دینارانی
دینارانی یکی از چهار باب هفت لنگ ایل بختیاری است. باب دینارانی، بر مبنای اتحاد طوایفی است، که منشأهای گوناگون داشته و بواسطه محل سکونتشان در کوه دیناران، بدین نام خوانده می‌شوند این طوایف متحدین محمد تقی خان چهارلنگ بودند که بعد از کشته شدن برای حفظ هویت خود در برابر حسینقلی خان دورکی زراسوند(حسینقلی خان ایلخانی) ای دست به اتحاد زدند منشاء بعضی از این طوایف مانند گوروی شالو سهید و اورک به باب میوند چهارلنگ بازمیگردد.
جغرافیای طوايف دینارانی باب
استان چهارمحال و بختیاری: در شهرستان هاي بروجن، کیار، فارسان، کوهرنگ، اردل، لردگان و خانمیرزا سكونت يافته اند.
استان خوزستان: در شهرستان هاي اندیکا، ایذه، باغ‌ملک، مسجدسلیمان، گتوند، هفتکل و رامهرمز سكونت يافته اند.
استان کهگیلویه و بویراحمد: در شهر دیشموک سكونت يافته اند.
اما محل سكونت اصلي ايل ديناراني در دهستان دیناران در شهرستان اردل در استان چهارمحال و بختیاری مي باشد. [۱][۲][۳][۴][۵][۶]
تقسیمات
دینارانی، از ۹ طایفه تشکیل شده‌است؛ که عبارتند از:
- طایفه عالی محمودی
- طایفه شالو
- طایفه اورک
- طایفه سعید
- طایفه گورویی
- طایفه نوروزی
- طایفه سرقلی
- طایفه بویری
- طایفه کورکور(دراصل زراسوند)
طایفه عالی محمودی از شاخه هفت‌لنگ و از باب؛ دینارانی بوده، که متشکل از دو تیره بزرگ میباشد:
مهرعلیخانی علیمردان خانی
مهرعلیخانی
- تش ملا مرادی
- تش اولاد بالا (ساکن در نوراباد از اولاد ملا محمد دینارانی)
- تش اولاد پایین (ساکن در مالمیر از اولاد ملا چراغ)
- تش فرضعلی‌وند
- تش دوورایی
- تش قریشوند
- تش شهولی‌وند
- تش شیخ عالی‌وند
- تش حاتم‌وند
- تش احمد میراجی
- تش شیخ دورائی
علیمردان‌خانی
- تش اولاد
- تش علیرضا وند
- تش صالح‌وند
- تش قیصروند
- تش لک محمودی
- تش نجف سنی
- تش عالی نقدعلی
- تش اولاد باقر
طایفه سهید
- تیره کی مقصودی
- تیره کی شمس
- تیره کی باندری
- تیره شهپیری
- تیره شله لنگ (کی محمود)
- تیره خدابخشی
- تیره بنگو
- تیره سرملی
، *تیره پتوی (خسروی) ، *تیره حجی
طایفه نوروزی
- تیره مرو
- تیره صیف ا.. وند
- تیره بامیروند
- تیره ملک
- تیره یارعلی وند
- تیره شیخ حسن
طایفه سرقلی
- طایفه سرقلی یکی از طوایف ایل جلیل یختیاری است که بر پایه طبقه‌بندی اجتماعی ایل بختیاری" از شاخه هفت لنگ وار بابادی باب دینارون است. این طایفه متشکل از هفت تیره به نامهای
- تیره غریبی
- تیره طهماسی
- تیره زیلایی
- تیره مهری
- تیره قاسمی
- تیره گدایی
- تیره گاویار
- که هم‌اکنون اکثراً آنها در شهرهای ایذه اهواز رامهرمز شهرکرد اردل اصفهان سکونت دارند. روستاها ودهکده‌های این طایفه که مجموع هفت تیره سرقلی در آنجا سکونت دارند در گرمسیر عبارتند از" روستاهای نوترکی غریبی، نوترکی طهماسبی، نوترکی زیلایی، آبله، دهنو، پیان، بیضیتک کله ضرب، تلخاب، بادام زار قلعه سرخه پا گچ. وسردسیر این طایفه نیز در منطقه دیناران شهرک قراب (نجف آباد) وشندان شهرستان اردل استان چهار محال وبختیاری میباشد.
