سفارت ایران در اروپا (۱۶۰۲–۱۵۹۹)
سفارت ایران در اروپا (۹۷۸-۹۸۱) در سال ۹۷۸ خورشیدی (۱۵۹۹ میلادی) به فرمان شاه عباس یکم صفوی جهت یافتن متحدی علیه امپراتوری عثمانی به اروپا اعزام شد.[۱] ایرانیان برای حدود یک سده با عثمانیان در جنگ بودند و از این رو تصمیم گرفتند تا متحدی اروپایی در جنگ با عثمانیان بیابند.[۲] علاوه بر خصومت ارضی، ایرانیان با عثمانیان بر سر مذهب نیز اختلاف داشته و با تشیع به مقابله با تسنن عثمانیان می‌پرداختند.[۱] هدف این ماموریت به روشنی برقراری اتحادی میان ایرانیان و مسیحیان علیه ترکان عثمانی بود.[۳] این تلاش‌های ایران برای نزدیک شدن به اروپا از عواقب شکست در جنگ صفویان و عثمانی (۱۵۹۰–۱۵۷۸) بود. در سال ۱۵۹۸ میلادی برادران رابرت و آنتونی شرلی به قزوین پایتخت صفوی آمدند. شاه عباس ایشان را پذیرفته و دربارهٔ روابط دیپلماتیک ایران و بریتانیا مذاکره کردند.[۴]
طرح
ویرایشگروه سفارت شامل یک سفیر، حسینعلی بیگ بیات، و چهار منشی (اروج بیگ منشی اول؛ علی قلی بیگ برادرزاده سفیر و دو نفر دیگر) بود و توسط جهانگرد انگلیسی آنتونی شرلی هدایت می‌شد.[۵][۶] شرلی به همراه ۲۵ انگلیسی دیگر از مسیر ونیز به دربار صفوی سفر کرده و در دربار شاه عباس جایگاهی یافته بود.[۵] پیش از این ارتباطات مختلفی میان ایران و اروپا برقرار گشته بود از جمله سفر آنتونی جنکینسن به نمایندگی از الیزابت یکم انگلستان در سال ۹۴۱ خورشیدی (۱۵۶۲ میلادی).[۶]
هدف اولیه بازدید از هشت دربار اروپایی بود، به همراه فرستاده ویژه‌ای که به عنوان سفیر ایران در دربار بوریس گوندونوف امپراتور روسیه مستقر شود.[۶] گروه ایرانی تنها با سه فرمانروای آلمانی و دربار ایتالیا و امپراتوری اسپانیا دیدار نمود و طرح اولیه مبنی بر ملاقات با انگلستان، فرانسه، اسکاتلند و لهستان در میانه مسیر ملغی گشت. [۷]
مسیر سفر
ویرایش
گروه در تیرماه ۹۷۸ خورشیدی (ژوئیه ۱۵۹۹ میلادی) به سوی آستراخان حرکت کرد[۶] و در آبان ماه همان سال به مسکو رسید.[۸] پس از یک سفر طولانی گروه در پاییز سال بعد به پراگ در بوهم رسید و با امپراتور رودلف دوم ملاقات نمود. گروه پس از اقامت مجلل زمستانی در پراگ در بهار ۹۸۰ به مونیخ رفته و با ویلیام دوم بایرن دیدار کرد. آن‌ها سپس به سوی ایتالیا حرکت نمودند و وینسنسو گونزاگا در منتووا پذیرای آن‌ها شد. سفرا در ملاقات با دوجه ونیز ناکام مانند چرا که او در حال مذاکره با سفرای عثمانی بود و نمایندگان ایران را نپذیرفت.[۹] آخرین بخش سفر به اسپانیا بود و در آنجا گروه با شاه فلیپ سوم اسپانیا دیدار کرد. گروه به طریق دریایی از پرتغال راهی تنگه هرمز و ایران گردید.[۱۰] در آخرین مراحل در طی یک درگیری یک آخوند گروه سفرا توسط یک اسپانیایی در مریدا کشته شد[۱۱] و گروه پس از دریافت خسارت در زمستان ۹۸۰ خورشیدی از لیسبون عازم ایران گردید. [۱۲]
تغییر کیش‌ها
