلالات معمولاً بعد از سالها عفونت HIV رخ می‌دهد و زوال عقل تنها زمانی ایجاد می‌شود که اختلال شناختی عصبی در بیمار به حدی شدید باشد و به‌طور قابل توجهی در عملکرد روزمره اختلال ایجاد کند به گونه ای که بیمار قادر به فعالیت نیست و ممکن است نتواند از خود مراقبت کند؛ پیش از این گفته می‌شود، بیمار دارای اختلال عصبی شناختی خفیف است.[۲]

اختلال شناختی همراه با ایدز/اچ‌ای‌وی
نام‌های دیگردمانس ایدز (AISD dementia)
زوال عقل ناشی از ویروس اچ‌ای‌وی
اختلالات شناختی پیشرونده ایدز
اختلال عصبی-شناختی خفیف ایدز
انتشار ویروس HIV از سطح یک سلول آلوده
تخصصعصب‌شناسی
بیماری عفونی (تخصص پزشکی)
گونه‌هااختلالات شناختی
اختلالات عصبی
روش تشخیصنقص حافظه، نقص تمرکز، نقص حرکتی، نقص گفتار، نقص یادگیری
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

HAND با افزایش عفونت‌ها، سطوح پایین سلول‌های CD4+ T و بارهای ویروسی پلاسما بالا همراه است و گاهی اوقات به عنوان اولین علامت شروع ایدز شناخته می‌شود.[۶]

معرفی ویرایش

اختلالات شناختی مرتبط با HIV در حوزه‌های مختلف توجه، حافظه، روانی کلامی، و ساختار دیداری و فضایی رخ می‌دهد. به‌طور خاص در رابطه با حافظه، کاهش فعالیت هیپوکامپ اساس رمزگذاری حافظه را تغییر و مکانیسم‌هایی مانند ایجاد حافظه بلند مدت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.[۷] شدت اختلال بسته به اینکه بیمار تحت درمان با HAART یا مونوتراپی باشد یا خیر، متفاوت است.[۸] مطالعات نشان داده‌اند که بیماران اختلالات شناختی اختلال در عملکرد مدارهای فرونتو-استریاتال را نیز نشان می‌دهند.[۹][۱۰] علاوه بر اختلالات شناختی، اختلال عملکرد روانی نیز مورد توجه قرار گرفته‌است. برای مثال، بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی نرخ بالاتری از اختلال افسردگی عمده و نارسایی هیجانی را تجربه می‌کنند،[۹] یعنی در پردازش یا تشخیص احساسات خود و همچنین تشخیص احساسات چهره دچار اشکال هستند.[۱۱]

بدون درمان ترکیبی ضد رتروویروسی، اختلالات شناختی با مراحل پیش رونده HIV افزایش می‌یابد.[۱۲] بیماران HIV در مراحل اولیه مشکلات خفیفی در تمرکز و توجه نشان می‌دهند.[۱۳] در موارد پیشرفته زوال عقل مرتبط با HIV، تأخیر گفتار، اختلال عملکرد حرکتی و اختلال در تفکر و رفتار نیز مشاهده می‌شود.[۱۳]

تشخیص اختلال عصبی شناختی مرتبط با HIV با استفاده از معیارهای بالینی پس از بررسی و رد سایر علل احتمالی انجام می‌شود.[۱۳] شدت اختلال عصبی شناختی با میزان سلول‌های CD4 مرتبط است، که نشان می‌دهد، درمان اولیه برای جلوگیری از سرکوب سیستم ایمنی ناشی از HIV ممکن است به پیشگیری از اختلالات عصبی مرتبط با HIV کمک کند.[۱۴]