طایفه بویری
بویری، یا طایفه بویری، یکی از طوایف ایل بختیاری، خوانین بویری، در ایران است. این طایفه، بر پایه ساختار اجتماعی و تقسیمات طایفه‌ای ایل بختیاری، از شاخه هفت‌لنگ و از باب دینارانی بوده، که متشکل از هشت تیره میباشد.
امروزه بیشترین درصد از افراد این طایفه، به ترتیب میزان جمعیت، در استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و اصفهان مستقر می‌باشند. خاستگاه جغرافیایی طایفه بویری در گرمسیر بختیاری، بخش سُوسَن شامل روستاهای ده حوض (کنارچگاه_حوض دانیال_ده قلعه) و ثریا، ده شیخ، سرقلعه زین‌آباد، یگاوی، لولو، تاکُوتَر، شمی، پِیُون، هلایجان، کل چنار و چم ریحان واقع در ایذه و سَردسیر آنان دیناران از توابع بخش مرکزی شهرستان اردل است.
طایفه بویری شامل هشت تش است که به دوشاخه بزرگ پیانی و سوسنی است. شاخه پیانی به این دلیل به این نام خوانده می‌شود که درگذشته اکثراً در روستای پیان بودند و شامل:
- شیخ می‌روند
- سمالوند
- غلام وند
- گلالی
و شاخه سوسنی نیز شامل:
- بابایی
- نادری
- قیصری
- کاظمی
طایفه کورکور (در اصل زراسوند)
- تش کورکور
- تش شاسه وند
طایفه کورکور یکی از طوایف ایل زراسوند میباشد که در شهرستان ایذه،روستای گردن طاق،برآفتاب کاشکلی،تخت کاشون ،تلخاب نوترگی،شیوند،کمفه و در دینارون روستای گردپینه،عباس آباد،روپینه و...اصفهان.ساکن هستند.
طایفه لجمیر اورک
- تیره آراحمدی
- تیره سخندری
- تیره کری
- تیره اسماعیل وندی
- تیره گپی
- تیره جیره
- تیره بلیل(شهنی بابادی باب)
- تیره رشیدی
- تیره محمودی (اسیوند دورکی باب)
- تیره نادری
طایفه شالو
- تیره شالو
- اولاد کل علی گدال (تیره محمدی)
- تیره صادقی
- تیره راکی
- تیره فرهادی
- تیره میولند
- تیره اسیمومحمدی
- تیره حاجی وند
- تیره لری
- تیره براتی رکعتی
منابع
- ↑ Arash Khazen (۲۰۰۹). «Tribes and Empire on the Margins of Nineteenth-Century Iran p.22». دانشگاه واشینگتن. دریافت‌شده در ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Iran Almanac and the Book of Facts». Echo of Iran. ۱۹۷۰.
- ↑ «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
- ↑ «Bakhtyārī». دانشنامه بریتانیکا. دریافت‌شده در 3-25-2014. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». Encyclopaedia Iranica. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ Carl Skutsch. «Encyclopedia of the World's Minorities page.176».
- حسین ابراهیمی ناغانی (۲ اسفند ۱۳۸۸). «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۳.
- خسروی، عبدالعلی. فرهنگ بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
- کریمی، اصغر. سفر به دیار بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
- عکاشه، اسکندر. تاریخ ایل بختیاری به کوشش فرید مرادی. تهران، ۱۳۶۵
- نیکزاد امیرحسینی، کریم. شناخت سرزمین بختیاری. اصفهان، ۱۳۵۴