ویرایشدر طول سفر بسیاری از اعضای گروه از دین اسلام خارج شده و مسیحیت را پذیرفتند. سه تن از همراهان در رم مذهب کاتولیک را پذیرفته و سه تن دیگر نیز در اسپانیا به این مذهب گرویدند. از جمله آن‌ها علی قلی بیگ برادرزاده سفیر اعظم که به پسرخواندگی فیلیپ سوم اسپانیا درآمده و با گذاردن نام وی بر خود لقب «دون فلیپ ایران» گرفت.[۱۲]اوروج بیگ نیز تحت‌الحمایه مارگارت اتریش، ملکه اسپانیا، قرار گرفت و دون خوان ایران نامیده شد. او در اسپانیا ساکن شد، مذهب کاتولیک را پذیرفت و کتابی با عنوان «روابط» (Relaciones) از خود بر جای گذاشت. [۵][۱۳] اوروج بیگ در یک درگیری به سال ۹۸۳ در وایادولید کشته شد.[۱۴]
به نظر میرسد این سفر چندان نتیجه بخش نبوده باشد. [۱۲]
عواقب بعدی
ویرایشایران بلافاصله پس از پایان سفر گروه وارد درگیری جدیدی با امپراتوری عثمانی شد. جنگ صفویان و عثمانی (۱۶۱۸–۱۶۰۳) با پیروزی قاطع ایران پایان یافت و بخشی از این پیروزی مدیون نوسازی عمده سپاه ایران با کمک رابرت شرلی انگلیسی (برادر کوچک‌تر توماس شرلی) بود. چندی بعد سفارت ایران در اروپا (۹۸۸-۹۹۴) به رهبری شخص رابرت شرلی عازم اروپا شد و از کراکوف، پراگ، فلورانس، رم، مادرید و لندن دیدار نموده و از طریق هند به ایران بازگشت. [۳] در سال ۹۹۵ خورشیدی (۱۶۱۶ میلادی) شاه عباس و کمپانی هند شرقی قرداد تجاری منقعد کردند و در ۱۰۰۱ خورشیدی ایرانیان با کمک نظامی انگلستان تجار و سربازان اسپانیایی و پرتغالی را از خلیج فارس راندند. [۱۵] در سال ۱۰۰۳ گروه دیگری از سفیران به همراهی رابرت شرلی جهت فراهم کردن قراردادهای تجاری جدید عازم انگلستان شدند. [۳]
جستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Khair (2005), Other routes, p. 173, ISBN 978-0-253-21821-6
- ↑ Le Strange (2004-12-22), Don Juan of Persia, p. 2, ISBN 978-0-415-34488-3
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Maquerlot (1996), Travel and drama in Shakespeare's time, p. 17, ISBN 978-0-521-47500-6
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Le Strange, p. 1
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ Le Strange, p. 3
- ↑ Brothers, Harper (2007), Don Juan, p. 7, ISBN 978-1-4067-6357-7
- ↑ Le Strange, p. 4
- ↑ Le Strange, p. 6
- ↑ Le Strange, p. 8
- ↑ Le Strange, p. 8-9
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Le Strange, p. 9
- ↑ Le Strange, p. 9-10
- ↑ Le Strange, p. 10
- ↑ Badiozamani (2005-05-29), Iran and America, p. 182, ISBN 978-0-9742172-0-8
منابع
ویرایش- Guy Le Strange, Juan de Persia Don Juan of Persia: A Shi'ah Catholic 1560-1604 Routledge, 2004 ISBN 0-415-34488-3.
- Don Juan of Persia - A Shi-Ah Catholic 1560-1604 Read Books, 2007 ISBN 1-4067-6357-8.
- Tabish Khair, Martin Leer, Justin D. Edwards, Hanna Ziadeh, Amitav Ghosh Other routes: 1500 years of African and Asian travel writing Indiana University Press, 2005 ISBN 0-253-21821-7.
- Jean-Pierre Maquerlot, Michèle Willems Travel and drama in Shakespeare's time Cambridge University Press, 1996 ISBN 0-521-47500-7.
- Badi Badiozamani, Ghazal Badiozamani Iran and America: Re-Kindling a Love Lost East West Understanding Pr., 2005 ISBN 0-9742172-0-4.