اپیدمیولوژی ویرایش

شیوع این بیماری در کشورهای غربی بین ۱۰ تا ۲۴ درصد است.[۱۵][۱۶] اگرچه شیوع ایدز در حال افزایش است، با ظهور درمان فعال اچ‌آی‌وی/ایدز (HAART)، بروز HAND در کشورهای توسعه یافته کاهش یافته‌است.[۱۷][۱۸] شواهد نشان داده این درمان‌ها ممکن است از بروز HAND در افراد مبتلا به عفونت HIV جلوگیری کرده یا آن را به تأخیر بیندازد و همچنین عملکرد ذهنی را در افرادی که به HAND مبتلا شده‌اند بهبود بخشد. بیش از نیمی از افراد مبتلا به ایدز اختلالات مرتبط با این بیماری را تجربه می‌کنند؛ این علائم حتی می‌تواند در مبتلایانی که درمان‌های رتروویروسی را انجام می‌دهند به صورت خفیف مشاهده شود.[۲]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ↑ Lynn, D. Joanne, Newton, Herbert B. and Rae-Grant, Alexander D. eds. 5-Minute Neurology Consult, The. 2nd Edition. Two Commerce Square, 2001 Market Street, Philadelphia, PA 19103 USA: Lippincott Williams & Wilkins, 2012. Books@Ovid. Web. 03 December, 2020. <http://ovidsp.ovid.com/ovidweb.cgi?T=JS&PAGE=reference&D=books1&NEWS=N&AN=01626619/2nd_Edition/2>.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ انجمن علوم اعصاب، مترجم رضا پناهی. حقایق مغز. تهران: مؤسسه انتشارات شتایش هستی، ۱۳۹۸ شابک ‎۹۷۸−۶۲۲−۶۴۴۵−۶۳−۴، ص ۱۹۶.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Gray F, Adle-Biassette H, Chretien F, Lorin de la Grandmaison G, Force G, Keohane C (2001). "Neuropathology and neurodegeneration in human immunodeficiency virus infection. Pathogenesis of HIV-induced lesions of the brain, correlations with HIV-associated disorders and modifications according to treatments". Clinical Neuropathology. 20 (4): 146–55. PMID 11495003.
  4. ↑ "HIV-Associated Dementia - Neurologic Disorders". MSD Manual Professional Edition (به انگلیسی).
  5. ↑ Adle-Biassette H, Levy Y, Colombel M, Poron F, Natchev S, Keohane C, Gray F (June 1995). "Neuronal apoptosis in HIV infection in adults". Neuropathology and Applied Neurobiology. 21 (3): 218–27. doi:10.1111/j.1365-2990.1995.tb01053.x. PMID 7477730. S2CID 19576463.
  6. ↑ Grant I, Sacktor H, McArthur J (2005). "HIV neurocognitive disorders" (PDF). In Gendelman HE, Grant I, Everall I, Lipton SA, Swindells S (eds.). The Neurology of AIDS (2nd ed.). London, UK: Oxford University Press. pp. 357–373. ISBN 978-0-19-852610-0. Archived from the original (PDF) on 23 September 2009. Retrieved 18 September 2021.
  7. ↑ Castelo, J. M. B.; Sherman, S. J.; Courtney, M. G.; Melrose, R. J.; Stern, C. E. (2006-06-13). "Altered hippocampal-prefrontal activation in HIV patients during episodic memory encoding". Neurology. 66 (11): 1688–1695. doi:10.1212/01.wnl.0000218305.09183.70. ISSN 1526-632X. PMID 16769942.
  8. ↑ Cysique, Lucette A.; Maruff, Paul; Brew, Bruce J. (December 2004). "Prevalence and pattern of neuropsychological impairment in human immunodeficiency virus-infected/acquired immunodeficiency syndrome (HIV/AIDS) patients across pre- and post-highly active antiretroviral therapy eras: a combined study of two cohorts". Journal of Neurovirology. 10 (6): 350–357. doi:10.1080/13550280490521078. ISSN 1355-0284. PMID 15765806.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Bogdanova Y, Díaz-Santos M, Cronin-Golomb A (April 2010). "Neurocognitive correlates of alexithymia in asymptomatic individuals with HIV". Neuropsychologia. 48 (5): 1295–304. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2009.12.033. PMC 2843804. PMID 20036267.
  10. ↑ Olesen, Pernille J.; Schendan, Haline E.; Amick, Melissa M.; Cronin-Golomb, Alice (December 2007). "HIV infection affects parietal-dependent spatial cognition: evidence from mental rotation and hierarchical pattern perception". Behavioral Neuroscience. 121 (6): 1163–1173. doi:10.1037/0735-7044.121.6.1163. ISSN 0735-7044. PMID 18085869.
  11. ↑ Clark US, Cohen RA, Westbrook ML, Devlin KN, Tashima KT (November 2010). "Facial emotion recognition impairments in individuals with HIV". Journal of the International Neuropsychological Society. 16 (6): 1127–37. doi:10.1017/S1355617710001037. PMC 3070304. PMID 20961470.
  12. ↑ Heaton RK, Franklin DR, Ellis RJ, McCutchan JA, Letendre SL, Leblanc S, et al. (February 2011). "HIV-associated neurocognitive disorders before and during the era of combination antiretroviral therapy: differences in rates, nature, and predictors". Journal of Neurovirology. 17 (1): 3–16. doi:10.1007/s13365-010-0006-1. PMC 3032197. PMID 21174240.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ Ances, Beau M.; Ellis, Ronald J. (February 2007). "Dementia and neurocognitive disorders due to HIV-1 infection". Seminars in Neurology. 27 (1): 86–92. doi:10.1055/s-2006-956759. ISSN 0271-8235. PMID 17226745.
  14. ↑ Heaton RK, Franklin DR, Ellis RJ, McCutchan JA, Letendre SL, Leblanc S, et al. (February 2011). "HIV-associated neurocognitive disorders before and during the era of combination antiretroviral therapy: differences in rates, nature, and predictors". Journal of Neurovirology. 17 (1): 3–16. doi:10.1007/s13365-010-0006-1. PMC 3032197. PMID 21174240.
  15. ↑ Satishchandra P, Nalini A, Gourie-Devi M, Khanna N, Santosh V, Ravi V, et al. (January 2000). "Profile of neurologic disorders associated with HIV/AIDS from Bangalore, south India (1989-96)". The Indian Journal of Medical Research. 111: 14–23. PMID 10793489.
  16. ↑ Wadia RS, Pujari SN, Kothari S, Udhar M, Kulkarni S, Bhagat S, Nanivadekar A (March 2001). "Neurological manifestations of HIV disease". The Journal of the Association of Physicians of India. 49: 343–8. PMID 11291974.
  17. ↑ Ellis R, Langford D, Masliah E (January 2007). "HIV and antiretroviral therapy in the brain: neuronal injury and repair". Nature Reviews. Neuroscience. 8 (1): 33–44. doi:10.1038/nrn2040. PMID 17180161. S2CID 12936673.
  18. ↑ González-Scarano F, Martín-García J (January 2005). "The neuropathogenesis of AIDS". Nature Reviews. Immunology. 5 (1): 69–81. doi:10.1038/nri1527. PMID 15630430. S2CID 21564599.

پیوند به بیرون ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اختلال_شناختی_همراه_با_ایدز&oldid=37696945»