رنگ گیمسا
رنگ گیمسا (به انگلیسی: Giemsa stain)، برگرفته از نام شیمی‌دان و میکروب‌شناس آلمانی، گوستاو گیمسا رنگی است که در رنگ‌آمیزی زیستی اسیدهای نوکلئیک در آزمایشگاه، مورد استفاده است. رنگ‌آمیزی با گیمسا در سیتوژنتیک و برای تشخیص آسیب‌شناسی بافتی در بیماری مالاریا و شناسایی سایر انگل‌های خونی کاربرد دارد.[۱]
کاربردها ویرایش
این ماده مخصوص گروه‌های فسفات موجود در ساختار دی‌ان‌ای است. این رنگ، خود را به نواحی از دی‌ان‌ای متصل می‌کند که در آن مقادیر زیادی پیوند آدنین - تیمین وجود دارد. رنگ‌آمیزی گیمسا معمولاً، برای رنگ‌آمیزی کروموزوم‌ها و رسم کاریوتایپ (نقشه کروموزوم) و در روش جی-بندینگ یا گیمسا بندینگ (G-banding) استفاده می‌شود. از این روش می‌توان برخی ناهنجاری‌های کروموزومی مانند جابه‌جایی کروموزومی و بازآرایی را شناسایی کرد.
از گیمسا می‌توان برای بررسی اتصال باکتری‌های بیماری‌زا به سلول‌های انسانی استفاده کرد. این رنگ، سلول‌های انسانی و باکتریایی را به ترتیب، بنفش و صورتی‌رنگ می‌کند. از گیمسا همچنین می‌توان برای تشخیص هیستوپاتولوژیک گونه‌های پلاسمودیوم، عامل مالاریا[۲] و برخی از انگل‌های خونی مانند اسپیروکت‌ها و پروتوزوئا استفاده کرد.
از این رنگ، جهت بررسی نمونه خون و نمونه‌های مغز استخوان نیز استفاده می‌شود. پس از رنگ‌آمیزی با گیمسا، گلبول‌های قرمز، به رنگ صورتی، پلاکت‌ها، صورتی کم‌رنگ و روشن، سیتوپلاسم لنفوسیت‌ها به رنگ آبی آسمانی، سیتوپلاسم مونوسیت‌ها به رنگ آبی کم‌رنگ و شبکهٔ کروماتین هستهٔ گلبول‌های سفید به رنگ سرخابی مشاهده می‌شود. گیمسا همچنین برای مشاهده ظاهر سنجاقی خاص باکتری یرسینیا پستیس استفاده می‌شود.
رنگ گیمسا همچنین برای ترسیم کروموزوم‌ها استفاده می‌شود. این امر به ویژه برای تشخیص عفونت سیتومگالوویروس اهمیت دارد.[۳] گیمسا می‌تواند برای رنگ‌آمیزی قارچ‌های هیستوپلاسما مانند هیستوپلازما کپسولاتوم، عامل بیماری هیستوپلاسموزیس، باکتری کلامیدیا و برای شناسایی ماست‌سل‌ها نیز استفاده شود.[۴]
ترکیبات ویرایش
محلول گیمسا ترکیبی از متیلن بلو، ائوزین و Azure B است. امروزه مخلوط آماده پودری گیمسا از بازار قابل تهیه است.[۵]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ Giemsa G (1904 Eine Vereinfachung und Vervollkommnung meiner Methylenblau-Eosin-Färbemethode zur Erzielung der Romanowsky-Nocht’schen Chromatinfärbung. Centralblatt für Bakteriologie I Abteilung 32, 307–313.
- ↑ Shapiro HM, Mandy F (September 2007). "Cytometry in malaria: moving beyond Giemsa". Cytometry Part A. 71 (9): 643–5. doi:10.1002/cyto.a.20453. PMID 17712779.
- ↑ Woods, G. L.; Walker, D. H. (July 1996). "Detection of infection or infectious agents by use of cytologic and histologic stains". Clinical Microbiology Reviews. 9 (3): 382–404. doi:10.1128/cmr.9.3.382. ISSN 0893-8512. PMC 172900. PMID 8809467.
- ↑ Damsgaard TE, Olesen AB, Sørensen FB, Thestrup-Pedersen K, Schiøtz PO (April 1997). "Mast cells and atopic dermatitis. Stereological quantification of mast cells in atopic dermatitis and normal human skin". Arch. Dermatol. Res. 289 (5): 256–60. doi:10.1007/s004030050189. PMID 9164634. Archived from the original on 2013-02-12.
- ↑ "4.2.2.2. Giemsa stain". impact-malaria.com. Archived from the original on 2013-10-29. Retrieved 28 Oct 2013.